Η νίκη Τραμπ και τα αναπάντητα ερωτήματα

Ο Ντόναλντ Τραμπ τα κατάφερε. Οργάνωσε έναν προεκλογικό αγώνα στηριγμένο στην περιφρόνηση, το θράσος και την άγνοια ενεργοποιώντας έτσι όλα τα κατώτερα ένστικτα μιας απογοητευμένης εκλογικής πελατείας. Η επιτυχία του είναι ταυτόχρονα και ο θρίαμβος ενός επιθετικού και εν μέρει χυδαίου λαϊκισμού, αλλά και ένα ηχηρό ράπισμα στο κατεστημένο και τις πολιτικές ελίτ των ΗΠΑ, τις οποίες εκπροσωπούσε η Χίλαρι Κλίντον. Η Κλίντον δεν ήταν συμπαθής σε ευρέα στρώματα του εκλογικού σώματος, όμως αυτό δεν αρκεί για να ερμηνεύσει τη δραματική νίκη του Τραμπ.

Ο Τραμπ όχημα της δυσαρέσκειας

Η νίκη Τραμπ είναι πολύ περισσότερο αποτέλεσμα μιας βαθιάς δυσαρέσκειας, αν όχι μίσους πολλών Αμερικανών για το στάτους κβο, την παγκοσμιοποίηση και το πολιτικό σύστημα στην Ουάσιγκτον. Αναρίθμητες σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι πολλοί Αμερικανοί νιώθουν ότι το βιοτικό επίπεδο και οι προοπτικές τους για το μέλλον είναι χειρότερα απ' ότι της προηγούμενης γενιάς. Ο Τραμπ έγινε όχημα και βαλβίδα για την πολιτική έκφραση αυτής της δυσφορίας, κυρίως της εργατικής τάξης των λευκών. Και η Κλίντον ήταν η αρμόζουσα αντίπαλος. Οι δυσκολίες που συνάντησε στις προκριματικές για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών από έναν ευρύτερα άγνωστο σοσιαλιστή ονόματι Μπέρνι Σάντερς ήταν η προειδοποίηση. Τώρα ξέρουμε ότι ήταν μια προειδοποίηση και για το τι θα επακολουθούσε.

Η επιτυχία του Τραμπ όμως είναι και ένας κόλαφος για τα συστημικά ΜΜΕ, τις δεξαμενές σκέψεις και τους ποικίλους ειδήμονες και αναλυτές των τάσεων της κοινής γνώμης. Κανένας τους δεν υπολόγιζε σε μια νίκη του Τραμπ. Και τέλος είναι και ένας κόλαφος για τους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους των ΗΠΑ που είχαν ταχθεί κυρίως στο πλευρό της Κλίντον.

Ποιός θα είναι ο ρόλος των ΗΠΑ στο μέλλον;

Αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τι προοιωνίζεται ο θρίαμβος Τραμπ για την Αμερική και τον κόσμο. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έχει καμιά πολιτική εμπειρία, δεν παρουσίασε μέχρι στιγμής κανένα συνεκτικό πρόγραμμα για την εσωτερική ή την εξωτερική πολιτική, δεν διαθέτει κάποιο πεπειραμένο επιτελείο συμβούλων.

Πώς θα καταφέρει ο Τραμπ να συνενώσει τη διχασμένη αμερικανική κοινωνία; Θα υλοποιήσει τα προεκλογικά του συνθήματα που διαπνέονταν από τον απομονωτισμό και τον προστατευτισμό; Τί πιστεύει πραγματικά για τον ρόλο της χώρας του στο ΝΑΤΟ, το οποίο έχει χαρακτηρίσει ξεπερασμένο; Θα επαναδιαπραγματευθεί όντως τις συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου που έχει συνάψει η Ουάσιγκτον με πολλές χώρες; Πώς θα αντιμετωπίσει μουσουλμάνους και Λατινοαμερικάνους που τους τίμησε προεκλογικά με κοσμητικά επίθετα; Θα εγκαταλείψει τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα; Ποιά απάντηση θα δώσει τέλος ο ίδιος στο ερώτημα που είχε θέσει προεκλογικά, γιατί οι ΗΠΑ δεν χρησιμοποιούν πυρηνικά όπλα, αφού τα έχουν που τα έχουν;

Με τη νίκη Τραμπ οι ΗΠΑ εισέρχονται σε μια καινούργια, πρωτόγνωρη  φάση. Το μόνο βέβαιο είναι ότι με πρόεδρο τον Τραμπ πρέπει να προετοιμαζόμαστε για ανήσυχους καιρούς.

Μίχαελ Κνίγκε