Κόντρες κορυφής για τον διάδοχο του «Λέοπαρντ»
12 Ιουνίου 2023
«Όταν η αντιπολίτευση συνεχίζει να αμφισβητεί την προνομιακή σχέση Γαλλίας-Γερμανίας, τότε ουσιαστικά υπονομεύει το στοίχημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης». Με αυτά τα λόγια, εμφανώς οργισμένη, η Γαλλογερμανίδα βουλευτής Σαμπίν Τιλεγιέ ολοκλήρωσε την τελευταία ομιλία της στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση. Αφορμή ήταν η συστηματική και επίμονη κριτική από την ακροδεξιά, αλλά και την αριστερή αντιπολίτευση στα κοινά εξοπλιστικά προγράμματα Γαλλίας-Γερμανίας.
Ένα από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα ήταν το «ευρωπαϊκό τεθωρακισμένο», που όχι μόνο οραματίστηκαν, αλλά και εξήγγειλαν δημοσίως πριν από έξι χρόνια η τότε καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και ο Εμανουέλ Μακρόν, αμέσως μετά την εκλογή του στην Προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας. Θα ήταν ένα κομβικό στοιχείο για την ανάπτυξη ενός κοινού, καινοτόμου συστήματος χερσαίας μάχης με την επωνυμία MGCS (Main Ground Combat Systems), το οποίο περιλαμβάνει επίσης μη επανδρωμένα οχήματα και αεροσκάφη. Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό το νέο τεθωρακισμένο θα μπορούσε να κατασκευαστεί από το 2035, με προοπτική να αντικαταστήσει τόσο το γαλλικό Leclerc, όσο και το γερμανικό Leopard 2 και να γίνει πρότυπο για όλη την Ευρώπη.
Τρίτη απόπειρα, αβέβαιη έκβαση
Έχουν προηγηθεί άλλες δύο αντίστοιχες προσπάθειες, χωρίς όμως αίσιο τέλος. Τόσο το 1956, λίγο μετά την επανίδρυση του γερμανικού ομοσπονδιακού στρατού (Μπούντεσβερ), όσο και στη δεκαετία του `70, Γαλλία και Γερμανία είχαν αρχίσει διαβουλεύσεις για ένα τεθωρακισμένο κοινής παραγωγής, αλλά το σχέδιο έμεινε στα χαρτιά λόγω ποικίλων αντιρρήσεων που προβλήθηκαν για λόγους εσωτερικής πολιτικής.
Σε μία προσπάθεια να προσδώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα στα σχέδιά τους, Μέρκελ και Μακρόν είχαν συνδέσει την παραγωγή του κοινού τεθωρακισμένου με τα μεσοπρόθεσμα σχέδια για την ανάπτυξη του κοινού μαχητικού αεροσκάφους FCAS (Future Combat Air System), το οποίο επίσης θα αντικαθιστούσε μαχητικά αεροσκάφη προηγούμενης γενιάς στις δύο χώρες. Προκειμένου μάλιστα να διαφυλαχθεί μία ισορροπία στους συσχετισμούς δυνάμεων, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι η Γαλλία θα είχε την πρωτοκαθεδρία στο FCAS και η Γερμανία στο MGCS.
Η «κοινή προσπάθεια» Γαλλίας και Γερμανίας φαινόταν εύλογη και λογική εξέλιξη, καθώς από το 2015 είχαν ιδρύσει έναν κοινό επιχειρηματικό όμιλο η γερμανική Krauss-Maffei-Wegmann (KMW) και ο ανταγωνιστής της επί γαλλικού εδάφους, η κρατική εξοπλιστική βιομηχανία Nexter. Όμως το 2019 προσχώρησε στην επιχειρηματική «συμμαχία» του MGCS και η γερμανική Rheinmetall, με αποτέλεσμα η γερμανική πλευρά να αποκτήσει εμφανή υπεροχή ή τουλάχιστον αυτή να είναι η εκτίμηση της γαλλικής πλευράς.
Το φαινόμενο «Λέοπαρντ»
Σήμερα η Rheinmetall απασχολεί 2.400 εργαζόμενους και κατασκευάζει ήδη ένα σύγχρονο τεθωρακισμένο, αξιοποιώντας σε 24ωρη βάση, με τρεις βάρδιες ημερησίως, το εργοστάσιό της στην Κάτω Σαξονία. Πρόκειται για το περίφημο «Λέοπαρντ 2». Οι παραγγελίες προέρχονται κυρίως από τον γερμανικό στρατό, αλλά τα «Λέοπαρντ» είναι περιζήτητα παντού, καθώς έχουν ήδη διατεθεί σε 13 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Άρματα τύπου Λέοπαρντ έχει ζητήσει και η Ουκρανία, στην προσπάθειά της να αναχαιτίσει τους Ρώσους εισβολείς.
«Ό,τι είναι το Volkswagen Golf στην αυτοκινητοβιομηχανία, είναι το Λέοπαρντ για την εξοπλιστική βιομηχανία», υποστηρίζει ο Ραλφ Ρατς, διευθυντής του Γερμανικού Μουσείου Τεθωρακισμένων στο Μύνστερ της Βεστφαλίας. Και εξηγεί: «Το Λέοπαρντ διαθέτει έναν συνηθισμένο κινητήρα Diesel, ένα συνηθισμένο κανόνι και μία συνηθισμένη θωράκιση από χάλυβα. Το καθένα από τα μέρη που το συναποτελούν δεν είναι κάτι ιδιαίτερο, αλλά το σύνολό τους είναι τέλειο».
KMW και Rheinmetall θέλουν να επαναλάβουν το succes story του Λέοπαρντ, κατασκευάζοντας το νέο μοντέλο 2A8. Θα ήταν η μεγαλύτερη ανανέωση του Λέοπαρντ μετά από 15 χρόνια, καθώς το νέο μοντέλο θα είχε τη δυνατότητα να εξουδετερώσει αντιαρματικά βλήματα του αντιπάλου. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες η Μπούντεσβερ παρήγγειλε τα πρώτα 2A8.
Όλα αυτά προκαλούν ανησυχία στη Γαλλία. Το νέο μοντέλο θα μπορούσε να υπονομεύσει τον κοινό σχεδιασμό του MGCS, ιδιαίτερα αν προκαλέσει αγοραστικό ενδιαφέρον και σε άλλους εταίρους του ΝΑΤΟ. Ο χρόνος πιέζει τους Γάλλους καθώς το δικό τους άρμα μάχης Leclerc δεν παράγεται εδώ και 17 χρόνια, ενώ δεν βρίσκει πλέον αγοραστή, παρά μόνο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το αργότερο από το 2035 η Γαλλία θα χρειαστεί τον «αντικαταστάτη» του Leclerc.
Αναβολή για το 2040;
Όσο για την υλοποίηση του MGCS, εκτιμάται πλέον ότι μπορεί να πάρει αναβολή για το 2040 ή και αργότερα. «Το κύριο πρόβλημα είναι ο διαμοιρασμός των εργασιών για την κατασκευή του νέου τεθωρακισμένου», επισημαίνει ο Γιάκομπ Ρος, συνεργάτης της Γερμανικής Εταιρείας για την Εξωτερική Πολιτική (DGAP) με έδρα το Βερολίνο. «Για παράδειγμα, το ερώτημα ποιος θα κατασκευάσει το κανόνι του νέου άρματος συζητείται εδώ και μήνες, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει συναίνεση».
Οι διαπραγματεύσεις για το MGCS έχουν «βαλτώσει», ενώ δεν αποκλείεται ακόμη και ο οριστικός ενταφιασμός του εγχειρήματος. Για τους Γερμανούς η συνεργασία με τη Γαλλία δεν αποτελεί μονόδρομο, καθώς θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν και να κατασκευάσουν μόνοι τους την «επόμενη γενιά» τεθωρακισμένων. Το ζήτημα επρόκειτο να συζητηθεί τη Δευτέρα στο Βερολίνο, στη συνάντηση του Γερμανού υπουργού Άμυνας Μπόρις Πιστόριους με τον Γάλλο ομόλογό του Σεμπαστιάν Λεκορνού.
Ο ίδιος ο Λεκορνού έχει ήδη πετάξει το «μπαλάκι» στους στρατιωτικούς επιτελείς, λέγοντας ότι θα πρέπει εκείνοι να προσδιορίσουν τις προδιαγραφές για το τεθωρακισμένο του μέλλοντος: «Θα είναι επανδρωμένο ή όχι; Θα μπορεί να κατευθύνει το ίδιο μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή όχι; Και τί είδους εξοπλισμό χρειάζεται;»
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου