Μόναχο: Πώς η Ελλάδα χάνει ένα σχολικό κτήριο-φιλέτο

Ίσως κάποια στιγμή, όταν τελειώσει κι αυτή η περιπέτεια, το ελληνικό υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να κάνει μακρόπνοο στρατηγικό σχεδιασμό επί τη βάσει στοιχείων και αναγκών για το τί θέλει να κάνει με την ελληνόγλωσση παιδεία στη Γερμανία. Όταν εγκαταστάθηκαν εδώ οι πρώτοι Έλληνες, οι λεγόμενοι «γκασταρμπάιτερ», για να δουλέψουν, έφεραν συνάλλαγμα στην πατρίδα, αλλά ζούσαν συνεχώς με το όνειρο του νόστου. Η Γερμανία φαινόταν σαν μεταβατική, προσωρινή κατάσταση. Αλλά οι Έλληνες της Γερμανίας όχι μόνο δεν επέστρεψαν, αλλά αντίθετα πληθαίνουν λόγω της οικονομικής κρίσης. Και χρειάζονται σχολεία που να δίνουν στα παιδιά τους ελληνική παιδεία αλλά και την επάρκεια της γερμανικής γλώσσας για να μπορούν να σταθούν και στη γερμανική αγορά εργασίας.

Τεράστιο πρόβλημα στέγασης

Οι σκέψεις αυτές μας έρχονται στον νου κάθε φορά που ανακύπτουν προβλήματα αρμοδιότητας του υπουργείου Παιδείας με θύμα την ίδια την ελληνόγλωσση παιδεία, την οποία και (θα πρέπει να) υπηρετεί παντού όπου υπάρχει ελληνισμός. Πόσω δε μάλλον όταν πρόκειται για το μεγαλύτερο ελληνικό σχολείο εκτός Ελλάδας, στο Μόναχο. Οι γονείς και κηδεμόνες του 4ου Δημοτικού Σχολείου «Αριστοτέλης» και του συστεγαζόμενου Α΄ Γυμνασίου Μονάχου κατεβαίνουν σε κινητοποιήσεις γιατί τα παιδιά τους κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς σχολείο. Και δεν είναι η πρώτη φορά. Όπως είπε στη Deutsche Welle ο Βασίλης Καραμαγκιόλης, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων Γυμνασίου, υπάρχει κακό προηγούμενο από ελληνόγλωσσα σχολεία που έκλεισαν στο Άουγκσμπουργκ, το Νταχάου, το περασμένο καλοκαίρι το Β΄ Δημοτικό «Πυθαγόρας» στο Μόναχο και τώρα ήρθε η σειρά του «Αριστοτέλης», ενός σχολείου που στεγάζεται σε ένα κτήριο - φιλέτο, με ό,τι ακριβώς χρειάζεται ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό ίδρυμα για να λειτουργήσει σωστά. «Πρόκειται συνολικά για 891 παιδιά, 180 στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου συν την προπαρασκευαστική του Λυκείου, 206 παιδιά του Δημοτικού και γύρω στα 400 παιδιά που μαθαίνουν τη γλώσσα το Σάββατο, στα λεγόμενα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας. Πού θα πάνε αυτά τα παιδιά, τί θα γίνουν;» αναρωτιέται ο κ. Καραμαγκιόλης.

