Μαρτυρίες Ουκρανών προσφύγων

Η Ίνα Σοβσούν εμφανίζεται συνεχώς δημόσια. Κάθεται στο λάπτοπ της σε ένα σπίτι κοντά στο Κίεβο και μιλά με δημοσιογράφους. Μιλάει ενώ τα ρωσικά στρατεύματα προελαύνουν στην ουκρανική πρωτεύουσα. Η Ουκρανή πολιτικός δίνει συνεντεύξεις από το πρωί μέχρι το βράδυ, μιλάει άπταιστα αγγλικά, σπούδασε στη Σουηδία και έζησε στις ΗΠΑ. Ζητά επειγόντως βοήθεια. «Οι προηγούμενες κυρώσεις δεν είναι αρκετά σκληρές», λέει. «Απαιτούμε ένα πλήρες εμπορικό εμπάργκο. Κυρώσεις που θα ακρωτηριάσουν τη ρωσική οικονομία ώστε να μην μείνουν χρήματα για την αγορά όπλων», τονίζει.

Η Σοβσούν δεν ξέρει πόσες φορές χρειάστηκε να βρει καταφύγιο στο υπόγειο. Έχει σταματήσει να μετράει. Δεν έχει δει τον εννιάχρονο γιο της από τότε που ξεκίνησε η ρωσική επίθεση. Προληπτικά o μικρός έφυγε από το Κίεβο και είναι με τον πατέρα του στα δυτικά της χώρας όπου αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια. Η εγκατάλειψη της πρωτεύουσας ήταν αδύνατη για εκείνη. Η θέση της είναι εκεί. Θέλει να παλέψει με όλες της τις δυνάμεις για το μέλλον της χώρας.

Οι ήχοι από τους βομβαρδισμούς

Για τον Βίκτορ είναι η μεσαία του κόρη που τον ανησυχεί περισσότερο. Το δωδεκάχρονο παιδί μερικές φορές τρελαίνεται από το φόβο. Η μεγαλύτερη αδερφή της φαίνεται μάλλον ήρεμη και ο μικρότερος, μόλις έξι ετών, δεν καταλαβαίνει πραγματικά τι συμβαίνει. Η οικογένεια ζούσε με τον σκύλο και τις δύο γάτες της στο Χάρκοβο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας στα βορειοανατολικά της χώρας. Την 1η Μαρτίου, στις 8 η ώρα το πρωί, ένας πύραυλος κρουζ κατέστρεψε το κτίριο της περιφερειακής διοίκησης στην κεντρική πλατεία στο Χάρκοβο. Μετά από δέκα λεπτά μια δεύτερη έκρηξη συγκλόνισε την καρδιά της πόλης. Ο Βίκτορ και η οικογένειά του άκουγαν τις εκρήξεις. Το σπίτι τους απέχει μόλις τέσσερα χιλιόμετρα.

Οι γονείς στις πληττόμενες περιοχές της Ουκρανίας προσπαθούν να φέρουν την κανονικότητα στα παιδιά τους - όποτε και όσο μπορούν. Στα υπόγεια έχουν μαζί τους βιβλία και παιχνίδια που έχουν κατεβάσει σε κινητά τηλέφωνα, τάμπλετ και υπολογιστές.

Ο Γιούρι έφυγε επίσης από το Χάρκοβο. Μαζί με τη γυναίκα του και την 17χρονη κόρη του. Ήταν στο δρόμο με το αυτοκίνητο για αρκετές ημέρες. Το σπίτι που έμεναν παραμένει πάντως ακόμη όρθιο. Ωστόσο πολλά κτίρια στην περιοχή καταστράφηκαν, συμπεριλαμβανομένου και του διπλανού σπιτιού. Χτυπήθηκε λίγο μετά την αναχώρησή τους. Στόχος της οικογένειας ήταν τώρα μια μικρή πόλη στα Καρπάθια. Ο εργοδότης του Γιούρι νοίκιασε για την οικογένεια ένα δωμάτιο ξενοδοχείου για δυο εβδομάδες. «Φτάσαμε. Δεν υπάρχουν βόμβες εδώ» έγραφε ο Γιούρι στις 7 Μαρτίου. Για πρώτη φορά από το ξέσπασμα του πολέμου μπορεί να κοιμηθεί και πάλι ήσυχα όλη τη νύχτα. Ο Γιούρι θα ήθελε πάντως να επιστρέψει στο Χάρκοβο. «Ο χρόνος θα δείξει αν αυτό θα είναι δυνατό». Δύσκολα μπορεί να φανταστεί να εγκαταλείψει εντελώς τη χώρα του. «Λατρεύω την Ουκρανία», λέει.

Για την υποστήριξη από τη Δύση...

Αυτός και ο Βίκτορ δεν επιτρέπεται να φύγουν από τη χώρα.  Όλοι οι στρατεύσιμοι πρέπει να παραμείνουν για να υπηρετήσουν την πατρίδα.  Ο Γιούρι δεν αντέχει να βλέπει την πόλη του να μετατρέπεται σε ερείπια κάθε μέρα. «Παλεύουμε ακόμα» γράφει και ο Βίκτορ στο WhatsApp από το Χάρκοβο. Σε αντίθεση με τον Γιούρι, ο Βίκτορ είναι βαθιά απογοητευμένος από τη Δύση. «Η αδυναμία του ΝΑΤΟ να δημιουργήσει μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων ή τουλάχιστον να μας εξοπλίσει με σύγχρονα αντιαεροπορικά όπλα με εξοργίζει», λέει. «Χρειαζόμαστε αεροπλάνα για να βομβαρδίσουμε τα ρωσικά στρατεύματα και να διασφαλίσουμε ότι το Κίεβο δεν θα περικυκλωθεί», λέει και η Ίνα Σοβσούν.

Η Ουκρανή πολιτικός επανέλαβε το αίτημά αυτό πολλές φορές. Η ρωσική πλευρά, από την άλλη, εμμένει στην επίσημη θέση της και ισχυρίζεται ότι επιτίθεται μόνο σε στρατιωτικούς στόχους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διατηρεί όμως μια λίστα με κατεστραμμένα νοσοκομεία στον ιστότοπό του. Ανάμεσά τους είναι νοσοκομεία στις περιοχές του Χάρκοβο και του Κιέβου όπου ο Βίκτορ, ο Γιούρι και η Ίνα ζούσαν ειρηνικά μέχρι πριν από δύο εβδομάδες.

Έστερ Φέλντεν

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου