Η δημοκρατία χρειάζεται και απλές ειδήσεις

Η παρουσιάστρια μιλάει σχετικά αργά. Οι προτάσεις της είναι σύντομες. Οι παύσεις της λίγο μεγαλύτερες από ό,τι συνήθως. Οι δύσκολοι όροι απουσιάζουν από αυτό το δελτίο και αν είναι αναγκαίοι στη συνέχεια εξηγούνται. Είναι το αποκαλούμενο «Δελτίο απλών ειδήσεων»,  που στοχεύει να φτάσει σε όλους και να γίνει κατανοητό από όλους. Το ARD, το πρώτο κανάλι της δημόσιας γερμανικής τηλεόρασης το έχει καθιερώσει από τα μέσα Ιουνίου σε μια προσπάθεια, που αφορά όχι μόνο μικρά παιδιά ή όσους έχουν προβλήματα ακοής, αλλά κυρίως τα 17 εκατομμύρια ενηλίκων στη Γερμανία, που δυσκολεύονται να κατανοήσουν περίπλοκες έννοιες, αλλά και προτάσεις.

Ο δομικός αναλφαβητισμός είναι ένα πρόβλημα, που γιγαντώνεται σε πολλές χώρες στα χρόνια του ίντερνετ. Αυτό σταδιακά αποκλείει πολλούς από την έγκυρη και διασταυρωμένη πληροφορία. Ακόμα και αν το προσπαθήσουν χρειάζονται βοήθεια για να κατανοήσουν μια είδηση, όπως εξηγεί η Σόνια Βίλοφ, Υπεύθυνη Σύνταξης των Ειδήσεων σε απλή γλώσσα: «Ξεκινάμε λέγοντας πού συμβαίνει τι, ποιον αφορά, αν είναι γνωστός ή αν πρέπει να εξηγήσουμε κάτι για αυτόν, να ερμηνεύσουμε κάποιους πιο ασυνήθιστους όρους και με αυτό τον τρόπο περνάμε σταδιακά από το γνωστό στο νέο».

Η δυσκολία να μιλάς απλά

Όσοι το έχουν προσπαθήσει, ξέρουν ότι δεν είναι καθόλου απλό να γράψεις σε απλή γλώσσα. Να πεις τις ίδιες ειδήσεις του κανονικού δελτίου, αλλά να τις κάνεις «λιανά». Ειδικά όταν μιλάς για γεγονότα, που είναι από τη φύση τους σύνθετα, συμβαίνουν σε τόπους μακρινούς και έχουν συχνά άγνωστους πρωταγωνιστές. Επιπλέον τα τελευταία χρόνια η έγκυρη δημοσιογραφία έχει να αντιμετωπίσει και τη μάστιγα των fake news.

Ο Μάρκους Μπόρνχαϊμ, αρχισυντάκτης ειδήσεων του πρώτου καναλιού της δημόσιας τηλεόρασης θεωρεί την πρωτοβουλία αυτή ως μια ασπίδα απέναντι στον καταιγισμό ψεμάτων, που έχουν να αντιπαρατεθούν οι απλοί άνθρωποι στο διαδίκτυο: «Ειδικά σε αυτόν τον τομέα είναι σημαντικό για εμάς να παρεμβαίνουμε ως πάροχοι σημαντικών πληροφοριών, καλά ελεγμένων ειδήσεων. Για να είναι λειτουργική μια δημοκρατία χρειάζεται να είναι σωστά πληροφορημένοι όλοι οι πολίτες, για αυτό και το θεωρούμε σημαντικό να φτάσουμε σε αυτούς».

Ένα τολμηρό βήμα

Είναι ένα τολμηρό βήμα, που συζητήθηκε και λοιδορήθηκε από κάποιους «διαβασμένους», αλλά οι εμπνευστές του επιμένουν ότι είναι μια συμβολή στην ενίσχυση της δημοκρατίας, μια προσπάθεια να αμυνθούν απέναντι σε θεωρίες συνωμοσίας και αλλόκοτα περιφερόμενα σενάρια. Το δελτίο δεν αφορά ωστόσο μόνο όσους δεν ξέρουν καλά γερμανικά, αλλά και εκείνους, που θεωρούν ότι μετά από μια κουραστική μέρα στη δουλειά θέλουν να ακούσουν τα νέα απλά, γρήγορα και ξάστερα. Χωρίς να χρειαστεί να καταβάλουν ιδιαίτερη προσπάθεια.

Στόχος είναι δηλαδή η πρόσβαση σε ένα νέο κοινό, που μπορεί να ήθελε να ενημερωθεί, αλλά δεν είχε τον χρόνο ή δε μπορούσε και ίσως και να ντρεπόταν να ρωτήσει πράγματα, που στην αργκό των δημοσιογράφων θεωρούνται αυτονόητα και χρησιμοποιούνται δίχως δεύτερη σκέψη.

Το δελτίο μεταδίδεται καθημερινά από το ειδησεογραφικό κανάλι ARD24 και υπάρχει φυσικά διαθέσιμο και στο διαδίκτυο. Ο πρώτος απολογισμός είναι θετικός, αν και είναι νωρίς ακόμα για ασφαλή συμπεράσματα. Ας περιμένουμε. Δεν είναι και τόσο απλό το εγχείρημα. Θυμίζει αυτό που έλεγε ο Γιόχαν Κρόιφ για το ποδόσφαιρο: «είναι ένα πολύ απλό άθλημα. Αλλά το δύσκολο είναι να παίξεις απλά».