Ευρωεκλογές: Θα ισχυροποιηθούν τα ακροδεξιά κόμματα;

Σύμφωνα με το “Politico” οι δύο δεξιές λαϊκιστικές έως ακροδεξιές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενδέχεται να λάβουν περισσότερες έδρες στις εκλογές του Ιουνίου – οι «Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές» (ECR) αναμένεται να λάβουν 76 έδρες ενώ το πιο ακραίο κόμμα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» (ID), στο οποίο ανήκει και η AfD, εκτιμάται πως θα εκλέξει 84 από τους 720 βουλευτές.

Έτσι τα δύο κόμματα θα ενισχυθούν συγκριτικά με τις προηγούμενες εκλογές, τη στιγμή που αμφότερες οι μεγάλες παρατάξεις, οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Σοσιαλδημοκράτες θα παραμείνουν πάνω-κάτω στις ίδιες έδρες. Οι Αριστεροί, οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι εκτιμάται πως θα είναι οι χαμένοι των εκλογών.

Ισχυρότερη, αλλά όχι συνασπισμένη η ακροδεξιά

Πάντως και το ECR και το ID απέχουν πολύ από το να αποκτήσουν καταλυτικό ρόλο επιρροής ή ακόμη και την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Επιπλέον, μοιάζει απίθανο τα δύο κόμματα να συνεργαστούν στη διαμόρφωση μίας ενιαίας παράταξης. Όπως εκτιμά ο πολιτικός ερευνητής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βόννης Φρανκ Ντέκερ, «υπάρχει συνολικά μία ενίσχυση ωστόσο δεν υπάρχει μία ενωμένη και επομένως ούτε και ισχυρή δεξιά λαϊκιστική ή ακροδεξιά παράταξη». Τα δύο κόμματα έχουν και μεγάλες προγραμματικές διαφορές, «τις οποίες δεν πρόκειται να ξεπεράσουν. Η μεγαλύτερη υποστήριξη από τους ψηφοφόρους δεν συνεπάγεται αυτομάτως και μεγαλύτερη πολιτική ισχύ», τονίζει ο καθηγητής.

Ο αντιπρόεδρος του ID και βουλευτής της AfD Γκούναρ Μπεκ φαίνεται βέβαια να ελπίζει στη δημιουργία ενός κοινού πολιτικού μετώπου. «Η ιδέα αυτή είναι λογική», δηλώνει ο Μπεκ στην DW, προσθέτοντας όμως ότι σε κάθε περίπτωση «μία επίσημη συγχώνευση φαντάζει απίθανη την παρούσα στιγμή».

Οι διαφορές των δύο κομμάτων είναι μεγάλες ως προς τη στάση τους απέναντι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το ιταλικό Lega και το αυστριακό FPÖ τάχθηκαν για παράδειγμα με τον Πούτιν, ενώ το πολωνικό PiS και το ιταλικό Fratelli d' Italia με την Ουκρανία. Επιπλέον, ο ανταγωνισμός μεταξύ των δεξιών λαϊκιστικών παρατάξεων είναι μεγάλος σε εθνικό επίπεδο. Στη Γαλλία, την Ιταλία, το Βέλγιο και άλλα κράτη υπάρχουν δύο δεξιά κόμματα που ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Πιθανές οι ανακατατάξεις

Τα πράγματα στο δεξιό λαϊκιστικό στρατόπεδο είναι κάπως ασαφή. Όπως παραδέχθηκε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενδέχεται μετά τις ευρωεκλογές να γίνουν ορισμένες ανακατατάξεις και μετακινήσεις μελών μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών, στους οποίους ανήκει και η ίδια και των δεξιών λαϊκιστικών παρατάξεων. Υπάρχουν για παράδειγμα φήμες πως η Ιταλίδα πρωθυπουργός Μελόνι και το Fratelli d' Italia θα μετακινηθούν στους Χριστιανοδημοκράτες. «Δεν ξέρουμε ποια κόμματα θα συναποτελούν το ECR μετά τις εκλογές, ποια κόμματα θα εγκαταλείψουν το ECR και ποια θα προσχωρήσουν στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Η κόκκινη γραμμή είναι το να τάσσονται υπέρ της Δημοκρατίας, της προστασίας των αξιών μας, της προάσπισης του κράτους δικαίου και της υποστήριξης της Ουκρανία», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν μετά την ανακοίνωση πως θα είναι υποψήφια με τους Χριστιανοδημοκράτες.

