Λιβύη: Το δύσκολο στοίχημα της Δημοκρατίας

Σχεδόν δέκα χρόνια έχουν περάσει από τη βίαιη ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι και η Λιβύη ακόμη αναζητεί διέξοδο από τον εμφύλιο πόλεμο και την πολιτική αστάθεια. Μετά από πολλές απόπειρες μεταβατικών κυβερνήσεων, τα Ηνωμένα Έθνη αρχίζουν μία νέα προσπάθεια με βάση έναν συμπεφωνημένο οδικό χάρτη για την εγκαθίδρυση δημοκρατικής κυβέρνησης: Σε ένα πρώτο βήμα, από σήμερα, 75 εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων και της κοινωνίας των πολιτών συναντώνται στη Γενεύη στα πλαίσια του Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου για τη Λιβύη (LPDF). Σκοπός τους είναι να εκλέξουν μία νέα Εκτελεστική Αρχή, δηλαδή ουσιαστικά μία προσωρινή κυβέρνηση, που θα προετοιμάσει το έδαφος για τη διεξαγωγή νέων εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου.

Την ικανοποίησή της για την εξέλιξη αυτή εκφράζει η ειδική απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών για τη Λιβύη, Στέφανι Γουίλιαμς: "Ο ενδο-λιβυκός διάλογος έχει σημειώσει αισθητή πρόοδο", επισημαίνει η Αμερικανίδα διπλωμάτης. "Ο οδικός χάρτης που ορίστηκε στα μέσα Νοεμβρίου, στην Τύνιδα, βάζει τα θεμέλια για επιστροφή στη δημοκρατική νομιμότητα, ορίζοντας συγκεκριμένη ημερομηνία για εθνικές εκλογές και θεσπίζοντας μία ενιαία, προσωρινή Εκτελεστική Αρχή".

Παρεμβάσεις ξένων δυνάμεων

Τα τελευταία χρόνια οι πρωταγωνιστές στην πολιτική σκηνή της Λιβύης φάνηκε να δίνουν προτεραιότητα στα προσωπικά τους συμφέροντα και όχι στις ανάγκες της χώρας. Κάποιοι μάλιστα εξυπηρετούσαν εμφανώς την πολιτική ατζέντα ξένων δυνάμεων. Τον Απρίλιο του 2019 ο επικεφαλής του Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA) Χαλίφα Χαφτάρ είχε ηγηθεί των επιθέσεων στην πρωτεύουσα Τριπολη με την υποστήριξη της Ρωσίας, της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Δεν κατάφερε να επιβληθεί των παραστρατιωτικών ομάδων που υποστηρίζουν τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση υπό τον Φαγιέζ Αλ Σαράζ, ο οποίος μάλιστα είχε και τη στρατιωτική στήριξη της Τουρκίας.

Μόλις υποχώρησαν οι δυνάμεις του Χαφτάρ επιβλήθηκε εκεχειρία και άρχισε εκ νέου ο πολιτικός διάλογος για το μέλλον της χώρας. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν η εκλογή μίας νέας Εκτελεστικής Αρχής, η οποία θα εκπροσωπεί ολόκληρο τον λαό της Λιβύης. Οι τυπικές προϋποθέσεις υπάρχουν, όπως υπενθυμίζει το τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera: "Η αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για τη Λιβύη έχει καταθέσει τις λίστες των υποψηφίων, που περιλαμβάνουν και 21 υποψηφίους για το αξίωμα του πρωθυπουργού". 

Νέα διαφάνεια στην εκλογή πολιτικής ηγεσίας

Στους υποψήφιους περιλαμβάνονται γνωστά ονόματα της πολιτικής. Όλοι τους έχουν δεσμευθεί να μην θέσουν υποψηφιότητα για πολιτικά αξιώματα μετά τις εκλογές της 24ης Δεκεμβριου και επιπλέον να δημοσιοποιήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Είναι μία απόδειξη ότι η νέα, μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης θα υπηρετεί τη διαφάνεια. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να συντρέχουν και άλλες προϋποθέσεις, για παράδειγμα να τηρηθεί η συμπεφωνημένη εκεχειρία και να κρατήσουν αποστάσεις όλες οι ξένες δυνάμεις.

Αυτό υπενθυμίζει και η απερχόμενη ειδική απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών για τη Λιβύη, Στέφανι Γουίλιαμς: "Επαναλαμβάνω την έκκληση του γενικού γραμματέα προς όλους, εντός και εκτός συνόρων, να σεβαστούν τις προϋποθέσεις της εκεχειρίας", δηλώνει χαρακτηριστικά η Αμερικανίδα διπλωμάτης.

Μγιορν Μπλάσκε

Επιμέλαια: Γιάννης Παπαδημητρίου