Το συμβόλαιο με τον ιδιοκτήτη του κτηρίου διάρκειας 10 ετών που υπογράφηκε το 2015 εκπνέει τέλος Ιουλίου του 2025. Σύμφωνα με τους όρους του η επαναδιαπραγμάτευση για την παράτασή του έπρεπε να γίνει δύο χρόνια πριν. Και εδώ ξεκινούν τα δύσκολα. Γιατί δεν έγινε έγκαιρα για ένα σχολικό κτήριο που καλύπτει τις ανάγκες ελληνόγλωσσης παιδείας στο Μόναχο; Ο ιδιοκτήτης ζητά βέβαια μεγάλη αύξηση του ενοικίου για το οίκημα 5.000 τμ και μάλιστα από 1.1.24 προβάλλοντας ως επιχείρημα ότι τα τελευταία τρία χρόνια δεν έγινε η προβλεπόμενη αναπροσαρμογή του μισθώματος με βάση τον πληθωρισμό και ότι δίνει στην ελληνική πλευρά τη δυνατότητα καταγγελίας του συμβολαίου, όταν χτιστούν με το καλό οι νέες σχολικές εγκαταστάσεις σε έναν άλλο χώρο του Μονάχου, στο Berg am Laim, όπου τώρα όμως έχουν στεγαστεί προσωρινά Ουκρανοί πρόσφυγες. Αλλά επειδή ουδέν μονιμότερο του προσωρινού, το πρόβλημα στέγασης των μαθητών θα πρέπει να διευθετηθεί σε μια πιο μόνιμη βάση. Αλλά πώς; Με ένα μεγαλυτερο ενοίκιο; Το αντέχει ο ελληνικός προϋπολογισμός, θα ρωτούσε εύλογα κάποιος. Και εδώ θα πρέπει να μπουν τα πράγματα στη θέση τους. Καταρχήν όσοι γνωρίζουν το στεγαστικό πρόβλημα του Μονάχου υποστηρίζουν ότι δεν θα πρέπει να γίνονται πειράματα. Γιατί αυτήν τη στιγμή λείπουν κτήρια για 35 γερμανικά σχολεία της πόλης που σημαίνει ότι είναι πρακτικά αδύνατο να βρεθεί σε δύο χρόνια χώρος μετεγκατάστασης του ελληνικού.

Βαυαρικές επιδοτήσεις

«Εγώ ζω τις τελευταίες δεκαετίες στο Μόναχο, ξέρω την αγορά και είμαι πεπεισμένος ότι δεν πρόκειται να βρεθεί άλλο οίκημα κατάλληλο για σχολείο, που να πληροί τις προϋποθέσεις» λέει μετά βεβαιότητας ο κ. Καραμαγκιόλης. «Κανένα γραφειακό συγκρότημα δεν δέχεται ένα σχολείο διότι τα παιδιά βγαίνουν έξω στο διάλειμμα και κάνουν θόρυβο. Εκτός αυτού έχει αυστηροποιηθεί το πλαίσιο προδιαγραφών για σχολικά κτήρια. Οι τουαλέτες πρέπει να προσαρμοστούν για παιδιά, τα σκαλοπάτια στις σκάλες πρέπει να έχουν ορισμένο πλάτος, στα παράθυρα πρέπει μέχρι ένα σημείο να μπουν βέργες για να μην πέφτουν τα παιδιά κάτω, άλλα να μην ανοίγουν για ασφάλεια, οι καθρέφτες να είναι έτσι, ώστε να μην σπάνε. Για τον «Πυθαγόρα» που έκλεισε είχαμε κάνει την ίδια διαδικασία, με τον σύλλογο γονέων και ξέρω από πρώτο χέρι πόσο δύσκολο είναι». Αλλά ακόμη και να βρεθεί κτήριο, οι εργασίες μετατροπής μπορεί να κοστίσουν αναλογικά περισσότερο από το ενοίκιο που ζητά ο ιδιοκτήτης του «Αριστοτέλης». Ενοίκιο «ληστρικό», όπως ειπώθηκε, αλλά με έναν γρήγορο υπολογισμό η τιμή ανά τετραγωνικό δεν ξεπερνά τα 14 με 15 ευρώ, που είναι συνήθης για τα δεδομένα στην περιοχή του Μονάχου όπου βρίσκεται το σχολείο. Εξ άλλου στην περιοχή του προξενείου, το κόστος ανά τετραγωνικό είναι σχεδόν το διπλάσιο. Αλλά η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στη Βαυαρία έχει μια ιδιαιτερότητα. Επιδοτείται από το βαυαρικόδημόσιο. Που σημαίνει ότι ακόμη και με αύξηση του ενοικίου η Ελλάδα θα κληθεί ενδεχομένως να καλύψει ένα πολύ μικρό ποσό για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών.

