Η κακοτυχία του Βρετανού πρωθυπουργού Σούνακ

Η υποδοχή του Ρίσι Σούνακ στη βρετανική πρωθυπουργία τον Οκτώβριο του 2022 δεν ήρθε μετά  βαΐων και κλάδων. Όμως περίμενε κάποιος ότι μετά την έντονη πολιτική αναταραχή της περιόδου Τζόνσον και Τρας θα ερχόταν μια νηνεμία. Κι όμως μετά από 100 ημέρες διακυβέρνησης του Σούνακ οι πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές δεν λένε να καταλαγιάσουν. Η πραγματικότητα φανερώνει μια σειρά από απεργίες και κρίση στους δημόσιους τομείς του Ηνωμένου Βασιλείου, διαφωνίες και απομακρύνσεις μελών του υπουργικού συμβουλίου της Συντηρητικής κυβέρνησης (Tories).

Το τελευταίο επεισόδιο του «Tory – saga» ο Νάντχιμ Ζαχάουι, πρώην υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση Σούνακ, υπουργός Οικονομικών στην παραιτηθείσα κυβέρνηση Τζόνσον και πιο πριν πρωτοκλασάτος υπουργός για τα εμβόλια επί πανδημίας. Ο ιρακινής καταγωγής βουλευτής των Τόρις κατηγορήθηκε πριν μια εβδομάδα ότι έκρυψε μια «διαμάχη» που είχε με τη φορολογική υπηρεσία HMRC όταν ήταν υπουργός Οικονομικών, δηλαδή το καλοκαίρι.

Όπως φάνηκε, ο ίδιος προσπάθησε να αποφύγει να πληρώσει φόρους στην υπόθεση σχετικά με τη μεταφορά ποσοστού ιδιοκτησίας της δημοσκοπικής εταιρείας (YouGov) προς στον πατέρα του. Αυτή η κίνηση πέρασε τον απαραίτητο έλεγχο από την αρμόδια υπηρεσία HMRC υποχρεώνοντας τον Νάντχιμ Ζαχάουι να πληρώσει τους αναλογούντες φόρους συν το πρόστιμο που του επέβαλε.Το ποσό αυτό άγγιξε τα 5 εκατομμύρια λίρες, τα οποία και πληρώθηκαν από τον Ζαχάουι. Όμως αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι ο πρώην υπουργός παραβίασε τους υπουργικούς κανόνες ηθικής και δεοντολογίας και μάλιστα την ώρα που ήταν επικεφαλής του φορολογικού συστήματος της χώρας.

Τα βλήματα της υπόθεσης στον Σούνακ

Ο Ρίσι Σούνακ έπειτα από αντιδράσεις εντός του κόμματος αλλά και της αντιπολίτευσης, ώστε να διώξει τον Ζαχάουι από το κυβερνητικό σχήμα, διέταξε να διεξαχθεί ανεξάρτητη έρευνα από τον Σερ Λόρι Μάγκνους. Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν εφτά «σοβαρές παραβιάσεις» του υπουργικού κώδικα, με τον ανεξάρτητο σύμβουλο του πρωθυπουργού να τονίζει μεταξύ άλλων ότι «ο κύριος Ζαχάουι είχε έναν ολόκληρο χρόνο την ευκαιρία να ενεργήσει με διαφάνεια».

Έτσι, ήρθε η άμεση απόλυση. Όμως η απόφαση του Ρίσι Σούνακ δεν «έπεισε» ούτε την αντιπολίτευση ούτε κάποιους από τους βουλευτές του Συντηρητικού Κόμματος. Όλα τα βρετανικά πρωτοσέλιδα φιλοξενούν σήμερα την είδηση ενώ οι τίτλοι τους αποδεικνύουν τις διαφορετικές φωνές εντός του κυβερνώντος κόμματος. Υποστηρικτές του Νάντχιμ Ζαχάουι αναφέρουν ότι δεν δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος στον υπουργό άνευ χαρτοφυλακίου να εξηγήσει, υποστηρικτές του Ρίσι Σούνακ αναδεικνύουν τη σωστή νομικά διαδικασία διεξαγωγής ανεξάρτητης έρευνας ενώ κάποιοι άλλοι βουλευτές των Τόρις υποστηρίζουν ότι ο αρχηγός τους άργησε να πάρει την απόφαση, δείχνοντας αδράνεια.

Ερωτήματα για τον πρωθυπουργό

Είναι αλήθεια πως ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί αν ο Ρίσι Σούνακ γνώριζε για το φορολογικό ζήτημα του Ζαχάουι και δημιουργούνται ερωτήματα όπως: αν ήξερε, γιατί τον έβαλε στο υπουργικό σχήμα με στόχο να εκπροσωπεί τη νέα κυβέρνηση «διαφάνειας», όπως ο ίδιος ο Σούνακ είχε πει και αν δεν ήξερε από την αρχή, γιατί δεν τον απομάκρυνε κατευθείαν από την θέση όταν βγήκε το θέμα στη δημοσιότητα. Επισημαίνεται ότι άσχετα με το πόρισμα της ανεξάρτητης έρευνας μόνο και μόνο η απόκρυψη του προστίμου που του επιβλήθηκε ήταν βέβαιη παραβίαση του υπουργικού κώδικα.

Η αξιωματική αντιπολίτευση των Εργατικών χαρακτήρισε για ακόμα μια φορά «αδύναμο» τον Βρετανό πρωθυπουργό ενώ τον πιέζει να ξεκαθαρίσει το τι και από πότε γνώριζε για το θέμα. Πάντως σύμφωνα με Βρετανούς πολιτικούς αναλυτές ο Σούνακ δεν δείχνει να βιάζεται να βρει αντικαταστάτη καθώς η απόφαση θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτική.

Παράλληλα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει αποκλειστική δημοσκόπηση που έγινε για λογαριασμό της εφημερίδας ‘i’. Ο Τζόρτζ Όσμπορν, πρώην υπουργός Οικονομικών των Συντηρητικών και νυν πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, μπορεί να δήλωσε ότι «ο Σούνακ παρασύρεται από μια σειρά σκανδάλων της εποχής Τζόνσον», όμως φαίνεται πως οι υποστηρικτές του Συντηρητικού Κόμματος  προτιμούν ακόμα τον Τζόνσον για αρχηγό τους με ποσοστό 49% έναντι 37%.

Ζωή Κατζαγιαννάκη, Λονδίνο