Μαρόκο: εναλλακτικός διάδρομος για τους πρόσφυγες;

Παρά τη συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας με στόχο τη μείωση των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη μέσω του Αιγαίου, ο αριθμός των προσφύγων που επιχειρούν να περάσουν σε ελληνικό έδαφος από την αντίπερα όχθη παραμένει μεγάλος. Πάντως η συμφωνία επανεισδοχής των προσφύγων στην Τουρκία έχει μειώσει αισθητά τις πιθανότητες να φθάσουν στην κεντρική Ευρώπη. Ωστόσο, τα περιοριστικά μέτρα που λαμβάνονται δεν επαρκούν για να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη από την ΕΕ διακοπή των προσφυγικών ροών. Όταν οι δίοδοι κλείνουν αναζητούνται καινούργιες. Μία από τις χώρες που πιθανολογείται ότι θα επηρεαστεί από την αναμενόμενη διοχέτευση προσφύγων σε εναλλακτικές διαδρομές είναι η Ισπανία. Όσο δυσκολότερο γίνεται το πέρασμα από την ανατολική Μεσόγειο τόσο περισσότερο προσφέρεται ως εναλλακτική επιλογή η δυτική Μεσόγειος. Αυτό το ενδεχόμενο τόνισε άλλωστε επανειλημμένα ο ισπανός υπουργός Εσωτερικών Φερνάντεθ Ντίαζ, καλώντας σε επαγρύπνηση απέναντι στις εξελίξεις στο γειτονικό Μαρόκο.

Εδώ και χρόνια επιχειρούν να περάσουν από τη βορειοαφρικανική χώρα στην Ισπανία κυρίως άνθρωποι από την Αφρική. Ωστόσο, η Μαδρίτη εκφράζει φόβους ότι στο εξής αναμένεται να επιχειρήσουν το «πέρασμα» ολοένα περισσότεροι Σύροι, Ιρακινοί και Αφγανοί. Όπως δήλωσε στην DW ο Ζαν-Πολ Καβαλιερί, εντεταλμένος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στο Μαρόκο, «έχουμε καταγράψει τους τελευταίους 12 μήνες μια αύξηση σύρων προσφύγων στη βόρεια Αφρική, κυρίως στο Μαρόκο. Η αιτία είναι η υπερβολική επιβάρυνση γειτονικών της Συρίας χωρών, όπως ο Λίβανος, η Τουρκία και η Ιορδανία. Γι' αυτό κατευθύνονται προς την Ευρώπη και αλλού. Σήμερα έχουμε σχεδόν 3.000 σύρους πρόσφυγες στο Μαρόκο».

«Η ώρα των διακινητών»

Μέχρι πέρσι σύροι πρόσφυγες μπορούσαν να πετάξουν χωρίς βίζα στην Αλγερία και να αποφασίσουν στη συνέχεια αν θα προσπαθήσουν να φτάσουν την Ευρώπη μέσω Μαρόκου ή της Λιβύης που πλήττεται από εμφύλιες συγκρούσεις. Μάλιστα η Ισπανία επέτρεπε σε μικρή κλίμακα σε σύρους πρόσφυγες να εισέλθουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Μέχρι σήμερα ο συγκεκριμένος διάδρομος δεν ήταν ιδιαίτερα ελκυστικός για τους πρόσφυγες. Ωστόσο, μετά το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου τα δεδομένα αλλάζουν. Σύμφωνα με τον Καρλ Κοπ, μέλος της οργάνωσης προάσπισης των δικαιωμάτων των προσφύγων Pro Asyl, οι προσφυγικές ροές στη δυτική Μεσόγειο μπορεί να ενισχυθούν. Όπως διευκρίνισε ο ίδιος στην DW, «δεν θα έχουν τις διαστάσεις των αντίστοιχων ροών στο Αιγαίο ή την κεντρική Μεσόγειο. Δεν το πιστεύω αυτό, διότι το ‘οχυρό Ευρώπη' είναι -με την κακή έννοια- καλά θωρακισμένο εκεί. Από εκεί περνούν μόνο όσοι έχουν πολλά χρήματα και μπορούν να καταβάλλουν τις απαραίτητες δωροδοκίες».

Σύμφωνα με τον Ζαν-Πολ Καβαλιερί, εντεταλμένο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στο Μαρόκο, είναι ακόμη νωρίς για να εκτιμήσει κανείς τις συνέπειες που θα έχει το σφράγισμα του βαλκανικού διαδρόμου. O Καρλ Κοπ από την Pro Asyl σημειώνει από την πλευρά του ότι το πέρασμά μέσω Μαρόκου μπορεί να είναι μόνο μία από τις πιθανές εναλλακτικές διαδρομές και εφιστά την προσοχή στα κέρδη που επιφυλάσσει η κατάσταση στα δίκτυα των διακινητών. Όπως επισήμανε, «αυτή είναι η ώρα της βιομηχανίας των διακινητών. Αυτοί αποφασίζουν για νέες διαδρομές. Το Αιγαίο θα εξακολουθήσει να παίζει κάποιο ρόλο. Αλλά θα ανοίξουν νέοι, ακριβοί, επικίνδυνοι δρόμοι. Και μέσω του βαλκανικού διαδρόμου».

Αντρέας Γκορζέφσκι / Άρης Καλτιριμτζής