Τότε πού είναι το πρόβλημα; Ενώ τα σχολεία είναι υπόθεση των ελληνικών υπουργείων Παιδείας και Οικονομικών, στη Γερμανία εμπλέκεται και το υπουργείο Εξωτερικών, άρα και ο εκάστοτε γενικός πρόξενος Μονάχου, ο οποίος βάσει της ΚΥΑ του 2003 πρέπει να συναινέσει και να εισηγηθεί ή όχι παράταση της μίσθωσης των σχολικών κτηρίων βάσει οικονομικών κριτηρίων. Και σε αυτήν την περίπτωση ο νυν Γενικός Πρόξενος, του οποίου η θητεία λήγει του χρόνου, αρνείται να το πράξει παρά τη θετική εισήγηση της Συντονίστριας Εκπαίδευσης, όπως ενημερωθήκαμε από τους γονείς. Απευθυνθήκαμε εγγράφως στον ίδιο για να καταγράψουμε και την δική του θέση ως αρμοδίου, αλλά μας παρέπεμψε στην Πρεσβεία στο Βερολίνο, η οποία θεωρεί ότι "λόγω των λεπτών χειρισμών στις διαπραγματεύσεις" δεν είναι ενδεδειγμένος ο χρόνος ενημέρωσης του Τύπου.

Κινητοποιήσεις γονέων, αναστάτωση καθηγητών

Ενόψει του πολύ υπαρκτού κινδύνου να χαθεί οριστικά το κτήριο, το οποίο διεκδικείται και από το διπλανό σχολείο Μοντεσόρι αλλά και από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου, το μεσημέρι γονείς των μαθητών του "Αριστοτέλη" συγκεντρώνονται έξω από το ελληνικό Προξενείο της πόλης για να διαμαρτυρηθούν και να πείσουν τον πρόξενο να κάνει θετική εισήγηση για παράταση του μισθώματος. Ανάστατοι είναι και οι εκπαιδευτικοί. «Εμείς, ως εκπαιδευτικοί, θέλουμε την ομαλή λειτουργία των σχολείων», μας είπε και ο Ευάγγελος Θεοδώρου, πρόεδρος εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Μονάχου και περιχώρων και υποδιευθυντής του δίγλωσσου ελληνικού σχολείου «Σωκράτης». «Θα πρέπει να επιληφθεί του θέματος ο ίδιος ο υπουργός Πιερρακάκης, να έρθει εδώ, αν χάσουμε το κτήριο, τι θα γίνει με τα παιδιά; Το πρόβλημα είναι μεγάλο. Υπάρχει υπουργός Εξωτερικών και Παιδείας, ας συνεννοηθούν. Εμάς δεν μας ενδιαφέρει εάν ο πρόξενος θα μείνει ή θα φύγει, μας ενδιαφέρει η σωστή λειτουργία του σχολείου. Αυτά είναι πρωτάκουστα πράγματα. Το κράτος έχει συνέχεια». Τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά και η διαπραγμάτευση με τον ιδιοκτήτη πρέπει να γίνει άμεσα και με γνώμονα το συμφέρον των Ελλήνων του Μονάχου. Το οικονομικό δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι αντεπιχείρημα, διότι οι βαυαρικές επιδοτήσεις υπερκαλύπτουν, όπως προαναφέρθηκε, τα μισθώματα και σε ένα μεγάλο ποσοστό και τα λειτουργικά έξοδα των σχολικών κτηρίων του Μονάχου με ελάχιστη επιβάρυνση του ελληνικού δημοσίου.

Η ίδια ιστορία εκτυλίχθηκε και με το νέο μισθωτήριο συμβόλαιο του λυκείου της Στουτγάρδης, το οποίο υπεγράφη μετά από μεγάλη κωλυσιεργία των διπλωματικών αρχών, αν και το κτήριο είχε βρεθεί από τον Απρίλιο του 23. Σε αυτήν την περίπτωση το ενοίκιο και τα λειτουργικά έξοδα καλύπτονται καθ' ολοκληρία από τον κρατικό προϋπολογισμό. Μετά από καθυστερήσεις και 4 (!) υπουργικές εντολές έγινε η μετακόμιση των 100 μαθητών μόλις τον Νοέμβριο του 23 μέσα στην σχολική χρονιά...