Ο υπερδραστήριος λομπίστας κύριος Έτινγκερ

Πολλοί είναι οι Επίτροποι που αναζητούν μία νέα επαγγελματική πρόκληση μετά τη θητεία τους στην Κομισιόν. Όμως κανείς δεν φαίνεται να είναι τόσο περιζήτητος όσο ο Γερμανός Γκίντερ Έτινγκερ, μέχρι πρότινος Επίτροπος για θέματα προϋπολογισμού και παλαιότερα για την ψηφιακή οικονομία και την ενέργεια. Προηγουμένως ο Έτινγκερ είχε διατελέσει πρωθυπουργός στο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης, στην καρδιά της γερμανικής βιομηχανίας. Δεν έχει περάσει ούτε ένας χρόνος που αποχώρησε από τις Βρυξέλλες και σήμερα ο χριστιανοδημοκράτης πολιτικός, σε ηλικία 67 ετών, εμφανίζεται ήδη σε δεκατρία διαφορετικά μισθολόγια μεγάλων επιχειρήσεων και επιστημονικών ιδρυμάτων. Νόμιμο και ηθικό; Ή μήπως πρόκειται για εμφανή σύγκρουση συμφερόντων;

Δεν είναι η πρώτη φορά που τίθεται το ερώτημα. Το πιο ακραίο παράδειγμα από τον γερμανόφωνο χώρο ήταν εκείνο του Μάρτιν Μπάνγκεμαν, ο οποίος μέχρι το 1999 είχε διατελέσει Επίτροπος αρμόδιος για τις Τηλεπικοινωνίες και πριν ακόμη ολοκληρωθεί η θητεία του έκλεισε συμφωνία με την ισπανική Telefonica για να εργαστεί ως λομπίστας της, αμέσως μόλις αποχωρήσει από τις Βρυξέλλες. Η υπερδραστηριότητα των λόμπι στην πρωτεύουσα της Ευρώπης πάντοτε προκαλούσε αντιδράσεις, αλλά ειδικά η περίπτωση Μπάνγκεμαν ξεπέρασε κάποια όρια. Για να αποφευχθούν υπονοούμενα για αδιαφανείς συναλλαγές η Κομισιόν έχει καθιερώσει έναν κώδικα συμπεριφοράς, ο οποίος υποχρεώνει τους Επιτρόπους να αποφεύγουν κάθε "σύγκρουση συμφερόντων" και κατά προτίμηση κάθε είδους επαγγελματική δραστηριότητα για χρονικό διάστημα δύο ετών μετά την αποχώρησή τους από τις Βρυξέλλες. Γι αυτό άλλωστε εξακολουθούν να εισπράττουν επί τρία χρόνια το ήμισυ των αποδοχών τους, χωρίς να εργάζονται. Προβλέπεται ωστόσο η δυνατότητα να ζητήσουν και να λάβουν "κατ'εξαίρεση" άδεια για επαγγελματική δραστηριότητα, εφόσον ενημερώσουν την Κομισιόν.

Δύσκολος ο έλεγχος στην πράξη

Όπως επισημαίνει σε ανταπόκρισή της από τις Βρυξέλλες η Δυτικογερμανική Ραδιοφωνία (WDR), η περίπτωση Έτινγκερ πυροδοτεί εκ νέου τη συζήτηση για την αμφιλεγόμενη "πρακτική της περιστρεφόμενης πόρτας" που θέλει τους ενδιαφερόμενους να μετακινούνται από την πολιτική στην οικονομία και αντιστρόφως, αν χρειαστεί. Ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων Ντάνιελ Φρόιντ δηλώνει στο WDR ότι "επτά από τους δεκατρείς νέους εργοδότες του Έτινγκερ έχουν καταγραφεί στο μητρώο των λόμπι της ΕΕ, επομένως κατά τεκμήριο επιδιώκουν να αποκτήσουν αποκλειστική πρόσβαση σε πρόσωπα ή πληροφορίες. Προφανώς οι επιχειρήσεις αυτές θα έχουν συγκεκριμένους λόγους για να προσλάβουν τον Έτινγκερ". Αυτό που κυρίως επικρίνει ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων είναι ότι φαίνεται πρακτικά αδύνατος ο έλεγχος για ενδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων. "Θεωρητικά ο Έτινγκερ δεν επιτρέπεται να καταστρώσει μία στρατηγική λόμπι για τον νέο εργοδότη του, ούτε επιτρέπεται να του συστήσει συγκεκριμένο συνομιλητή (στην Κομισιόν). Αλλά φυσικά αυτό είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί στην πράξη", λέει ο Ντάνιελ Φρόιντ.

Από την πλευρά τους οι Φιλελεύθεροι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν έχουν αντίρρηση στις μετακινήσεις από την πολιτική στην οικονομία και το αντίστροφο, αρκεί όπως λένε να γίνονται με "διαφάνεια". Τί σημαίνει αυτό στη συγκεκριμένη περίπτωση; "Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν μπορεί να υποκρίνεται ότι μετά από τόσα χρόνια συνεργασίας είναι απολύτως αμερόληπτη στην κρίση της απέναντι στον συνάδελφο Έτινγκερ" λέει στο WDR ο ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων Μόριτς Κέρνερ. Ο ίδιος θεωρεί ότι η έγκριση για μία επαγγελματική δραστηριότητα αμέσως μετά τη θητεία του Επιτρόπου δεν πρέπει να δίνεται από την ίδια την Κομισιόν, αλλά από έναν ανεξάρτητο θεσμό, για παράδειγμα τον Ευρωπαίο Συνήγορο του Πολίτη.  

Και ο Όρμπαν προσφέρει δουλειές

Σύμφωνα με πληροφορίες του γερμανικού περιοδικού DER SPIEGEL ο Γκίντερ Έτινγκερ εργάζεται μεταξύ άλλων για την κατασκευαστική εταιρία Herrenknecht, τη γαλλική εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων Amundi, τις εταιρείες συμβούλων Deloitte και Kekst CNC, καθώς και για ένα ευρωπαϊκό think tank, το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEP) με έδρα το Φράιμπουργκ. Υπάρχει και μία ακόμη προσφορά για συνεργασία, η οποία όμως, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν έχει εγκριθεί από την Κομισιόν: ο ιδιαίτερα αμφιλεγόμενος πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν έχει προτείνει στον Έτινγκερ να αναλάβει τη διεύθυνση του νεοϊδρυθέντος Εθνικού Επιστημονικού Συμβουλίου, το οποίο θα συμβουλεύει την ουγγρική κυβέρνηση σε θέματα έρευνας και θα επιβλέπει τη διάθεση και αξιοποίηση των σχετικών κονδυλίων. "Ασφαλώς είμαι διατεθεμένος να βοηθήσω με την εμπειρία μου και εξετάζω τη σχετική προσφορά", δήλωνε ο ίδιος ο Έτινγκερ στο DER SPIEGEL τον Φεβρουάριο.

Γιάννης Παπαδημητρίου (DPA, WDR, Der Spiegel)