Η Κούβα στο «στόχαστρο» επενδυτών και τουριστών

Η Σολ Μαρτίνες απολαμβάνει τη σκιά του σπιτιού της στη συνοικία Βεδάδο της Αβάνας. Ακολουθεί με το βλέμμα της ένα ζευγάρι ισπανών τουριστών που σέρνουν τις βαλίτσες τους στην άσφαλτο. Η κουβανή συνταξιούχος, που δεν αποκαλύπτει το πραγματικό της όνομα, νοικιάζει εδώ και μερικά χρόνια δύο δωμάτια στον δεύτερο όροφο της κατοικίας της, ωστόσο, όπως λέει εμφανώς χαρούμενη, ποτέ πριν δεν υπήρχε τόση κίνηση όσο σήμερα. Ιδιαίτερα ικανοποιημένος είναι ο Φραν, οδηγός ταξί που μεταφέρει τουρίστες κυρίως από και προς το αεροδρόμιο. Το εισόδημά του έχει φτάσει στα επίπεδα πανεπιστημιακών αποφοίτων που εργάζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι.

Η ενοικίαση δωματίων και τα ταξί συγκαταλέγονται στις οικονομικές δραστηριότητες που επιτρέπεται να ασκούν από το 2011 οι Κουβανοί. Η σχετική λίστα περιλαμβάνει σχεδόν 200 είδη απασχόλησης, ανάμεσά τους και αυτήν του… «γεμιστή αναπτήρων». Πολλά χρήματα αποφέρουν πάντως κυρίως τα επαγγέλματα που σχετίζονται με τον κλάδο του τουρισμού. Ειδικά από την ώρα που ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και ο κουβανός ομόλογός του Ραούλ Κάστρο προανήγγειλαν τον Δεκέμβριο του 2014 μια νέα αρχή στις διμερείς σχέσεις των χωρών τους.

«Πάμε στην Κούβα πριν να έρθουν οι Αμερικανοί», είναι η σκέψη πολλών ανθρώπων αυτή την περίοδο. Επισκέπτες από όλον τον κόσμο σπεύδουν στο νησιωτικό κράτος της Καραϊβικής, ενώ ολοένα μεγαλύτερος είναι και ο αριθμός των πολιτών από τις ΗΠΑ που επισκέπτονται στο μέχρι πρότινος «απαγορευμένο νησί». Το 2015 καταγράφηκαν 3,5 εκατομμύρια τουρίστες, 17% περισσότεροι σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Εδώ και μερικά χρόνια η Κούβα εφαρμόζει μια προσεκτική διαδικασία οικονομικού ανοίγματος. Δίνονται περισσότερες ελευθερίες στην ιδιωτική πρωτοβουλία, ενώ ψηφίστηκε και ένας νόμος που ρυθμίζει τις εξωτερικές επενδύσεις, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα σε αλλοδαπές επιχειρήσεις να επενδύσουν σε όλους τους τομείς της κουβανικής οικονομίας.

Μεγαλύτερο «φρένο» στις επενδύσεις το εμπάργκο

Ο επενδυτικός κατάλογος που κατήρτισε η κυβέρνησης της Αβάνας περιλαμβάνει 326 πιθανά επενδυτικά έργα με όγκο που αγγίζει τα 8,2 δις δολάρια. Το ενδιαφέρον είναι τεράστιο. Κυβερνήσεις και οικονομικές αντιπροσωπείες από όλον τον κόσμο επισκέπτονται τους τελευταίους μήνες την Κούβα διεκδικώντας ένα κομμάτι από την «πίτα». Οι συνθήκες για την επιστροφή της Κούβας στο παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα μοιάζουν ευνοϊκές. Οι υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής βρίσκονται αντιμέτωπες με σκάνδαλα διαφθοράς, νομισματικές υποτιμήσεις και συρρικνούμενα αναπτυξιακά μεγέθη. Ωστόσο, παρά το κλίμα ευφορίας οι επενδύσεις στην Κούβα συνεπάγονται ακόμη πολλές γραφειοκρατικές και νομικές δυσκολίες.

Λίγο πριν από την ιστορική επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα, η εταιρεία κατασκευής τρακτέρ Cleber LLC από την Αλαμπάμα πήρε το «πράσινο φως» της Ουάσιγκτον για να γίνει η πρώτη εταιρεία από τις ΗΠΑ που θα εγκαταστήσει μια βάση παραγωγής στην Κούβα. Εκτός από τον αγροτικό και τον τουριστικό τομέα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πολλές δυνατότητες ανάπτυξης εμφανίζουν και οι κλάδοι της βιοτεχνολογίας και της φαρμακευτικής. Ωστόσο, προς το παρόν δεν επιτρέπεται η εξαγωγή κουβανικών φαρμάκων ή προϊόντων βιοτεχνολογίας στις ΗΠΑ. Αιτία είναι το οικονομικό εμπάργκο των ΗΠΑ κατά της Κούβας που εξακολουθεί να διατηρείται. Αυτό είναι σε κάθε περίπτωση ο μεγαλύτερος ανασταλτικός παράγοντας για επενδύσεις στη χώρα.

Αντρέας Κνόμπλοχ / Άρης Καλτιριμτζής