Κοινή προσευχή για την ειρήνη στο Βατικανό

Όταν αργά σήμερα το απόγευμα ο Πάπας Φραγκίσκος ανοίξει τις πύλες του Βατικανού στη Ρώμη για να υποδεχθεί τους προσκεκλημένους του από τη Μ. Ανατολή, η εικόνα της υποδοχής, της συνάντησης και της προσευχής θα έχει περισσότερο συμβολική σημασία. Κανείς δεν αναμένει επανεκκίνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας ανάμεσα στο Ισραήλ και στην Παλαιστινιακή Αρχή, που έχει και πάλι «κολλήσει» εξ αιτίας της συγκρότησης παλαιστινιακής κυβέρνησης εθνικής ενότητας με την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς.

"Έντονος συμβολισμός"

Για τον Σιμόν Πέρες είναι και η τελευταία επίσκεψη στο εξωτερικό, καθώς η θητεία του τελειώνει και την ερχόμενη Τρίτη (10.06) το κοινοβούλιο εκλέγει νέο πρόεδρο της χώρας. Στην ουσία ο ισραηλινός πρόεδρος Σιμόν Πέρες και ο παλαιστίνιος ομόλογός του Μαχμούτ Αμπάς έρχονται στο Βατικανό για να προσευχηθούν για την ειρήνη, ανταποκρινόμενοι σε πρόσκληση του Προκαθήμενου της Καθολικής Εκκλησίας, όταν επισκέφτηκε τους Αγίους Τόπους πριν δύο εβδομάδες. Επιστρέφοντας τότε στη Ρώμη ο Πάπας είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται για νέα διαμεσολαβητική προσπάθεια, αλλά για κοινή προσευχή. Ωστόσο, κανείς δεν αμφισβητεί την πολιτική σημασία της πράξης.
«Καταρχήν υπάρχει ένας έντονος συμβολισμός χωρίς καμιά πολιτική βαρύτητα», λέει ο Μπαράκ Ντάβιντ, ανταποκριτής της ισραηλινής εφημερίδας Χααρέτς. «Αλλά η συνάντηση στο Βατικανό έχει προσλάβει πολιτική σημασία όχι επειδή ο Πάπας προσκάλεσε τον Σιμόν Πέρες και τον Μαχμούτ Αμπάς στο Βατικανό, αλλά διότι οι σχέσεις Ισραηλινών – Παλαιστινίων βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση».

«Το Βατικανό στηρίζει την ειρήνη»

Στους δρόμους της Δυτικής Ιερουσαλήμ η κοινή προσευχή δεν ενθουσιάζει. «Ο πρόεδρος Αμπάς εκπροσωπεί ένα σύστημα που μισεί το Ισραήλ» λέει ένας νεαρός ισραηλινός στρατιώτης. Αλλά και στη Ραμάλα οι Παλαιστίνιοι δεν ελπίζουν ότι από τη συνάντηση της Ρώμης θα έλθουν καλύτερες μέρες, αν και κάθε προσπάθεια συμφιλίωσης των δύο λαών από τη διεθνή κοινότητα είναι καλοδεχούμενη. «Ναι μεν ο Πέρες είναι πρόεδρος του Ισραήλ, αλλά το λέγειν το έχει ο Νετανιάχου, κανείς δεν μπορεί να τον προσπεράσει» πιστεύει ένας περαστικός στη Ραμάλα.

Για τον Χαβιέ Αμπού Άιντ εκπρόσωπο της PLO η κοινή προσευχή δείχνει το ζωηρό ενδιαφέρον του Βατικανού για την υπόθεση της ειρήνης. «Παρά τον συμβολισμό, αυτό που πρόκειται να γίνει στο Βατικανό αποτελεί επιβεβαίωση του ρόλου της Αγίας Έδρας στην Παλαιστίνη. Θέλουν να μας πουν ότι μπορείτε να βασίζεστε σε μας, θέλουμε να βοηθήσουμε όσο μπορούμε, αφού ο χριστιανισμός ξεκίνησε στην Παλαιστίνη. Και από τη δική μας πλευρά, επιβεβαιώνουμε την προσήλωσή μας στην ειρήνη αλλά και τις καλές σχέσεις μας με το Βατικανό».

«Ας κρίνει τη δουλειά της Χαμάς»

Η νέα παλαιστινιακή κυβέρνηση εθνικής ενότητας με τη συμμετοχή της Χαμάς προβληματίζει το Ισραήλ. Θεωρεί ότι η ύπαρξη μιας οργάνωσης, που δεν έχει ακόμη αποκηρύξει τη βία και δεν έχει αναγνωρίσει το δικαίωμα ύπαρξης του Κράτους του Ισραήλ, δεν νομιμοποιεί τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. «Το Ισραήλ δεν συνομιλεί με κυβέρνηση που στηρίζεται από μια οργάνωση που θέλει να το καταστρέψει», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση. Τυπικά το Ισραήλ έχει δίκαιο.

Στο καταστατικό της χάρτη και συγκεκριμένα στο άρθρο 13, η Χαμάς απορρίπτει την ειρηνική διευθέτηση του Μεσανατολικού ως αντίθετη με την ιδεολογία του κόμματος ως κινήματος αντίστασης. Αντί για διάλογο, προκρίνει την τζιχάντ, τον ιερό πόλεμο. Αλλά πόσο σοβαρά μπορεί να το πάρει κανείς υπόψη του; «Η χάρτα εδώ και καιρό είναι ανενεργή» , δήλωσε το Δεκέμβριο του 2012 ο Αχμάντ Γιουσέφ, εκπρόσωπος της οργάνωσης. «Δεν παίρνουμε το συγκεκριμένο άρθρο σαν βάση ούτε στην εκπαίδευση, ούτε αναφερόμαστε ποτέ σε αυτό. Εάν θέλει κανείς να βγάλει συμπεράσματα για τη Χαμάς ας κρίνει τη δουλειά της ως πολιτικό κόμμα ή με βάση όσα υποστηρίζουν οι αρχηγοί της. Και αυτοί κάνουν λόγο για μια Παλαιστίνη ως ένα ενιαίο κράτος στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ».

Σκεπτικισμός

Τέτοιες δηλώσεις δεν γίνονται πιστευτές από τον πρωθυπουργό Νετανγιάχου και τους οπαδούς του. Για το Ισραήλ η Χαμάς παραμένει τρομοκρατική οργάνωση, ανίκανη να μετουσιωθεί σε πολιτικό κόμμα, που συνεχίζει τις τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον της χώρας και απογοητεύει τη διεθνή κοινότητα απορρίπτοντας τις αρχές του λεγόμενου κουαρτέτου για το Μεσανατολικό, που είναι η αναγνώριση του Ισραήλ, η αποκήρυξη της βίας και αναγνώριση των υφισταμένων συμφωνιών μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Με τον ίδιο σκεπτικισμό βλέπει τη νέα παλαιστινιακή κυβέρνηση και ο γερμανός βουλευτής του κόμματος η Αριστερά Γιαν Κόρτε.

«Με αφορμή τη συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας ο μέχρι πρότινος πρωθυπουργός της Γάζας Ισμαήλ Χανίγια έκανε σαφές ότι η Χαμάς δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τη βία» λέει. «Άρα, με αυτήν τη Χαμάς δεν έχει καμιά προοπτική κάποια λύση στη βάση δύο ανεξάρτητων χωρών. Ακόμη κι αν χαίρεται για την παλαιστινιακή συμφιλίωση η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιμείνει στην αναγνώριση του δικαιώματος ύπαρξης του Ισραήλ από την παλαιστινιακή κυβέρνηση, με όποια σύνθεση και αν έχει», σημειώνει ο Κόρτε, που είναι αντιπρόεδρος της Ομάδας Φιλίας Γερμανίας – Ισραήλ. «Και μάλιστα όχι τυπικά, αλλά με λόγια και πράξεις».

Παρασκηνιακές βολιδοσκοπήσεις

Παρά τους ενδοιασμούς ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρυ χαιρέτισε τις προάλλες την συγκρότηση παλαιστινιακή κυβέρνησης εθνικής ενότητας. «Ο πρόεδρος Αμπάς με διαβεβαίωσε ότι η νέα κυβέρνηση δεσμεύεται από τις αρχές του κουαρτέτου για το Μεσανατολικό και ότι τα μέλη της κυβέρνησης που επέλεξε δεν έχουν καμιά σχέση με τη Χαμάς». Όλα αυτά δεν αφήνουν αδιάφορο το Ισραήλ που εντελώς παρασκηνιακά βολιδοσκοπούν τα περιθώρια διαλόγου με τη νέα κυβέρνηση. «Τόσο οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, όσο και η επιστημονική υπηρεσία του υπουργείου των Εξωτερικών κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι η νέα κυβέρνηση όντως αναγνωρίζει τις αρχές του κουαρτέτου για το Μεσανατολικό», έγραψε το διαδικτυακό περιοδικό Al Monitor, ειδικευμένο στη πολιτική της περιοχής.

Σε περίπτωση που οι εκτιμήσεις του επιβεβαιωθούν, θα μπορούσε αυτό να αποτελέσει την εκκίνηση μια νέας διπλωματικής εξέλιξης. Βέβαια η Χαμάς δεν θα αλλάξει τις θέσεις της, αλλά τουλάχιστον θα εκπροσωπείται από μια κυβέρνηση διαλόγου και προσέγγισης με το Ισραήλ. Με αυτό συμφωνεί και ο γερμανός βουλευτής Γιαν Κόρτε. «Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να εκφράσει κανείς τον σκεπτικισμό του απέναντι στην νέα παλαιστινιακή κυβέρνησης, αλλά ο δρόμος προς την ειρήνη που επιθυμεί η πλειοψηφία των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων, μπορεί να υπάρξει μόνο μετά από διάλογο ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις».

Kersten Knip/Tanja Krämer /Ειρήνη Αναστασοπούλου
Υπεύθ. Σύνταξης Σπύρος Μοσκόβου