Όταν πάντως ξεδιαλύνει το τοπίο μετά τις ευρωεκλογές, δεν αποκλείεται να αλλάξει μορφή και το ID. Η δεξιά λαϊκίστρια πολιτικός Μαρίν Λε Πεν και το κόμμα της Rassemblement επιδιώκει εδώ και χρόνια να υιοθετήσει λιγότερο ριζοσπαστικές θέσεις. Και οι θέσεις της AfD περί μετανάστευσης είναι για εκείνη υπερβολικά ακραίες. Ωστόσο δεν θα τερματίσει τη συνεργασία με την AfD κατά τον Γκούναρ Μπεκ: «Πιστεύω ακράδαντα πως η συνεργασία μας που τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί πολύ θα συνεχιστεί. Εάν εξετάσει κανείς τις λεπτομέρειες της μεταναστευτικής μας πολιτικής, θα διαπιστώσει πως υπάρχει σε μεγάλο βαθμό συμφωνία μεταξύ του Rassemblement και της AfD».

Ο Φρανκ Ντέκερ δεν εκπλήσσεται από το γεγονός ότι τα δεξιά λαϊκιστικά έως ακροδεξιά κόμματα δεν μπορούν να καταλήξουν σε έναν κοινό παρονομαστή διότι όπως εξηγεί, «πρόκειται για κόμματα που είναι πρωτίστως εθνικά, θέτουν δηλαδή τα εκάστοτε εθνικά συμφέρονται στο προσκήνιο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και η σύνθεση αυτών των συμφερόντων σε ένα κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο μοιάζει με κάτι σχεδόν αδύνατο».

Διαρκώς ισχυρότερες οι δεξιές δυνάμεις

Τέτοια κόμματα από τη Δεξιά διαγράφουν εδώ και πολλά χρόνια ανοδική πορεία στην Ευρώπη. Στην Ουγγαρία και την Ιταλία έχουν και τον πρώτο λόγο στη διακυβέρνηση. Στη Σουηδία και τη Φινλανδία συμμετέχουν στις κυβερνήσεις. Στην Ολλανδία ένας δεξιός λαϊκιστής έχει κερδίσει τις τελευταίες εκλογές, απλώς δεν έχει καταφέρει ακόμη να σχηματίσει κυβέρνηση. Στις δημοσκοπήσεις για τις ευρωεκλογές οι δεξιοί προηγούνται στην Αυστρία και τη Γαλλία, ενώ στη Γερμανία η AfD είναι δεύτερη δύναμη. Και η λίστα συνεχίζεται.

Γιατί συμβαίνει όμως αυτό; «Περνούν στους ανθρώπους την ιδέα πως ίσως μπορούμε να γυρίσουμε σε μία εποχή που υπήρχε μεγαλύτερη ασφάλεια στην κοινωνία. Μέρος αυτού είναι βεβαίως και το καταπληκτικό έθνος-κράτος, στο οποίο δεν χρειάζεται να γίνονται περίπλοκες διαβουλεύσεις με άλλους εταίρους όπου δεν υπάρχουν μεγάλες μεταναστευτικές ροές που φυσικά αλλάζουν την κοινωνία μας». Η μεταναστευτική κρίση, η οικονομική κρίση, η κρίση χρέους, η πανδημία, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι θεμελιώδεις αλλαγές μέσω της κλιματικής πολιτικής έχουν προκαλέσει ανασφάλεια στους πολίτες – οι οποίοι εν συνεχεία στρέφονται συχνά στη Δεξιά, όπως αναλύει ο Ντέκερ.

Ο Γκούναρ Μπεκ είναι πεπεισμένος πως στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οι δεξιές λαϊκιστικές, δεξιές εθνικιστικές, δεξιές συντηρητικές δυνάμεις θα είναι ισχυρότερες, όχι όμως και συνασπισμένες. Με τη βοήθεια του ΕΛΚ όμως θα μπορούσε να συμπληρώνεται η μία ή η άλλη πλειοψηφία. «Το κατά πόσο το επόμενο Κοινοβούλιο θα ακολουθήσει πολιτικά μία αριστερή-πράσινη πορεία όπως το παρόν, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ΕΛΚ. Είναι πιθανό το ΕΛΚ να συνεχίσει να κυβερνά με τους Φιλελεύθερους, τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πρασίνους, είναι όμως εξίσου πιθανό να επιδιώξει το ΕΛΚ να διαμορφώσει σε πολλές νομοθετικές προτάσεις μία περισσότερο δεξιά πλειοψηφία», επισημαίνει ο Μπεκ, σκεπτόμενος τα ζητήματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, τα οποία ο ίδιος θεωρεί ως υπερβολικά.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς