Ισπανία: Ο θρησκευτικός τουρισμός παράγοντας ανάπτυξης

92 καθολικές γιορτές με την προστατευόμενη πιστοποίηση «εθνικού τουριστικού ενδιαφέροντος» και 42 με την πιστοποίηση «διεθνούς τουριστικού ενδιαφέροντος» υπάρχουν σήμερα στην Ισπανία, σύμφωνα με στοιχεία του ισπανικού καθολικού Συμβουλίου Αρχιεπισκόπων . Οι γιορτές περιλαμβάνουν τις λιτανείες του Πάσχα στη Σεβίλη και τη Μάλαγα, το προσκύνημα της Παρθένου Παναγίας στην επαρχία Χουέλβα και τις εκδηλώσεις προς τιμήν του Αγίου Φερμίνου στην Παμπλόνα, που είναι παγκοσμίως γνωστές από το κυνήγι των ταύρων στα σοκάκια. Σύμφωνα με το Συμβούλιο των Αρχιεπισκόπων ο τζίρος από τις θρησκευτικές γιορτές ξεπερνά το 3% του ισπανικού ΑΕΠ.

Οι προσκυνητές είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτοι σε ξενοδοχεία, καταστήματα και εστιατόρια, επειδή, όπως δείχνει έρευνα του Πανεπιστημίου Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα, δαπανούν δύο φορές περισσότερα χρήματα απ΄ ότι οι υπόλοιποι τουρίστες. «Κυρίως Αμερικανοί και Κορεάτες είναι εκείνοι που χρηματοδοτούν τις πασχαλινές λιτανείες», λέει ο Μιγέλ Φερνάντες, μέλος της αδελφότητας της Σαχαγκούν.

Κληρικοί αξιολογούν τις δυνατότητες του θρησκευτικού τουρισμού

Οι περισσότεροι από εκείνους που κάνουν θρησκευτικό τουρισμό στην Ισπανία δεν ενδιαφέρονται αν ο άγιος που τιμούν έζησε πράγματι στην συγκεκριμένη περιοχή ή αν είναι θαμμένος σε μια συγκεκριμένη εκκλησία. Η ένωση εκτροφέων ταύρων «Unión de Criadores de Toros de Lidia» υπολογίζει ότι οι τουρίστες ξοδεύουν περίπου 45 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στην γιορτή Sanfermines. Η ιστορία του Αγίου Φερμίνου, προς τιμήν του οποίου αφήνονται ελεύθεροι οι ταύροι στην Παμπλόνα, είναι συγκεχυμένη όπως άλλωστε και αν πράγματι ο απόστολος Ιάκωβος είναι όντως θαμμένος στον καθεδρικό ναό στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα στην Γαλικία. Τα τελευταία δέκα χρόνια, παρά τις όποιες αμφιβολίες, ο αριθμός των πεζοπόρων στη διαδρομή του Αγίου Ιακώβου της Κομποστέλα έχει υπερδιπλασιαστεί. Κάθε χρόνο περίπου 400.000 άνθρωποι κάνουν με τα πόδια τη διαδρομή που καταλήγει στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα.

«Τους πιστούς δεν ενδιαφέρει τόσο η πίστη, όσο το αίσθημα του εμείς μεταξύ των προσκυνητών. Αυτό αρέσει στους ξένους. Γι' αυτό υπάρχουν ακόμα τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης του θρησκευτικού τουρισμού στην Ισπανία», εκτιμά ο Ενρίκε Σάντσο, ειδικός σε ζητήματα θρησκευτικών εθίμων και τη σημασία τους για τον τουρισμό. Από κοινού με χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Ισπανία έχει συστήσει το συμβούλιο «Congreso Internacional de Turismo Religioso y Susentable», στο οποίο ιερείς και κληρικοί αξιολογούν τις δυνατότητες του θρησκευτικού τουρισμού για συγκεκριμένες περιοχές. Πέρυσι το συμβούλιο συνεδρίασε στην Παμπλόνα, η οποία είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα για το πώς η θρησκεία μπορεί να εξελιχθεί σε ισχυρό οικονομικό παράγοντα για μια πόλη. Εδώ η καθολική οργάνωση Opus Deí δημιούργησε το Πανεπιστήμιο της Ναβάρας, ένα από τα καλύτερα της χώρας.

«Ακόμα και άθεοι λαμβάνουν μέρος σε λιτανείες και προσκυνήματα»

Η καθολική εκκλησία δεν έχει μόνο ρόλο και λόγο εδώ και αιώνες στις πολιτικές αποφάσεις στην Ισπανία, αλλά εξακολουθεί να αναλαμβάνει ακόμα και σήμερα πολλές υποχρεώσεις κυρίως στον κοινωνικό τομέα. Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια της εκκλησίας θεωρούνται τα καλύτερα της χώρας. Μια έκθεση της εταιρείας EY το 2016 έδειξε ότι χάρη στο κοινωνικό έργο της ισπανικής εκκλησίας οι ισπανοί φορολογούμενοι εξοικονομούν πολλά χρήματα. Ενδεικτικό ότι το 2016 η εκκλησία δαπάνησε σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ για το κοινωνικό της έργο.

Όσον αφορά την επιρροή στην οικονομία και την πολιτική, οι σχολές επιχειρήσεων με επικεφαλής τους Ιησουίτες (ESADE) και την οργάνωση Opus Deí (IESE) θεωρούνται καθοριστικές. Υποστηρικτές και των δύο θεσμών βρίσκονται σε θέσεις κλειδιά της ισπανικής οικονομίας. Τόσο ο πρώην υπουργός Οικονομικών Λουίς ντε Γκίντος, όσο και ο πρόεδρoς της La Caixa Bank Ισιντόρο Φάινε στηρίζουν ανοιχτά την οργάνωση Opus Deí.

Η σημερινή αριστερή ισπανική κυβέρνηση προσπαθεί να περιορίσει την εξουσία της εκκλησίας, αλλά αυτό φαίνεται σχεδόν αδύνατο. «Στην Ισπανία, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη, η πίστη είναι μέρος του πολιτισμού, αλλά και του τουρισμού. Ακόμα και άθεοι λαμβάνουν μέρος σε λιτανείες και προσκυνήματα», εκτιμά ο ισπανός ειδικός Ενρίκε Σάντσο.

Στέφανι Μίλερ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος