Μια ρακένδυτη Πυθία στην Κολωνία

Πρεμιέρα στο θέατρο Orangerie της Κολωνίας με το έργο «Ο ομφαλός της γης» σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωστόπουλου. Στη σκηνή μια Πυθία ντυμένη με κουρέλια, εξαντλημένη, στο σακούλι της ένα ξεροκόμματο, ένα μήλο, λίγο νερό. Φυγάδας από τον παραδομένο στις φλόγες Παρνασσό, ένα θεόρατο ποντοπόρο την περιμάζεψε και τη μετέφερε στο Ρότερνταμ κι από κει ένας φορτηγατζής στη Γερμανία, όπου κατέφυγε σ’ ένα θέατρο και μας μιλά απόψε, μας διηγείται μέσα στη σύγχυσή της τα δεινά που τη βρήκαν, αλλά και τα τόσα περασμένα στη μακραίωνη ζωή της. Η Πυθία επί σκηνής είναι πρόσφυγας μετά τις βιβλικές πυρκαγιές που έπληξαν τη σύγχρονη Ελλάδα. Ούτε λόγος πια στον ξεριζωμό της για μαντείες κι ας θέλει το κοινό να μάθει τόσα και τόσα για το μέλλον. Υπάρχει εξάλλου μέλλον για τον πλανήτη μέσα στην κλιματική συντέλεια που αρχίζουμε να ζούμε; Η καψαλισμένη Πυθία του Παπακωστόπουλου δεν τολμά πια ούτε την πρόβλεψη του καιρού να κάνει.

«Τον Απρίλιο του 2023», μας λέει ο σκηνοθέτης, «ο αυστριακός εκδοτικός οίκος Κάιζερ μου έστειλε το τελευταίο  έργο του Γερμανού συγγραφέα Φινκ Κλάιντχοϊ, εκτιμώντας ότι θα μπορούσε να με ενδιαφέρει. Πράγματι, η κεντρική δραματουργική ιδέα μού φάνηκε ενδιαφέρουσα: η μυθική Πυθία εμφανίζεται στη σκηνή ως κλιματική πρόσφυγας έχοντας εγκαταλείψει τον φλεγόμενο Παρνασσό και ταξιδεύοντας παράνομα προς την Ισλανδία. Την τελική μου απόφαση να σκηνοθετήσω το συγκεκριμένο έργο πήρα το καλοκαίρι του 2023, όταν στην Ελλάδα καιγόταν ο Έβρος, η Ρόδος και η Πάρνηθα. Η τραγική αυτή πραγματικότητα έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην επιλογή μου να ασχοληθώ με το φλέγον θέμα της κλιματικής αλλαγής.»

Μια άλλη γη της Επαγγελίας

Ο σταθμός «της ηρωίδας» στο γερμανικό θέατρο είναι προσωρινός, φτάνει ίσα-ίσα για μια κραυγή αγωνίας, για μια προσπάθεια να αφυπνιστεί το κοινό ίσως. Η παράνομη πρόσφυγας Πυθία, χωρίς χαρτιά, χωρίς στέγη, χωρίς μέλλον ετοιμάζεται να συνεχίσει με τον φορτηγατζή της το ταξίδι για τη γη της Επαγγελίας, την Ισλανδία: εκεί δεν έχει ακόμα πυρκαγιές, εκεί η γη βγάζει ακόμα τις μεθυστικές αναθυμιάσεις που χρειάζεται η Πυθία για να εξασκήσει το επάγγελμά της. «Αποφασίζοντας να σκηνοθετήσω αυτό το έργο και έχοντας ζωντανές τις μνήμες από τις πυρκαγιές της Ελλάδας», μας λέει ο Παπακωστόπουλος, «είχα την ανάγκη να συνθέσω σε αυτή τη σκηνοθεσία τον λόγο της Πυθίας με εικόνες-ντοκουμέντα από τα καμένα δάση της Ελλάδας. Έτσι μαζί με τον κάμεραμαν του θεάτρου μας, τον John Seidler, πραγματοποίησα τον Φεβρουάριο του 2024 ένα ταξίδι-έρευνα στο καμένο δάσος της Δαδιάς, στον Έβρο, όπου το καλοκαίρι του 2023 ξέσπασε η μεγαλύτερη φωτιά στην ιστορία της Ευρώπης. Σε συνεργασία με τη WWF Greece καταγράψαμε με την κάμερα τα τραγικά αποτελέσματα αυτής της πυρκαγιάς και μιλήσαμε με κατοίκους της περιοχής, που βίωσαν αυτή την ασύλληπτη οικολογική καταστροφή. Μέσα από την επεξεργασία του οπτικού υλικού που συγκεντρώθηκε, δημιουργήθηκε ένα «τοπίο» περιβαλλοντικής καταστροφής, στο οποίο κινείται η μυθική ηρωίδα. Την παράσταση συνοδεύουν οι μυστηριακοί ήχοι του Έλληνα συνθέτη Τάσου Στάμου.»

Ελληνογερμανικό Θέατρο

Η σκηνική αυτή σύνθεση λόγου, βίντεο και μουσικής τίθεται κυριολεκτικά στην υπηρεσία της ηρωίδας που κυριαρχεί με τον δραματικό μονόλογό της επί μία ώρα κι ένα τέταρτο. Η εξαίρετη Λίζα Σοφί Κουστς καταφέρνει ως Πυθία να βρει το μέτρο ανάμεσα στην κίνηση και την παράλυση, την εξομολόγηση και την έκκληση, τη λογική και την παραφροσύνη. Πριν αναχωρήσει για την πολυπόθητη Ισλανδία το έργο τείνει προς το τέλος του, η κατάκοπη Πυθία βγάζει από το δισάκι την κούκλα της κι αποκοιμιέται. Μια ωραία παράσταση, τώρα που αισίως το Ελληνογερμανικό Θέατρο Κολωνίας έκλεισε τα 34 χρόνια του.

Τις δεκαετίες που πέρασαν το Ελληνογερμανικό Θέατρο κατάφερε να γινει μια σταθερή ψηφίδα στην πολιτιστική ζωή της πόλης. Ο Κώστας Παπακωστόπουλος παρουσίασε στο κοινό πολλές διασκευές αρχαίας τραγωδίας, νεοελληνικά θεατρικά έργα αλλά και δείγματα της διεθνούς σύγχρονης δραματουργίας. Η γκάμα διευρύνεται φέτος με ένα καινούργιο γερμανικό έργο που υπογράφει ο σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Φινκ Κλάιντχοϊ, καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Gütersloh.