Μπορεί να βοηθήσει το «σχήμα της Νορμανδίας»;

Στο λεγόμενο «σχήμα της Νορμανδίας» φαίνεται να εναποθέτει τις ελπίδες του ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας για την αποκλιμάκωση της νέας έντασης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Το σχήμα αυτό οφείλει το όνομά του στην πρώτη συνάντηση μεταξύ της καγκελαρίου Μέρκελ, του τότε γάλλου προέδρου Ολάντ, του ρώσου προέδρου Πούτιν και του ουκρανού ομολόγου του Ποροσένκο το 2014 στη Νορμανδία, με αντικείμενο τη Συμφωνία του Μινσκ για την ειρήνευση στην ανατολική Ουκρανία.

Ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας εκτίμησε χθες Τρίτη ότι ο χρόνος πιέζει. «Πρέπει να κάνουμε τα πάντα για την αποκλιμάκωση της έντασης προκειμένου να αποτρέψουμε τον κίνδυνο να εξελιχθεί αυτή η σύγκρουση σε μια βαθιά κρίση για την ασφάλεια στην Ευρώπη». Οι γερμανικές εκκλήσεις όμως δεν φάνηκε να βρίσκουν ευήκοα ώτα στη Μόσχα. Λίγο μετά τις δηλώσεις Μάας, ο ρώσος ομόλογός του Λαβρόφ απάντησε αρνητικά στην πρόσκληση διαλόγου.

Χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα

Η Βέρα Ρογκόβα, ειδικός σε θέματα που αφορούν τη Ρωσία, χαιρετίζει την πρωτοβουλία του Βερολίνου και την προσπάθεια Γαλλίας και Γερμανίας να αναλάβουν διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ των δυο αντιμαχόμενων πλευρών στο πλαίσιο του «σχήματος της Νορμανδίας». Σε αυτό το πλαίσιο άλλωστε επικοινώνησε με τους Πούτιν και Ποροσένκο και η καγκελάριος Μέρκελ το βράδυ της Δευτέρας.

Παρά ταύτα όμως είναι γεγονός ότι το τετραμερές αυτό σχήμα δεν έχει φέρει τα τελευταία χρόνια τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Τον Φεβρουάριο του 2015 οι συμμετέχουσες χώρες είχαν συμφωνήσει στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Μινσκ σε έναν κατάλογο 13 σημείων, με απώτερο στόχο την επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Μεταξύ αυτών η κατάπαυση του πυρός, η απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων αλλά και οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις.

Σε συνάντηση κορυφής που έγινε τον Οκτώβριο του 2016 οι Μέρκελ, Ολάντ, Πούτιν και Ποροσένκο συμφώνησαν μάλιστα και σε συγκεκριμένο οδικό χάρτη. Επί της ουσίας ωστόσο δεν εφαρμόστηκε σχεδόν τίποτε.

Χωρίς εναλλακτική το «σχήμα της Νορμανδίας»;

Η Βέρα Ρογκόβα εκτιμά παρά ταύτα ότι το «σχήμα της Νορμανδίας» μπορεί να διαδραματίσει έναν εποικοδομητικό ρόλο ακόμη και στην παρούσα φάση. Πόσο μάλλον που ο ρόλος του ΝΑΤΟ στη νέα ουκρανορωσική διαμάχη είναι ιδιαίτερα προβληματικός, όπως λέει. «Στη Δύση υπήρξαν διάφορες αντιδράσεις όταν ξέσπασε η νέα κρίση. Ο γγ. του ΝΑΤο Γενς Στόλτενμπεργκ όμως πήρε ξεκάθαρα το μέρος των Ουκρανών».

Σύμφωνα με την ειδικό, ο Στόλτενμπεργκ βιάστηκε να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι η Συμμαχία θα πρέπει να συνδράμει το Κίεβο. «Και αυτό παρότι η Ουκρανία δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Θεωρώ ιδιαίτερα επικίνδυνο αυτό το βήμα καθώς ουσιαστικά ευνοεί μια στρατιωτική σύρραξη». Αντιθέτως, το γεγονός και μόνο ότι η ομάδα της Νορμανδίας προσφέρει τη δυνατότητα διαλόγου, συμβάλει αισθητά στην αποκλιμάκωση, όπως εκτιμά.

Παρά το ρωσικό όχι πάντως ο γερμανός ΥΠΕΞ φαίνεται να επιμένει -προφανώς και ελλείψει εναλλακτικών- στο «σχήμα της Νορμανδίας». Το πρωί της Τρίτης επανέλαβε στους ομολόγους του από την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Γαλλία την ανάγκη επανέναρξης του διαλόγου.

Ντάνιελ Χάινριχ / Κώστας Συμεωνίδης