Με όπλο τη γραφίδα κατά του θανάτου

Πώς γράφει κανείς για το θάνατο, για τον πόνο; Η Ράσα Αμπάς και ο Χάλιντ Καλίφα είναι δυο συγγραφείς από την Συρία, οι οποίοι πρόσφατα μεταφράστηκαν στα γερμανικά. Το βιβλίο της Αμπάς έχει τίτλο «Μια σύνοψη όλων όσων έγιναν» και του Χάλιντ Καλίφα «Ο θάνατος είναι μια κοπιαστική δουλειά». Παρά τον πόνο και όλο αυτό το θλιβερό σκηνικό που περιβάλλει τη Συρία, οι δυο συγγραφείς καταφέρνουν με γλαφυρό τρόπο αλλά και χιούμορ να μεταφέρουν τη δική τους πραγματικότητα.

Περιγράφουν ανθρώπους και καταστάσεις χωρίς ψευδαισθήσεις. Ο θάνατος δεν τους φοβίζει, είναι μόνο μια «κοπιαστική δουλειά». Ο Χάλιντ Καλίφα είναι ένας από τους πιο γνωστούς Σύρους συγγραφείς και μένει ακόμα στη Δαμασκό. Επικρίνει τον Άσαντ και τα έργα του είναι απαγορευμένα στη Συρία. «Δεν με πειράζει» λέει μιλώντας στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων. «Είναι παράλογο, δεν μπορείς να μιλήσεις για απαγορευμένα βιβλία όταν οι φίλοι σου έχουν καταδικαστεί σε 15 χρόνια κάθειρξη μόνο και μόνο γιατί εκφράστηκαν πολιτικά».

Ο Χάλιντ περνάει το χρόνο του πίνοντας καφέ, γράφοντας τα βιβλία του και συναντώντας φίλους. «Δεν φοβάμαι να γράφω. Δεν σκέφτομαι το φόβο. Το μόνο που σκέφτομαι είναι να βρω το δρόμο μου ανάμεσα στα βομβαρδισμένα ερείπια».

Ιστορίες μακάβριες και απίστευτα αληθινές

Το βιβλίο του «Ο θάνατος είναι μια κοπιαστική δουλειά» κυκλοφόρησε το 2016 στα αραβικά και τώρα μεταφράστηκε από τον Χάρνμουντ Φέντριχ στα γερμανικά. Τρία αδέλφια θέλουν να εκπληρώσουν την τελευταία επιθυμία του πατέρα τους που είναι να ταφεί 300 χλμ. μακριά από την Δαμασκό. Θέλει να ταφεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του, που είναι το Χαλέπι. Το ταξίδι θα διαρκέσει φυσικά πολύ περισσότερο από όσο υπολόγιζαν ενώ θα αντιμετωπίσουν παράλογες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα «τη σύλληψη της σορού» διότι θα θεωρηθεί κρυφός επαναστάτης.

Αλλά και το βιβλίο διηγημάτων της Ράσα Αμπάς «Μια σύνοψη όλων όσων έγιναν» κάνει λόγο για ασυνήθιστους ανθρώπους και περίεργες ιστορίες. Κινείται όμως περισσότερο στο χώρο του φανταστικού. Μια γυναίκα αφήνει την τελευταία της επιθυμία σε ένα γράμμα στη μητέρα της, όπου την παρακαλεί: «Κόψε μου το κεφάλι και βάλτο ανάμεσα στους σπόρους του καρπουζιού». Και η Αμπάς κατάγεται από την Δαμασκό, αλλά μοιράζει το χρόνο της ανάμεσα στην Ολλανδία και την Γερμανία.

Και οι δυο συγγραφείς κινούνται στα όρια ενός καφκικού κόσμου. Οι ήρωες τους ελέγχονται από αρχές οι οποίες έχουν την απόλυτη εξουσία και κανείς δεν τις κατανοεί. Και στους δυο συγγραφείς πλανάται διαρκώς μια απειλή. Οι ιστορίες τους είναι μακάβριες, αισθαντικές και δείχνουν μεγάλη γλωσσική επιδεξιότητα.

Οι ήρωές τους διηγούνται γλαφυρά όλα αυτά για τα οποία το επίσημο κράτος σιωπά, μεταφέροντας μια σπαρακτική και απίστευτα αληθινή Συρία.

Λίζα Φόρστερ (DPA) / Μαρία Ρηγούτσου