Ο Σύρος πρόεδρος έχασε την ευκαιρία να γίνει ο «Ομπάμα» του αραβικού κόσμου

Θα γίνει άραγε η Συρία ο επόμενος κρίκος στην αλυσίδα των αραβικών χωρών που αποτίναξαν το καθεστώς καταπίεσης δεκαετιών; Θα έχει ο Σύρος πρόεδρος την τύχη των πρώην ομολόγων του στη Τυνησία και στην Αίγυπτο; Τα δείγματα γραφής ήταν αρνητικά και τώρα είναι πολύ αργά για να επανορθώσει

Από οφθαλμίατρος πρόεδρος της Συρίας

Το μήνυμα πάντως φαίνεται να το έχει λάβει ο Μπασάρ αλ Ασσάντ. Μετά από σχεδόν 50 χρόνια προχώρησε χθες με προεδρικό διάταγμα στην άρση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στη χώρα. Παράλληλα κατάργησε το ειδικό δικαστήριο και επέτρεψε τις ειρηνικές διαδηλώσεις. Με αυτές τις κινήσεις ευελπιστεί ότι θα διασκεδάσει τις εντυπώσεις και θα κατοχυρώσει το μέλλον του στο προεδρικό αξίωμα. Και όμως αν ήθελε ο Μπασάρ αλ Ασσάντ θα μπορούσε αυτήν τη στιγμή να είχε περάσει στην ιστορία ως ο μεταρρυθμιστής άραβας ηγέτης, εκείνος που δρομολόγησε μια νέα εποχή στον αραβικό κόσμο.

Τουλάχιστον αυτό ήλπιζαν οι Σύριοι, όταν πριν από 14 χρόνια αναλάμβανε από τον πατέρα του τα προεδρικά ηνία σε ηλικία μόλις 34 χρόνων. Δεν ήταν η πρώτη του επιλογή. Ο Μπασάρ αλ Ασσάντ σπούδασε οφθαλμίατρος στο Λονδίνο, όπου γνώρισε και τη γυναίκα, την Ασμα, τραπεζικό. Επεδίωκαν μια ήσυχη ζωή μακριά από αξιώματα και κυβερνητικές ευθύνες. Όταν όμως σκοτώθηκε σε ατύχημα ο αδελφός του, ο πατέρας του του έδωσε το δαχτυλίδι της διαδοχής και στη συνέχεια τον προεδρικό θώκο.

Στην αρχή, εθεωρείτο η ελπίδα για τον αραβικό κόσμο, ο μεταρρυθμιστής, και μάλιστα ανακηρύχτηκε στον πιο δημοφιλή άραβα ηγέτη σε δημοσκόπηση αμερικανικού περιοδικού. Ο Σαμίρ Ζαιφάν, πολιτικός επιστήμων, που έχει παρακολουθήσει από κοντά όλη την πορεία του σύρου προέδρου, μας εξηγεί το γιατί.

«Τάχθηκε», είπε, «κατά της κατοχής του Ιράκ και του πολέμου των Ισραηλινών στη Γάζα. Για τους Άραβες αυτό είναι πολύ σημαντικό. Γι αυτό ήταν γι αυτούς το νούμερο ένα».Η πρωτιά αυτή συνεχίστηκε και πέρυσι με την πολιτική ανοίγματος του Ασσάντ. Αποστασιοποιήθηκε από το Ιράν, την Χαμάς και την Χεζμπόλα και η Δύση άρχισε να τον εμπιστεύεται σιγά-σιγά και μάλιστα να του αποδίδει ρόλο κλειδί στην επίλυση του Μεσανατολικού.

«Σφαίρες και αυτόματα όπλα»

Οι λαϊκές εξεγέρσεις στη Τυνησία και την Αίγυπτο φαινόντουσαν πολύ μακρινές από τη Δαμασκό και ο Σύρος πρόεδρος νόμισε ότι δεν θα τον άγγιζαν. Και όμως αυτό ακριβώς ήταν που δε συνέβη.

Η φτώχεια και η καταπίεση δεκαετιών ήταν το γόνιμο έδαφος για να κατέβουν όμως και οι Σύροι στους δρόμους. Πάνω από 200 το πλήρωσαν με τη ζωή τους, χιλιάδες άλλοι φυλακίστηκαν, επειδή ζήτησαν πολιτικές ελευθερίες και δημοκρατία. Η άρση του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης ήρθε όταν ήταν πια πολύ αργά, εκτιμά ο αντικαθεστωτικός πολιτικός επιστήμων Ουσάμα Μαζαζέντ, που ζει εξόριστος, όπως πολλοί άλλοι. «Πολλοί, ακόμα και στη Δύση, θεώρησαν ότι ο Ασσάντ ήταν μεταρρυθμιστής, στην πραγματικότητα οι μεταρρυθμίσεις του ήταν σφαίρες και αυτόματα όπλα», υποστηρίζει.

Και όχι μόνο. Ο Μπασάρ αλ Ασσαντ, αντί να διαγνώσει την κρισιμότητα των στιγμών, προτίμησε να υιοθετήσει σενάρια συνωμοσίας κατά της χώρας του.

«Δεν είναι μυστικό», είπε πρόσφατα, «η Συρία είναι θύμα συνομωσίας από το εξωτερικό. Οι συνθήκες και η χρονική συγκυρία έχουν να κάνουν με τις εξελίξεις στην περιοχή».

Ήταν άλλη μια χαμένη ευκαιρία για τον Σύρο πρόεδρο, ίσως να είναι και η τελευταία. Ως μέλος της μειονότητας των Αλεβιτών, που έχουν τον πρώτο λόγο στον στρατό και την κρατική μηχανή, ο Μπασάρ διατηρεί ακόμη ολόκληρο το μηχανισμό στα χέρια του. Για πόσο καιρό ακόμη; Η Λαντις Αντονι, εμπειρογνώμων σε θέματα Μ. Ανατολής.

«Φυσικά και έχει υποστηρικτές ο Ασάντ», λέει. «Η μεσαία τάξη φοβάται τί θα έρθει μετά τις διαδηλώσεις. Ο Ασσάντ προειδοποιεί ότι η χώρα θα βυθιστεί στο χάος και στον εμφύλιο όπως το Ιράκ. Αλλά ο κόσμος δεν τον στηρίζει στην πραγματικότητα, αλλά τον θεωρεί εγγυητή της σταθερότητας».

Η σημερινή είναι άλλη μια κρίσιμη μέρα για τη Συρία…

Ulrich Leidholdt/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια Σύνταξης Σπύρος Μοσκόβου