Ζητούνται επειγόντως νέοι υπουργοί στη Γερμανία

Ένας υπουργός Συγκοινωνιών δεν πρέπει απαραιτήτως να ξέρει να φτιάχνει δρόμους, ούτε ένας υπουργός Υγείας να είναι γιατρός. Αλλά και ένα υπουργός Άμυνας δεν πρέπει να έχει θητεύσει ως στρατιωτικός. Αλλά ποια είναι τα προσόντα για ένα υπουργικό αξίωμα; Πρέπει να είναι ειδήμων ή όχι; «Δεν χρειάζονται εξειδικευμένεςς γνώσεις, αλλά ηγετικές ικανότητες» δηλώνει στο DPA ο πολιτικός επιστήμων Όσκαρ Νιντερμάιερ. «Οι γνώσεις αποκτούνται σε σχετικά μικρό διάστημα, αλλά αποφασιστικής σημασίας είναι κάτι άλλο. Ένας υπουργός χρειάζεται σωστούς συνεργάτες που να κάνουν τη δουλειά γι' αυτόν. Κι αυτός πρέπει να τους ελέγχει».

Δεν χρειάζονται εξειδικευμένες γνώσεις

Ο πολιτικός επιστήμων επιμένει: «Το πιο σημαντικό είναι ο καθοδήγηση των συνεργατών και το κίνητρο. Όταν τμήμα του υπουργείου δρα ενάντια στον επικεφαλής του και τον αφήνει εκτεθειμένο, η κατάσταση επιδεινώνεται συνεχώς». Πώς ήταν όμως τα πράγματα σχέση με τις εξειδικευμένες γνώσεις ενός υπουργού παλαιότερα; Χρειάζονταν; Ο ιστορικός Στέφαν Βίνκλερ επικαλείται τον πρώην καγκελάριο Χέλμουτ Σμιτ. Αναφερόμενος στο θέμα αυτό για τα χαρτοφυλάκια Οικονομικών ή Δικαιοσύνης είχε πει: «Με λίγη ευφυΐα άνω του μέσου όρου μπορεί κανείς να τα καταφέρει». Το ότι η φαρμακοποιός Ίρμγκαρντ Άνταμ-Σβέτσερ έγινε υπουργός Πολεοδομίας και ο δάσκαλος Γίργκεν Μελερμαν υπουργός Οικονομίας δεν είχε ασφαλώς καμιά σχέση με ειδικές γνώσεις σε αυτά τα αντικείμενα. Ο υπουργός Αναπτυξιακής Βοήθειας Ντιρκ Νίμπελ ήταν διπλωματούχος διοικητικός υπάλληλος και πρώην αλεξιπτωτιστής. Το ότι η επιλογή του αποδείχθηκε λανθασμένη οφείλεται σε άλλους λόγους.

Κυρίως το υπουργείο Εξωτερικών θεωρείται ότι προσθέτει σε γόητρο, αλλά είναι δύσκολο αξίωμα. Ο πολιτικός επιστήμων Νιντερμάιερ θεωρεί ότι ο ασκών χρέη υπουργού Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ πολύ γρήγορα προσαρμόστηκε στο νέο ρόλο του. «Στην αρχή προφανώς κι αυτός δεν διέθετε εξειδικευμένες γνώσεις». Υπάρχει όμως κι ένα αντιπαράδειγμα, ο Γκίντο Βεστερβέλε, που ήθελε το υπουργείο Εξωτερικών πάση θυσία, αλλά δεν κατάφερε να αποσπάσει τη συμπάθεια της κοινής γνώμηςμ ούτε και των συνεργατών του. «Ο Βέστερβελε δεν κατάφερε να νοιώσει άνετα σε αυτόν τον ρόλο, παρέμεινε καταρχήν κομματικός πολιτικός».

Χρειάζεται και πολιτική διαίσθηση

Για την πλήρωση του υπουργείου Εξωτερικών ο Νιντεμάιερ θεωρεί ότι υπάρχουν ικανοί υποψήφιοι από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Για παράδειγμα, ο Νιλς Άνεν θα είχε τις πολιτικές ικανότητες, κυρίως όμως η υπηρεσιακή υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων Καταρίνα Μπάρλεϊ. «Η κυρία Μπάρλεϊ θα μπορούσε να καταφέρει πολύ γρήγορα να συνηθίσει», λέει κάνοντας αναφορά στις ικανότητές της στις ξένες γλώσσες και στη διεθνή βιογραφία της ως κόρη Βρετανού. Είναι βέβαιο ότι στις πιο απαραίτητες ικανότητες για ηγετικό αξίωμα είναι η πολιτική διαίσθηση, που αποκτάται μετά από μακροχρόνια ενασχόληση με την πολιτική. Με άλλα λόγια, ένας υπουργός θα πρέπει να έχει διαίσθηση για προβλήματα που αναφύονται στο υπουργείο του. Κάτι που δεν διαφάνηκε πάντα στην περίπτωση της υπουργού Άμυνας Ούρζουλα φον ντερ Λάιεν, υποστηρίζει ο Νιντεμάιερ. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό και πρέπει να έχει κανείς εμπιστοσύνη στο ότι λειτουργεί στους ανθρώπους του το ένστικτο έγκαιρης προειδοποίησης».

Εγγυήσεις επιτυχίας δεν υπάρχουν. Η πρώην πολιτικός από το Φιλελεύθερο Κόμμα Χίλντεργκαρντ Χαμ-Μπρίχερ αλλά και άλλοι ζητούν εκλογή από το κοινοβούλιο όχι μόνο του επικεφαλής μιας κυβέρνησης αλλά και των υπουργών. Μάλιστα προτείνουν ακροάσεις κατά το πρότυπο του αμερικανικού Κογκρέσου. Και τι συμβαίνει με τις λεγόμενες κυβερνήσεις εμπειρογνωμόνων που κάθε τόσο εμφανίζονται σε άλλες χώρες; «Δεν λειτουργεί αυτό» είναι πεπεισμένος ο Νιντερμάιερ, «δεν φτάνει να είσαι εμπειρογνώμων, αυτοί οι άνθρωποι δεν κάνουν κατά κανόνα για το πολιτικό γίγνεσθαι».

Τόμας Λάνιγκ, dpa/Ειρήνη Αναστασοπούλου