Μάχη Ζελένσκι κατά της διαφθοράς στην Ουκρανία

Μια σειρά από σκάνδαλα διαφθοράς εξελίσσεται σε δυσάρεστο παρασκήνιο για τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.Απειλεί πως θα πατάξει ανάρμοστες συμπεριφορές στον κρατικό μηχανισμό. Μεταξύ των αρκετών υψηλόβαθμων αξιωματούχων και δημοσίων υπαλλήλων που απειλούνται με απομάκρυνση κατόπιν επικρίσεων για παραβατική συμπεριφορά, είναι πέντε αναπληρωτές υπουργοί και αρκετοί κυβερνήτες.

Στο Υπουργείο Άμυνας, σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης, οι μερίδες τροφίμων για τους στρατιώτες αγοράστηκαν σε σημαντικά υψηλότερη τιμή από ότι στο λιανικό εμπόριο. Σε ένα άλλο υπουργείο, φέρεται καταβλήθηκαν μίζες για την αγορά γεννητριών ηλεκτρικής ενέργειας. Ένας αναπληρωτής γενικός εισαγγελέας φέρεται να έκανε διακοπές στην Ισπανία στέλνοντας τον λογαριασμό σε επιχειρηματία από τη δυτική Ουκρανία, την ώρα που πολλοί Ουκρανοί αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες, διακοπές ρεύματος και βομβαρδισμούς.

Ο Ζελένσκι απομάκρυνε τον αναπληρωτή επικεφαλής του προεδρικού του γραφείου, επειδή οδηγούσε SUV, που είχε δοθεί σε ανθρωπιστική οργάνωση. Η απόλυση αποσκοπεί πιθανότατα στο να αποφευχθεί η σύνδεση του προέδρου με τις έρευνες και τα πιθανά σκάνδαλα που θα ακολουθήσουν.

«Κάποιοι κλέβουν, ενώ η χώρα αιμορραγεί»

Η ολομέτωπη επίθεση κατά της διαφθοράς δεν είναι τυχαία. Εδώ και πολύ καιρό, ιδίως η Ε.Ε., η οποία διοχετεύει δισεκατομμύρια στη χώρα, απαιτεί εγγυήσεις ότι τα χρήματα αυτά δεν θα διοχετευθούν σε λάθος ανθρώπους και σκοπούς. «Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι, ακόμη και ολόκληρες ομάδες, που πιστεύουν ότι μπορούν να κλέβουν ενώ η χώρα αιμορραγεί μέχρι θανάτου», έγραψε ο διακεκριμένος δημοσιογράφος Μιχαΐλο Τκαχ σε ανοιχτή επιστολή προς τον Ζελένσκι.

Η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια (Transparency International) κατατάσσει την Ουκρανία στην 122η θέση μεταξύ 180 κρατών. Όπως και σε πολλά άλλα πρώην κράτη της Σοβιετικής Ένωσης, η κουλτούρα των δωροδοκιών ρίζωσε στην Ουκρανία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και πολλοί υποπτεύονται πως οι πολιτικοί εκμεταλλεύονται την οικονομική αρωγή των εξωτερικών δυνάμεων για να πλουτίσουν.

Πριν από τις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους, ο Ζελένσκι θέλει να τηρήσει την προηγούμενη υπόσχεσή του και να αναλάβει δράση κατά του πλουτισμού αξιωματούχων, επιδιώκοντας ακόμη να περιορίσει τη ζημιά για τον εαυτό του πριν από τις εκλογές, καθώς μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια στην εξουσία, πολλοί θεωρούν πως λίγα έχουν αλλάξει σε αυτόν τον τομέα. Πάνω απ' όλα, ωστόσο, ο Ζελένσκι πιθανώς θέλει να ικανοποιήσει την Ε.Ε., η οποία έχει θέσει την καταπολέμηση της κατάχρησης δημόσιων πόρων ως βασική προϋπόθεση για την ενδεχόμενη μετέπειτα ένταξη της χώρας στην Ένωση.

Συμβάσεις οδοποιίας σε νεαρό γυμναστή

Κατά την άποψη της Transparency International, υπάρχουν ακόμη πολλά να γίνουν στη χώρα. «Έχουμε όλη την ανοικοδόμηση μπροστά μας, η οποία, μεταξύ άλλων, εγκυμονεί κινδύνους διαφθοράς», δήλωσε ο επικεφαλής της οργάνωσης στο Κίεβο. Η οργάνωση ζητά επίσης να υποχρεωθούν οι βουλευτές, οι υπουργοί και οι δικαστές ξανά σε ηλεκτρονική δήλωση των περιουσιακών τους στοιχείων, ώστε να διευκολυνθεί η έρευνα.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το Υπουργείο Άμυνας συνήψε νέες συμβάσεις για την τροφοδοσία του στρατού σε υψηλότατες τιμές. Οι τιμές των αυγών έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση: αντί για το ισοδύναμο των 11 λεπτών ανά τεμάχιο, ο στρατός έπρεπε να πληρώσει 39 λεπτά. Ο υπουργός Άμυνας Ολέξι Ρέσνικοφ δήλωσε μόνο ότι υπήρξε τεχνικό σφάλμα κατά την κατάρτιση του τιμοκαταλόγου.

Όμως, ο κατάλογος των πιθανών μηχανορραφιών είναι μακρύς. Ο κυβερνήτης της περιοχής Ζαπορίζια, Βαλεντίν Ρεσνιτσένκο, για παράδειγμα, ανέθεσε σε έναν νεαρό γυμναστή συμβάσεις οδοποιίας αξίας εκατομμυρίων. Κυκλοφορούν επίσης φήμες για πολυτελή ταξίδια κρατικών υπαλλήλων στο εξωτερικό, γι' αυτό και ο Ζελένσκι προσπαθεί τώρα να δυσχεράνει περαιτέρω την έξοδο από τη χώρα.

Λόγω των φορολογικών απωλειών που σχετίζονται με τον πόλεμο και των πρόσθετων στρατιωτικών δαπανών, το μισό του ουκρανικού κρατικού προϋπολογισμού χρηματοδοτείται τώρα με δυτικά κονδύλια, επομένως η καταπολέμηση της διαφθοράς παρακολουθείται στενά από τη Δύση. Ο Ζελένσκι πρέπει να περιορίσει τη διαφθορά παρά τον πόλεμο, διότι διαφορετικά μπορεί να χάσει την υποστήριξη των εταίρων και ενδεχομένως και την εύνοια των ψηφοφόρων την επόμενη χρονιά.

Αντρέας Στάιν, Ουλφ Μάουντερ, dpa

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς