Οι γυναίκες που τα έβαλαν με τον Λουκασένκο

Οι προεκλογικές τους συγκεντρώσεις προσέλκυσαν χιλιάδες. Η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, η Μαρία Κολεσνίκοβα και η Βερόνικα Τσεπκάλο έδωσαν ελπίδα στους Λευκορώσους και ταυτόχρονα μετατράπηκαν σε σύμβολο του αγώνα για τη Δημοκρατία στη χώρα τους και σε ολόκληρο τον κόσμο, γεγονός που τις κατέστησε υπ’ αριθμόν ένα αντιπάλους του δικτάτορα Αλεξάντερ Λουκασένκο.

Μετά από 26 ολόκληρα χρόνια στην εξουσία ο Λουκασένκο κατέστησε σαφές ότι θα διεκδικούσε -και θα κατακτούσε- μία έκτη θητεία στις εκλογές του Αυγούστου του 2020. Ωστόσο το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού, τους κινδύνους του οποίου αγνοούσε επιδεικτικά, ενέτεινε τη δυσαρέσκεια των πολιτών.

Το Μάιο του ίδιου έτους ο τραπεζίτης Βίκτορ Μπαμπαρίκο, ο μπλόγκερ και επιχειρηματίας Σεργκέι Τιχανόφσκι και ο πρώην επικεφαλής του κρατικού “High-Tech Park” Βαλέρι Τσεπκάλο ανακοίνωσαν την υποψηφιότητά τους για την προεδρία. Τα σχέδιά τους δεν ευοδώθηκαν, καθώς οι δύο πρώτοι συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε πολυετή φυλάκιση, ενώ ο Τσεπκάλο κατόρθωσε να εγκαταλείψει τη χώρα. Αποφασισμένες να μην καταθέσουν τα όπλα, οι σύζυγοι των τριών ένωσαν τις δυνάμεις τους.

Κολεσνίκοβα και Τσεπκάλο συσπειρώθηκαν πίσω από την υποψηφιότητα της Τιχανόφσκαγια, μεταφράστριας στο επάγγελμα και μητέρας δύο παιδιών χωρίς οποιαδήποτε πολιτική εμπειρία, που στις προεκλογικές της συγκεντρώσεις δεσμευόταν για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και τη διεξαγωγή δίκαιων εκλογών.

“Δεν είμαι πολιτικός και δε χρειάζομαι καμία εξουσία, όμως ο σύζυγός μου είναι στη φυλακή”, είπε κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας συγκέντρωσης στο Μινσκ ενώπιον 60.000 υποστηρικτών. “Χρειάστηκε να στείλω τα παιδιά μας σε ασφαλή τοποθεσία και εγκατέλειψα μια ήρεμη ζωή για όλους εμάς.”

Καταστολή αντί ελευθερίας

Το βράδυ της 9ης Αυγούστου η ανακοίνωση της εφορευτικής επιτροπής ότι ο Λουκασένκο εξασφάλισε το 80% των ψήφων και η Τιχανόφσκαγια μόλις 10% πυροδότησε διαδηλώσεις, τις μεγαλύτερες που έχει δει ποτέ η χώρα. Επί τρεις μήνες το συγκεντρωμένο πλήθος αξίωνε την παραίτηση του Λουκασένκο.

Η καταστολή ήταν άμεση και διαρκεί μέχρι και σήμερα, με τουλάχιστον 1200 άτομα να εκτίουν ποινές φυλάκισης για τη συμμετοχή τους σε συγκεντρώσεις και πάνω από 300 ΜΚΟ να έχουν διαλυθεί. Ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης δεν υπάρχουν, παρά μόνο όσα λειτουργούν με έδρα χώρες του εξωτερικού.

Ξεριζωμένες ζωές

Υπό την πίεση των μυστικών υπηρεσιών η Τιχανόφσκαγια εγκατέλειψε τη Λευκορωσία και πλέον ζει στο Βίλνιους της Λιθουανίας, απ’ όπου ως ηγέτιδα των δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας της συνεχίζει να μάχεται εναντίον του καθεστώτος Λουκασένκο.

Το Σεπτέμβριο του 2020, η Κολεσνίκοβα, φλαουτίστρια στο επάγγελμα και με σπουδές στη Στουτγάρδη, απήχθη από αγνώστους στο κέντρο του Μινσκ. Μία ημέρα αργότερα επανεμφανίστηκε στην ουκρανική πλευρά των συνόρων. Εκεί και προκειμένου να παραμείνει στη χώρα της έσκισε το διαβατήριό της, επιβιβάστηκε ξανά στο αυτοκίνητο που την είχε μεταφέρει στο σημείο και επέστρεψε στο Μινσκ, όπου και καταδικάστηκε σε 11ετή κάθειρξη.

“Είναι τιμή μου να ακολουθώ μαζί με το λαό μου το δρόμο προς την ελευθερία και την αλλαγή”, είπε σε συνέντευξή της στην DW μέσα από τη φυλακή.

Η Τσεπκάλο εξακολουθεί να εργάζεται από το εξωτερικό στον κλάδο της τεχνολογίας και συνεχίζει τον αγώνα της για αλλαγή στη χώρα της μέσω του Ιδρύματος Γυναικών της Λευκορωσίας, ενώ και ο σύζυγός της ζει εξόριστος.

Το Βραβείο Καρλομάγνου

Οι τρεις γυναίκες τιμώνται με το Βραβείο Καρλομάγνου ως “μοναδικό υπόδειγμα εναντίον της δικτατορίας, της καταπίεσης και της κρατικής αδικίας” και για τη “θαρραλέα αποστολή τους για ελευθερία, δημοκρατία και για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συνεπώς των ευρωπαϊκών αξιών”.

Για την απονομή του βραβείου, με το οποίο στο παρελθόν έχουν τιμηθεί προσωπικότητες όπως ο Τσώρτσιλ, ο Αντενάουερ και ο Πάπας Φραγκίσκος, στο Άαχεν θα βρεθούν η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια και η Βερόνικα Τσεπκάλο, ενώ την Κολεσνίκοβα θα εκπροσωπήσει η αδελφή της.

Βέρα Νερούς

Επιμέλεια: Κατερίνα Αλεξανδρίδη