Η «μελωδία» του πλαστικού

Οι Matmos, μουσικό δίδυμο ηλεκτρονικής - πειραματικής μουσικής με έδρα τη Βαλτιμόρη, παράγουν ήχους από πλαστικά αντικείμενα και τη συμβολή της τεχνολογίας. Πρόκειται για τους Martin Schmidt και Drew Daniel, μουσικούς με σημαντική θέση στο χώρο της πειραματικής μουσικής. Η χρήση του πλαστικού από το μουσικό δίδυμο δεν είναι τυχαία. Ο Schmidt υπενθυμίζει στο κοινό ότι «η πλαστική ρύπανση υπάρχει παντού: έχει βρεθεί ακόμη και στη Mariana Trench, τη βαθύτερη φυσική ωκεάνια τάφρο στον κόσμο ή ακόμα και στο ανθρώπινο σώμα». Συμπληρώνει γελώντας ότι «υπάρχει πλαστικό και στο αίμα σας».Το μουσικό ντουέτο παρουσίασε πρόσφατα στο Βερολίνο κομμάτια από την τελευταία του μουσική κυκλοφορία, η οποία σηματοδοτεί τα 25 χρόνια από τη δημιουργία των Matmos. Όλοι οι ήχοι προέρχονται από διαφορετικά πλαστικά αντικείμενα. Τραγούδια τους, όπως το «Silicone Gel Implant» και «Plastisphere» δημιουργούν την αίσθηση ενός ηχητικού κόσμου πλαστικού χωρίς ανθρώπινο στοιχείο.

Οι δυο τους καταθέτουν τους τρόπους που το πλαστικό διαπερνά τη ζωή μας. «Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτό», δηλώνουν οι  Schmidt και Daniel καθώς κάθονται στο λόμπι του ξενοδοχείου τους πριν από μια συναυλία. Ο Daniel παρομοιάζει την κατάσταση με τις φωτογραφίες στο Instagram: «Είναι όπως όταν οι άνθρωποι θέλουν να δείχνουν όμορφοι στο Instagram αλλά δεν μπορούν να κρύψουν τα σκουπίδια που υπάρχουν στην πιο τέλεια τραβηγμένη φωτογραφία». Όπως συμπληρώνει ο Schmidt «ή σαν να εμφανίζεται το ποτήρι από τα Starbucks μαζί με ένα πλαστικό μπουκάλι τυχαία στην τηλεοπτική σειρά Game of Thrones και να καταστρέφουν όλη τη φαντασία του τηλεθεατή».

Ο ήχος του πλαστικού

Μεταξύ 1950 και 2015, ο κόσμος παρήγαγε 8,3 δις. τόνους πλαστικού. Μόλις το 9% από αυτούς έχει ανακυκλωθεί, γεγονός που δίνει στους Matmos άφθονο υλικό για τη μουσική τους. Χρησιμοποιούν για παράδειγμα ασπίδες αστυνομικών, κουβάδες και άλλα αντικείμενα από το Ebay ή από «ωραίους φίλους», εξηγεί ο Schmidt. Ωστόσο, όπως προσθέτει ο ίδιος, όταν φίλοι τους αγοράζουν πλαστικά αντικείμενα για να παράγουν μουσική, οι ίδιοι τους εξηγούν ότι δεν είναι αυτός ο σκοπός τους. Αν και το πλαστικό υπάρχει σχεδόν παντού στην καθημερινή ζωή, δεν είναι όλα τα πλαστικά αντικείμενα κατάλληλα για την παραγωγή των σωστών ήχων. Πρέπει να γίνουν πολλές δοκιμές και κατά συνέπεια αρκετά σφάλματα μέχρι να βρεθεί το κατάλληλο αντικείμενο που θα επιφέρει το επιθυμητό μουσικό αποτέλεσμα.

Μάλιστα, σε ένα μουσικό στούντιο στην αμερικανική πολιτεία Μοντάνα, το μουσικό δίδυμο εξοικειώθηκε με την ηχητική δυναμική διαφορετικών υλικών και διαπίστωσε ότι το υλικό που παράγει το καλύτερο μουσικό αποτέλεσμα είναι το φελιζόλ. Μία άλλη πρόκληση για τους Matmos είναι να μεταφέρουν τα «όργανά» τους στις περιοδείες. Πρέπει να φροντίσουν ώστε να μη χαλάσει τίποτα, καθώς ένα είδος πλαστικού που αποτελεί το βασικό «όργανο» για ένα κομμάτι θεωρείται αναντικατάστατο.

Το μήνυμα στο πλαστικό μπουκάλι

Το ζήτημα εάν οι μουσικοί οφείλουν να είναι ή όχι πολιτικοποιημένοι στη μουσική τους είναι υπό συζήτηση. Οι οπαδοί του συγκροτήματος, όπως η καλλιτέχνης Emma Shannon, ευαισθητοποιούνται από το περιβαλλοντικό μήνυμα. Η Shannon μάλιστα έλιωσε πλαστικό για να το επαναχρησιμοποιήσει στην τέχνη της. Ένας άλλος θαυμαστής του συγκροτήματος και μουσικός, ο Dettifoss Bergmann, πιστεύει ότι «η μουσική θα μπορούσε να αποτελέσει μέσο για να αλλάξουν οι άνθρωποι τις συνήθειές τους, ακριβώς επειδή οι καλλιτέχνες θέτουν ζητήματα με διαφορετικούς τρόπους και σιγά-σιγά προσπαθούν να τα φέρουν στην επιφάνεια».

Οι ίδιοι οι Schmidt και Daniel δηλώνουν ότι το άλμπουμ τους έκανε να νιώθουν αρκετά υποκριτικά, επειδή καταλήγουν να σκέφτονται για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις όλη την ώρα αλλά εξακολουθούν να κάνουν πράγματα επιβλαβή για το περιβάλλον. Ανάλογες συνήθειες είναι για παράδειγμα η χρήση πλαστικών στην καθημερινότητά τους ή η μετακίνηση με το αεροπλάνο στις περιοδείες τους. Οι Matmos δεν επιδιώκουν να «διδάσκουν» στους ανθρώπους κάποιον ενδεδειγμένο τρόπο ζωής ούτε να τους κάνουν να νιώθουν άσχημα από τη χρήση του πλαστικού. «Το να θέτεις ένα μήνυμα στη μουσική σου και να προσπαθείς να διαχειριστείς τις αντιδράσεις του κόσμου δεν είναι καλό για την τέχνη ή τη δημιουργικότητα.» δηλώνει ο Daniel. Αλλά προσθέτει ότι «τέτοιου είδους κινήσεις αξίζουν τον κόπο».

Τζένιφερ Κόλονς, Κλάους Ετσέρλους / DW

Επιμέλεια: Μαγδαληνή Γκόγκου