Καμιά συγγνώμη των ΗΠΑ για τα θύματα της Χιροσίμα;

Ο δρόμος για αυτή την ιστορικών διαστάσεων επίσκεψη του αμερικανού προέδρου στη Χιροσίμα ήταν μακρύς. Άλλοι προκάτοχοί του, την επεσκέφθησαν πριν ή μετά την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων τους, άλλοι απέφυγαν να το πράξουν για να μη θέσουν σε κίνδυνο τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ιαπωνία. Τον περασμένο Απρίλιο ο Τζον Κέρι ήταν ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ που κατέθεσε στεφάνι στη μνήμη των θυμάτων.

Θέλησαν να αναγκάσουν την Ιαπωνία να συνθηκολογήσει;

Υπό αυτό το πρίσμα με την αυριανή ομιλία στο Πάρκο Ειρήνης της Χιροσίμα, ο Μπάρακ Ομπάμα εισέρχεται σε αχαρτογράφητα διπλωματικά μονοπάτια. Καταρχήν έκανε σαφές ότι δεν πρόκειται να ζητήσει συγγνώμη για τη ρήψη της πρώτης ατομικής βόμβας στην παγκόσμια ιστορία. «Είναι καθήκον των ιστορικών να θέσουν ερωτήματα και να τα διερευνήσουν», δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος στην ιαπωνική τηλεόραση NHK. Αντ΄αυτού θα χρησιμοποιήσει το χώρο του Πάρκου ως βάση για να ξεδιπλώσει το όραμά του για έναν κόσμο ελεύθερο από πυρηνικά όπλα. Με την απόφασή του ο Μπάρακ Ομπάμα δεν θέλησε να δώσει τροφή στους ιστορικούς για να ξεσπάσει νέα διαμάχη γύρω από το θέμα της συγγνώμης.

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει συναίνεση για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αποφασίστηκε η ρήψη των ατομικών βομβών. Κατά μια ανάγνωση, οι ΗΠΑ ήθελαν να αναγκάσουν την Ιαπωνία του 1945 να συνθηκολογήσει. Και όντως. Στις 9 Αυγούστου του 1945, μια μέρα μετά τη ρήψη της ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι, ο αυτοκράτορας Χιροχίτο πρότεινε συνθηκολόγηση. Σε ότι αφορά τα ίδια τα θύματα, τους Χιμπακούσα όπως ονομάζονται, οι απόψεις διίστανται. Οι περισσότεροι θα ήθελαν μια συγγνώμη.

Η διπλή ανάγνωση της συγγνώμης

«Το ερώτημα – κλειδί είναι σε ποιον απευθύνεται αυτή η συγγνώμη», υποστηρίζει ο Τερούμι Τανάκα, γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Θυμάτων της Ατομικής Βόμβας. «Οι άνθρωποι αξίζουν μια συγγνώμη, αλλά για μια γενική συγγνώμη θα ήμουν προσεκτικός. Μια συγγνώμη δεν θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο για την απαγόρευση πυρηνικών όπλων». Πολλά από τα θύματα φτάνουν στο σημείο να υπαινίσσονται ότι ασκήθηκαν πιέσεις από την ιαπωνική κυβέρνηση για να διευκολύνουν την επίσκεψη Ομπάμα στη Χιροσίμα.

Με την πρώτα ματιά η εκδοχή αυτή ξενίζει, γιατί επί δεκαετίες η Ιαπωνία χρησιμοποιεί το πυρηνικό ολοκαύτωμα για να τονίσει ότι συγκαταλέγεται στα θύματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Όμως για τις εθνικιστικές δυνάμεις στη χώρα ενδεχόμενη συγγνώμη του Ομπάμα, θα ανάγκαζε το Τόκιο να αναγνωρίσει και τα δικά του εγκλήματα πολέμου στις γειτονικές χώρες. Είναι ο λόγος που οι χώρες αυτές, όπως η Κίνα, και η Ν. Κορέα βλέπουν με επικριτικό μάτι την επίσκεψη Ομπάμα στη Χιροσίμα.

Μάρτιν Φριτς / Ειρήνη Αναστασοπούλου