Η πανδημία φεύγει, η χειραψία επιστρέφει

Κάποιοι τείνουν τα χέρι, σαν να μην μεσολάβησε ποτέ η πανδημία, κάποιοι διστάζουν. Οι εναλλακτικοί τρόποι χαιρετισμού, όπως ο ινδικός τρόπος χαιρετισμού Namasté και οι χαιρετισμοί με τη γροθιά ή τους αγκώνες, ήταν λύση ανάγκης σε καιρό πανδημίας και δεν φαίνεται να έπεισαν τους περισσότερους. Γιατί όμως η πλειονότητα παραδέχεται ότι νοστάλγησε μια καλή χειραψία; 

«Μια τόσο μακρά πολιτιστική παράδοση στις ανθρώπινες σχέσεις δεν εκλείπει μέσα σε δύο χρόνια πανδημίας», λέει ο Μάρτιν Γκρούνβαλντ, ψυχολόγος και επικεφαλής του τμήματος επιστημονικών ερευνών αφής στο Πανεπιστήμιο Λειψίας. «Μόνο με τη χειραψία διαβεβαιώνουμε τους εαυτούς μας ότι ο απέναντι υπάρχει, είναι παρών. Δεν εμπιστευόμαστε και τόσο τις υπόλοιπες αισθήσεις μας». Εν τέλει, προσθέτει ο γερμανός επιστήμονας, ο άνθρωπος είναι θηλαστικό και ήδη από τις πρώτες μέρες της ύπαρξής του επιδιώκει και εξαρτάται από τη σωματική επαφή. Ιδίως σήμερα στην εκπνοή της πανδημίας, όπου ακόμα σημαντικό μέρος της επικοινωνίας λαμβάνει ακόμα χώρα διαδικτυακά, πολλοί είναι εκείνοι που αποζητούν την επαφή μέσω της χειραψίας.

Η χειραψία στέλνει το μήνυμα «έρχομαι εν ειρήνη»

Ακόμα όμως και εκείνοι που χαιρετούν ο ένας τον άλλον με τη γροθιά ή τον αγκώνα αγγίζουν τον άλλον, απλά με διαφορετικό τρόπο. Δεν αρκεί; «Πρόκειται για κάτι εντελώς διαφορετικό. Χωρίς ζεστασιά, χωρίς να αγγίζεις τη μαλακή πλευρά του χεριού». Ο Μάρτιν Γκρούνβαλντ δυσκολεύεται να κατανοήσει γιατί οι άνθρωποι στο ξεκίνημα της πανδημίας κατέφυγαν σε…ημίμετρα και ξεκίνησαν να χαιρετιούνται ινδικά, με τη γροθιά ή με αγκώνες. Και θυμίζει ότι ο χαιρετισμός δια χειραψίας μεταφέρει στον συνομιλητή και άλλα σημαντικά μηνύματα όπως «έρχομαι εν ειρήνη» και «είμαι άοπλος».

Η χειραψία ωστόσο επιστρέφει. Όλο και συχνότερα βλέπουμε γύρω μας ανθρώπους να δίνουν το χέρι ο ένας στον άλλο. Ακόμη και πολιτικοί, όπως η βασίλισσα της Βρετανίας Ελισάβετ άρχισαν και πάλι τις χειραψίες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η πρόσφατη συνάντηση του καγκελαρίου Ολαφ Σολτς με τον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον. Ο βρετανός πρωθυπουργός έτεινε το χέρι στον Όλαφ Σολτς και ο καγκελάριος έτεινε, αρχικά τουλάχιστον, τη γροθιά στον Μπόρις Τζόνσον.

Με τη χειραψία αντλείς πληροφορίες…

Η βιολόγος Ίμε Γκέρκε, εξειδικευμένη σε ζητήματα συμπεριφοράς, θεωρεί ότι στην πραγματικότητα οι άνθρωποι δεν χρειάζονται απαραιτήτως μια χειραψία, αλλά, κυρίως, να στείλουν ένα μήνυμα ειρήνης. Παρόλα αυτά για τους περισσότερους η χειραψία είναι οικεία από την παιδική τους ηλικία και την χρειάζονται. Ωστόσο, όπως τονίζει η γερμανίδα ειδικός, «θα πρέπει να είμαστε εξοικειωμένοι με αυτό τον τρόπο χαιρετισμού για να λειτουργήσει κατευναστικά πάνω μας». Ακριβώς για αυτούς τους λόγους διαπιστώνουμε ότι σε χώρες, όπως την Ιταλία και την Γαλλία, επιστρέφουν και τα φιλάκια στο μάγουλο, τα οποία προβληματίζουν για… υγειονομικούς λόγους πολλούς Βορειοευρωπαίους που δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτά. Ο κόσμος τα πεθύμησε.

Παρά τις διαφορετικές ανάγκες για άγγιγμα και διαφορετικούς τρόπους χαιρετισμού, όλοι οι άνθρωποι αναζητούν περισσότερο ή λιγότερο τη σωματική επαφή όταν καλωσορίζουν ο ένας τον άλλο. «Μέσω της σωματικής επαφής αποκτούμε οικειότητα και με τον περιβάλλοντα χώρο», εξηγεί ο Μάρτιν Γκρούνβαλντ. Το βλέπουμε άλλωστε με τα νεογέννητα, προσθέτει ο γερμανός επιστήμονας: «Όλοι θέλουν να πάρουν αγκαλιά το μωρό, διότι έτσι γίνεται δεκτό στην οικογένεια, στην κοινωνία». Η χειραψία ήταν ανέκαθεν και ανταλλαγή πληροφοριών, καταλήγει ο γερμανός ψυχολόγος: «Δίνοντας το χέρι αισθάνεσαι αν ο απέναντί σου βρίσκεται σε ένταση ή αντλείς σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται».

Σοφία Βάιμερ, dpa

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος