Ο Λουκασένκο αντεπιτίθεται

Πέρυσι αυτές οι φωτογραφίες ανήκαν σε κάθε ανασκόπηση. Οι μεγαλύτερες μαζικές διαδηλώσεις στη Λευκορωσία από την ανεξαρτησία της χώρας που πυροδοτήθηκαν από τρεις γυναίκες - τη Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια, τη Μαρία Κολεσνίκοβα και τη Βερόνικα Ζεπκάλο. Οι άνθρωποι διαμαρτύρονταν διαρκώς για τα επίσημα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών στις 9 Αυγούστου, σύμφωνα με τα οποία ο Πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο ανακηρύχθηκε νικητής. Εικάζεται πάντως ότι οι περισσότεροι από τους ψηφοφόρους ψήφισαν έναν άλλο υποψήφιο: τη Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια. Η σύζυγος του μπλόγκερ της αντιπολίτευσης Σεργκέι Τσιχανόφσκι συμμετείχε στην προεκλογική εκστρατεία για τον σύζυγό της, ο οποίος ήταν ήδη στη φυλακή εκείνη την εποχή και δήλωσε νικήτρια των εκλογών.

Λίγες μέρες αργότερα αναγκάστηκε να εξοριστεί. Εκατοντάδες χιλιάδες συγκεντρώθηκαν στους δρόμους χωρίς συντονισμό και ζητούσαν ειρηνικά την παραίτηση του Λουκασένκο και νέες δίκαιες εκλογές. Λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια μάζα των διαδηλωτών, η αίσθηση που επικράτησε για το καθεστώς Λουκασένκο, το οποίο βρίσκεται στην εξουσία συνεχώς από το 1994, ήταν ότι θα καταρρεύσει μέσα σε λίγες ημέρες, το πολύ λίγους μήνες.

Το καθεστώς Λουκασένκο φάνηκε να κλονίζεται ...

Μια πλάνη, όπως αποδείχθηκε αργότερα. Το συντονιστικό συμβούλιο της αντιπολίτευσης, το οποίο συγκλήθηκε γρήγορα, δεν μπόρεσε να δώσει στο κίνημα διαμαρτυρίας νέα ώθηση. Οι σημαντικότεροι πυλώνες του καθεστώτος, οι μηχανισμοί εξουσίας και ασφάλειας, παρέμειναν πιστοί στον Λουκασένκο. Οι απεργίες στις κρατικές εταιρείες που είναι τόσο ζωτικής σημασίας για τον Λουκασένκο, ήταν πολύ μικρότερες από τις αναμενόμενες για να οδηγήσουν σε πτώση το καθεστώς.

Επιπλέον, η Ρωσία, η οποία αποτελεί επίσημα ένωση με τη Λευκορωσία, τοποθετήθηκε - με μισή καρδιά στην αρχή, αλλά στη συνέχεια σαφώς - υπέρ του Αλεξάντερ Λουκασένκο. Ο Λευκορώσος Πρόεδρος κέρδισε χρόνο και ξεκίνησε αντεπίθεση.

Το καθεστώς Λουκασένκο έπρεπε να σταματήσει τις διαδηλώσεις στο δρόμο και το πέτυχε. Οι δρόμοι άδειασαν, οι σημαίες της αντιπολίτευσης εξαφανίστηκαν σταδιακά. Το πέτυχε με την κινητοποίηση της αστυνομίας και άλλων υπηρεσιών ασφαλείας. Έγιναν πολυάριθμες αναφορές για βασανιστήρια, ακόμη και αυθόρμητα οργανωμένα "στρατόπεδα βραχυπρόθεσμης συγκέντρωσης" όπου οι άνθρωποι κρατούνταν κάτω από άθλιες συνθήκες χωρίς νερό ή φαγητό. Αρκετοί έχασαν τη ζωή τους από τη χρήση κρατικής βίας. Αυτοί οι θάνατοι δεν διαλευκάνθηκαν ποτέ.

Η Δύση με κυρώσεις, η Ρωσία με χρήματα για τον Λουκασένκο

Ο κόσμος παρακολουθούσε τον Λευκορώσο ηγεμόνα να συντρίβει τους αντιπάλους του όλο και περισσότερο. Η μικρή δημοκρατία των 9 εκατομμυρίων ανθρώπων στην κεντρική Ευρώπη αφέθηκε σε μεγάλο βαθμό στη μοίρα της. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ αντέδρασαν με μια σειρά κυρώσεων. Ωστόσο μια ανάλυση της DW έδειξε ξεκάθαρα ότι τα τιμωρητικά μέτρα δεν επηρέασαν το καθεστώς Λουκασένκο.

Ο Λουκασένκο μπόρεσε να βασιστεί στη γενναιόδωρη βοήθεια της Μόσχας. Στις αρχές του καλοκαιριού η Λευκορωσία έλαβε την επόμενη δόση του ρωσικού δανείου ύψους 500 εκατομμυρίων δολαρίων. Το ίδιο ποσό είχε ήδη λάβει πριν από έξι μήνες. Παρόλο που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν φέρεται να έχει μια δύσκολη σχέση με τον Λουκασένκο, οι τελευταίες συναντήσεις των δύο ηγετών φάνηκαν αρμονικές. Ίσως αυτή να είναι και μια εξήγηση γιατί το καθεστώς Λουκασένκο γίνεται όλο και πιο θρασύ. Αποκορύφωμα η αναγκαστική προσγείωση του αεροπλάνου της Ryanair στο Μινσκ τον Μάιο του 2021 για να συλληφθεί ο αντιφρονούντας μπλόγκερ Ρομάν Προτάσεβιτς. Και τώρα η ιστορία της Ολυμπιονίκη Κριστίνα Τσιμανούσκαγια που ζήτησε πολιτικό άσυλο στην Πολωνία αναδεικνύει άλλη μια φορά το πραγματικό πρόσωπο του καθεστώτος Λουκασένκο.

Μίχαελ Μπουσέι

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου