«Η κατεστραμμένη ζωή στο Δίστομο»

75 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη σφαγή στο Δίστομο, ένα από τα πολλά τραγικά κεφάλαια της ιστορίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο επιβαρύνει μέχρι σήμερα τις σχέσεις Ελλάδας - Γερμανίας. Το πρώτο κανάλι της γερμανικής δημόσια τηλεόρασης ARD κάνει αφιέρωμα με ρεπορτάζ δύο δημοσιογράφων, που πήγαν στο χωριό και μίλησαν με τους απογόνους των εκτελεσμένων αλλά και με όσους γλύτωσαν από τη θηριωδία.

«Δεν υπάρχουν λόγια»

«Πανέμορφα τοπία με ελαιόδεντρα, καταπράσινοι λόφοι, βράχοι στις παρυφές του Παρνασσού, πόσο ειρηνικό μοιάζει το τοπίο γύρω από το Δίστομο στην κεντρική Ελλάδα» περιγράφουν τη φύση οι δύο ανταποκριτές πριν μπουν στο χωριό. «Μια ειδυλλιακή πατρίδα ήταν αυτός ο τόπος και για τους 1800 ανθρώπους που τον Ιούνιο του 1944 ζούσαν μέσα και γύρω από το χωριό. Όμως στις 10 Ιουνίου όλα άλλαξαν με κτηνώδη τρόπο. Στρατιώτες των SS μπήκαν στον χωριό και δολοφόνησαν άνδρες, γυναίκες ακόμη και πολλά παιδιά. Ήταν μια βάρβαρη, αιμοσταγής πράξη, ανεξήγητη ακόμη και μέχρι σήμερα». Στο ρεπορτάζ τους οι γερμανοί δημοσιογράφοι μεταφέρουν μνήμες της Ελένης Σφουντούρη, που επέζησε ως δωδεκάχρονη, επειδή οι στρατιώτες δεν την πήραν είδηση. «Έβγαλαν όλους έξω από το σπίτι, με αυτόματα τους σκότωσαν, το μυαλό της μητέρας μου πιτσίλησε το δρόμο, την βρήκε η γιαγιά μου» θυμάται σήμερα.

Και οι δημοσιογράφοι συνεχίζουν: «Οι γερμανοί στρατιώτες σφαγίασαν ακόμη και βρέφη, έκοψαν στήθη γυναικών. Πολλές από τις πράξεις βίας τεκμηριώνονται σε πρωτόκολλα ανακρίσεων. Το διάβασμά τους μέχρι τέλους είναι δύσκολο να το αντέξει κανείς (…) Γιατί η Βέρμαχτ έκανε στο Δίστομο αλλά και σε άλλα ελληνικά χωριά μια τέτοια σφαγή, που δεν υπάρχουν λόγια για να την περιγράψει κανείς; Ο γερμανός ιστορικός Καρλ Χάιντς Ροτ από το Ίδρυμα Κοινωνικής Ιστορίας της Βρέμης έκανε σχετικές έρευνες επί δεκαετές και αναφέρει ότι η κατάσταση οδηγήθηκε σε κλιμάκωση επειδή οι Γερμανοί νόμισαν ότι λόγω της εξασθένησης των στρατιωτικών τους δυνάμεων δεν θα μπορούσαν να πνίξουν την αντίσταση. Ο ιστορικός αναφέρει ότι για τον τραυματισμό ενός Γερμανού από τους παρτιζάνους, εκτελούνταν 50 με 100 Έλληνες.

Έχει κλείσει νομικά το θέμα;

«Η βία πήρε απίστευτες διαστάσεις, που σήμερα κανείς δεν μπορεί να παραγράψει» απαντά στην ερώτηση των γερμανών αρθρογράφων, οι οποίοι παρατηρούν ότι «οι κάτοικοι του Διστόμου που έχασαν συγγενείς στη σφαγή, υποφέρουν μέχρι σήμερα από τη δύναμη της βίας από αυτό το έγκλημα που μέσα σε λίγες ώρες ή ακόμη και δεκαετίες κατέστρεψε τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων». Σε ό,τι αφορά τις επανορθώσεις που ξαναήρθαν και πάλι στη δημοσιότητα με τη ρηματική διακοίνωση προς το γερμανικό υπουργείο των Εξωτερικών, οι αρθρογράφοι επισημαίνουν:

«Στην πολύχρονη διαμάχη για την καταβολή επανορθώσεων από τη Γερμανία προς την Ελλάδα το Δίστομο παίζει σημαντικό ρόλο. Η γερμανική κυβέρνηση εμμένει στην άποψη ότι το θέμα νομικά έχει κλείσει. Διάφοροι νομικοί, ιστορικοί και δημοσιογράφοι διαφωνούν. Όπως ο Έμπερχαρντ Ρόντχολτς, ο οποίος επί δεκαετίες γράφει ότι κυρίως νομικά το εγκλήματα της Βέρμαχτ στην Ελλάδα δεν έχουν κλείσει και δεν παραγράφονται. Εάν αυτές οι αξιώσεις κρατών αναζητηθούν σε διεθνές δικαστήριο, τότε δεν θα ισχύσει η αρχή της ετεροδικίας, όπως μέχρι τώρα. Και η Γερμανία δεν θα μπορεί να επικαλείται με τόση ευκολία ότι όλα έχουν διευθετηθεί».

Ειρήνη Αναστασοπούλου