Λίβανος: Το ιστορικό του φονικού φορτίου και το αύριο  

Τα κομμάτια του μετρά ο Λίβανος μετά την ασύλληπτη τραγωδία στο λιμάνι της Βηρυτού, όταν 2.700 μετρικοί τόνοι νιτρικής αμμωνίας εξερράγησαν σαρώνοντας τα πάντα σε ακτίνα 15 χιλιομέτρων από την «αποθήκη 12» του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας.

Η αλληλουχία εκρήξεων και το ωστικό κύμα επέφερε απώλειες που μέχρι στιγμής ξεπερνούν τους 100 νεκρούς και τους 4.000 τραυματίες, ενώ σωστικά συνεργεία πραγματοποιούν αγωνιώδεις προσπάθειες για εντοπισμό εγκλωβισμένων μέσα στα συντρίμμια. Ο πρόεδρος του Λιβάνου Μισέλ Αούν σε μια πρώτη δήλωση για τα αίτια της τραγωδίας αναφέρθηκε στους τόνους νιτρικού αμμωνίου που «είχαν αφεθεί για χρόνια σε αποθήκη στο λιμάνι χωρίς να εφαρμόζεται κανένα μέτρο ασφαλείας», γεγονός που χαρακτήρισε «απαράδεκτο».

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός Χασάν Ντιάμπ διεμήνυσε ότι οι αρχές θα διενεργήσουν διεξοδική έρευνα για να εντοπίσουν τους υπαίτιους ώστε να «πληρώσουν το τίμημα» για τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους. Πάντως, παρά το ότι τα ακριβή αίτια της τραγωδίας δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστά, κάποια βασικά κομμάτια του παζλ που οδήγησαν στα γεγονότα της 4ης Αυγούστου έχουν ξεκαθαρίσει.  

Το πλοίο με την νιτρική αμμωνία  

Ήδη, αραβικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης αναφέρονται στην υπόθεση ενός πλοίου υπό σημαία Μολδαβίας που κατέληξε, το 2013, στον Λίβανο με το εν λόγω φορτίο νιτρικής αμμωνίας. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, το πλοίο επρόκειτο να μεταφέρει το εμπόρευμα από τη Γεωργία στη Μοζαμβίκη, ωστόσο παρέμεινε στη Βηρυτό λόγω τεχνικών προβλημάτων.

Τελικά το εμπόρευμα φυλάχθηκε στην «αποθήκη 12» του λιμανιού της Βηρυτού υπό το καθεστώς του επικίνδυνου φορτίου, με τους αρμόδιους να ζητούν έκτοτε την λήψη μέτρων για αποφυγή ενδεχόμενης έκρηξης. Από το τραγικό αποτέλεσμα πάντως, καθίσταται σαφές πως η φύλαξη μιας τέτοιας τεράστιας ποσότητας νιτρικής αμμωνίας δεν ήταν επιμελής, ενώ η παρακείμενη παρουσία ποσοτήτων υπερμαγγανικού καλίου, φαίνεται ότι οδήγησαν στην αλληλουχία των εκρήξεων. Τέλος, σε ότι αφορά το πλοίο που μετέφερε το φονικό φορτίο στον Λίβανο, πρέπει να γίνει αναφορά σε σημερινά δημοσιεύματα που θέλουν τον ιδιοκτήτη του πλοίου να είναι Ρώσος, ο οποίος μάλιστα πιστεύεται ότι διαμένει στην Κύπρο.  

Ο συσχετισμός με την Χεζμπολάχ  

Αμέσως μετά το συμβάν αναλυτές έσπευσαν να εμπλέξουν στα σενάρια γύρω από τα αίτια της έκρηξης την γνωστή παραστρατιωτική οργάνωση του Λιβάνου, Χεζμπολάχ. Αν και η περίπτωση έξωθεν παρέμβασης (χτύπημα ισραηλινού στρατού, δολιοφθορά της Χεζμπολάχ κλπ.) στο λιμάνι της Βηρυτού έχει αποκλειστεί στην παρούσα φάση, η ύπαρξη της συγκεκριμένης ύλης παραπέμπει στη δράση της Χεζμπολάχ και τον συνεχιζόμενο πόλεμο φθοράς με το Ισραήλ στις περιοχές του νοτίου Λιβάνου και της νότιας Συρίας.

Η Χεζμπολάχ συνηθίζει να κατασκευάζει βόμβες και IED - Improvided Explosive Devices- και το 2015 δύο φορτία νιτρικής αμμωνίας που αποθήκευε η Χεζμπολάχ γι αυτούς τους σκοπούς, εντοπίστηκαν στη στη Λάρνακα και στο Λονδίνο. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, είχε απειλήσει το Ισραήλ με χτύπημα στην βιομηχανική περιοχή της Χάιφα – όπου το Ισραήλ διατηρεί εργοστάσια παραγωγής νιτρικής αμμωνίας.  

Με τα παραπάνω ίσως σχετίζονται και οι πρώτες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έκανε λόγο για μία «τρομερή επίθεση». Επανέλαβε δε, πως «φαίνεται ότι πρόκειται για επίθεση» σύμφωνα με ενημέρωση που έλαβε από αξιωματούχους του αμερικανικού στρατού. Φήμες και για έμμεση εμπλοκή της Χεζμπολάχ κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο και σε ορισμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης με την οργάνωση για την ώρα να αρκείται σε μία δήλωση συλλυπητηρίων προς το λαό του Λιβάνου για την εθνική τραγωδία.  

Εκτόνωση κρίσης ή χάος  

Η τραγωδία στον Λίβανο δημιουργεί αναπόφευκτα συνθήκες επιτάχυνσης της σκληρά δοκιμαζόμενης τρέχουσας συνθήκης στη γειτονική χώρα, όπου η οικονομία και το τραπεζικό σύστημα βρίσκονται σε συνθήκες διάλυσης, ενώ οι συνεχιζόμενες εθνοσεκταριστικές συγκρούσεις (σιίτες - σουνίτες), ο πόλεμος φθοράς Ισραήλ-Χεζμπολάχ και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη γειτονική Συρία δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα.

Αν η έκρηξη στο λιμάνι εκτονώσει την κρίση του Λιβάνου λόγω διεθνούς κινητοποίησης ή αν βυθίσει την χώρα εκ νέου σε ένα καταστροφικό πόλεμο, όπως αυτόν του 1975-1990, μένει να το δούμε. Το μόνο σίγουρο είναι πως όσο οι έρευνες συνεχίζονται στο λιμάνι της Βηρυτού τόσο ο αριθμός των νεκρών θα αυξάνεται όσο και τα ερωτήματα για τα ακριβή αίτια μίας τέτοιας «αποκαλυπτικής» τραγωδίας.  

Λουκιανός Λυρίτσας, Λευκωσία