Οι λεπτές ισορροπίες των ανθρωπιστικών ΜΚΟ

Το να κάνεις το σωστό για την ανθρωπότητα δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Ο λόγος για πολλές διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται ανά τον κόσμο κατά της φτώχειας, της πείνας, της βίας και της πολιτικής αυθαιρεσίας. Ωστόσο το έργο τους συχνά ακροβατεί σε «λεπτά» νήματα μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας χρηματοδότησης, ενώ δεν λείπουν τα προβλήματα όταν πρόκειται για οργανώσεις που επικεντρώνουν τη δράση τους σε χώρες με δικτατορικά καθεστώτα.

Αλληλεγγύη μέσω τοπικών φορέων

«Συχνά η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας είναι μια εθνική υποχρέωση», αναφέρει ο Τόμας Γκέμπαουερ, επικεφαλής της διεθνούς ΜΚΟ Medico, η οποία ασχολείται εδώ και 40 χρόνια με την καταπολέμηση της φτώχειας και την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το κατά πόσο τελικά η ανθρωπιστική δράση έχει νόημα και μπορεί να αποφέρει βιώσιμα αποτελέσματα τίθεται εν αμφιβόλω. Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο Γκέμπαουερ, πολύ συχνά για να έχει η βοήθειά αυτή πραγματικό αντίκτυπο στην κοινωνία, θα πρέπει να υπάρχει και μια αντίστοιχη σταθερότητα στην εκάστοτε περιοχή. Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, δηλαδή, η δράση ανθρωπιστικών οργανώσεων να έχει τελικά το αντίθετο από το ευκταίο αποτέλεσμα, συνδράμοντας, περισσότερο ή λιγότερα ηθελημένα, αυταρχικά καθεστώτα προκειμένου να διασφαλισθούν συνθήκες σταθερότητας.

Με τα παραπάνω διλήμματα έχει βρεθεί αντιμέτωπη και η Medico. Για την ίδια, η λύση είναι μία: συνεργασία και ενημέρωση για την κατάσταση στην περιοχή από ανθρώπους της ίδιας περιοχής. «Δεν προσβλέπουμε, έτσι, στην κυβέρνηση ή στο υπάρχον σύστημα αλλά στους ανθρώπους της εκάστοτε χώρα που αντιμετωπίζουν προβλήματα», αναφέρει ο Γκέμπαουερ. Από την άλλη πλευρά, έχουν υπάρξει και οργανώσεις -λιγότερες βέβαια-, οι οποίες δεν έλαβαν καθόλου υπόψη τους την εκάστοτε τοπική κοινωνία των πολιτών για να οργανώσουν έπειτα και τη δική τους δράση.

Το ζήτημα της χρηματοδότησης

Η χρηματοδότηση διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων είναι ένα ακόμη πολύπλοκο ζήτημα. Οι περισσότερες οργανώσεις στηρίζουν τη λειτουργία τους σε κονδύλια που λαμβάνουν από ιδιώτες και επιχειρήσεις ή από δωρεές μελών. Το μεγαλύτερο, ωστόσο, μέρος των οικονομικών τους αναγκών καλύπτεται από δημόσιους πόρους, εθνικούς ή ευρωπαϊκούς, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των γερμανικών ανθρωπιστικών οργανώσεων. Η χρηματοδότηση ΜΚΟ στη Γερμανία προέρχεται κυρίως μέσω της φορολογίας. Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης παρέχει 670 εκατομ. ευρώ ετησίως ως ειδικά κονδύλια προς ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Την επόμενη τετραετία αναμένεται, μάλιστα, αύξηση της χρηματοδότησης κατά 2 εκατομ. ευρώ.

Ωστόσο, τα χρήματα προς τις ΜΚΟ τελούν υπό πολλούς όρους. Η Κορνέλια Φίλκρουγκ- Βάιτσελ από την ανθρωπιστική οργάνωση «Ψωμί για τον Κόσμο» (Brot für die Welt), αναφέρει ως χαρακτηριστικό το παράδειγμα του πρώην υπ. Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόσκα Φίσερ, ο οποίος είχε θέσει ως προϋπόθεση για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς την πρώην Γιουγκοσλαβία, την υποστήριξη αποκλειστικά και μόνο της αντιπολίτευσης του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Σύμφωνα με την Φίλκρουγκ-Βάιτσελ, παρά το γεγονός ότι ο ρόλος μίας ανθρωπιστικής οργάνωσης δεν είναι η χάραξη πολιτικής γραμμής ή η συμπόρευση με την κυβερνητική γραμμή, δεν είναι λίγες οι ΜΚΟ που ξεπερνούν τα όρια αυτά, ενώ συχνά καταλήγουν να εργαλειοποιούνται. Το μεγάλο στοίχημα, έτσι, των διεθνών ΜΚΟ είναι το κατά πόσο καταφέρνουν ή όχι να μείνουν ουδέτερες.

Ηelle Jeppesen / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος