Οι «μικροί πασάδες» της βίαιης γερμανικής Πρωτοχρονιάς

Στην πρώτη του εκπομπή μετά την Πρωτοχρονιά ο έμπειρος δημοσιογράφος Μάρκους Λαντς ασχολήθηκε με τα πρωτοφανή έκτροπα της Πρωτοχρονιάς που σφράγισαν την έλευση του νέου χρόνου στην γερμανική πρωτεύουσα. Ανάμεσα στους προσκεκλημένους της εκπομπής λόγου και ο πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Φρίντριχ Μερτς. Εδώ κι ένα χρόνο είναι πρόεδρος του κόμματος, αλλά οι φιλοδοξίες του να φτάσει μέχρις εκεί - και λογικά υψηλότερα - χρονολογούνται από την εποχή της Μέρκελ, με την οποία διατηρούσε πάντα τεταμένες σχέσεις με αποτέλεσμα το 2004 να παραιτηθεί από Γενικός Γραμματέας του κόμματος και από την ενεργό πολιτική.

«Δεν έχουν καμιά δουλειά στη Γερμανία»

Αλλά η πολιτική προσφέρει σχεδόν πάντα δεύτερες ευκαιρίες και έτσι στον καναπέ του δεύτερου καναλιού της δημόσιας τηλεόραση ZDF κάθισε και ο εν τω μεταξύ πρόεδρος του CDU Μερτς μαζί με άλλους προσκεκλημένους. Τι ήταν εκείνο που οδήγησε στα βίαια επεισόδια εκείνο το βράδυ; Τι ήταν εκείνο που έκανε νέους, κυρίως από την υποβαθμισμένη συνοικία Neukölln, να επιτεθούν σε αστυνομικούς και πυροσβέστες, να ρίξουν πέτρες, να χρησιμοποιήσουν πιστόλια τρόμου; «Μιλάμε εδώ για ανθρώπους που πραγματικά δεν έχουν καμία δουλειά να βρίσκονται στη Γερμανία, τους οποίους ανεχόμαστε εδώ για μεγάλο χρονικό διάστημα, τους οποίους δεν απελαύνουμε πίσω και μετά εκπλησσόμαστε που γίνονται τέτοια έκτροπα». Ο ηγέτης των συντηρητικών μιλά χωρίς να παίρνει ανάσες. Τα λεγόμενα του χτυπούν τη φλέβα πολλών από το κόμμα του αλλά και πέρα από αυτό. Ο Μερτς εντοπίζει το πρόβλημα στο σχολείο. «Μιλήστε με δασκάλους σε δημοτικά σχολεία και δείτε τι βιώνουν καθημερινά, συμπεριλαμβανομένης της λεκτικής βίας. Και όταν θέλουν να ανακαλέσουν αυτά τα παιδιά στην τάξη, εμφανίζονται οι πατεράδες στα σχολεία και απαγορεύουν στους δασκάλους, ειδικά αν είναι γυναίκες, να επιπλήττουν τους γιους τους, τους μικρούς πασάδες. Από εκεί ξεκινάει (το πρόβλημα)».

Αλλά ο Μερτς προχωρεί ακόμη περισσότερο στην ερμηνεία των γεγονότων μέσα από τη δική του οπτική γωνία. «Υπερασπιζόμαστε τους εαυτούς μας πολύ καθυστερημένα απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα που είδαμε εδώ στους δρόμους … Πρόκειται κυρίως για νέους ανθρώπους από τον αραβικό χώρο που δεν είναι διατεθειμένοι να συμμορφωθούν με τους κανόνες εδώ στη Γερμανία, αλλά απολαμβάνουν το να προκαλούν αυτό το κράτος». Προς στιγμήν ο πρόεδρος του CDU φαίνεται να ξέχασε ότι το πρόβλημα με τους «μικρούς πασάδες» δεν εμφανίστηκε ξαφνικά την Πρωτοχρονιά και ότι το κόμμα του με επικεφαλής την Μέρκελ κυβερνούσε επί 16 χρόνια. Λησμόνησε επίσης ότι υπήρξε μια άλλη Πρωτοχρονιά που γράφτηκε με μελανά γράμματα στην ιστορία, αυτή του 2015, όταν πάνω από 600 νέες γυναίκες δέχθηκαν σεξουαλικές επιθέσεις από νεαρούς ανάμεικτης καταγωγής, όχι σε μια σκοτεινή γωνία, αλλά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Κολωνίας. Η τότε καγκελάριος Μέρκελ αποκάλεσε τις πράξεις «αποκρουστικές» και ζήτηση «τη σκληρή απάντηση του κράτους δικαίου». 

Ο παράγων εκλογές

Αυτά και πολλά άλλα συζητούνται απόψε στην καθιερωμένη μετά την Πρωτοχρονιά συνάντηση των μελών του ομοσπονδιακού προεδρείου του κόμματος στη Βαϊμάρη. Το Spiegel σχολιάζει σκωπτικά την επιλογή του τόπου σαν να θέλει το CDU να «εξευγενιστεί» μνημονεύοντας ότι ο Γκαίτε γεννήθηκε στην πόλη και ο φιλόσοφος, ιστορικός και ποιητής Φρίντριχ Σίλερ πέθανε στη Βαϊμάρη. Πάνω από όλα όμως θα γίνει ένας απολογισμός ενός χρόνου Μερτς στην ηγεσία, ο οποίος δεν κατάφερε να κάνει διακριτή κάποια κομματική γραμμή πέρα από την οπτική προσθήκη …. γυαλιών στην εξωτερική του εμφάνιση για να «μην χρειάζεται να τα βάζει και να τα βγάζει όταν διαβάζει». Το «εθνικιστικό ξέσπασμα», όπως χαρακτηρίστηκε από τμήμα σχολιαστών, στην τηλεοπτική εκπομπή, προκάλεσε κύμα διαμαρτυριών, όπως αίφνης από την εντεταλμένη της γερμανικής κυβέρνησης σε θέματα ενσωμάτωσης Ρεμ Αλαμπαλί-Ράντοβαν. «Φαίνεται ότι ακόμη και το 2023 δεν είμαστε σε θέση να συζητήσουμε τέτοια θέματα στη χώρα μας χωρίς να εξυπηρετήσουμε ρατσιστικά αντανακλαστικά … πρέπει να κρίνουμε τους δράστες της Πρωτοχρονιάς από τις πράξεις τους και όχι από τα μικρά τους ονόματα». Σε ένα προεκλογικό Βερολίνο, όπου οι τοπικές εκλογές που έγιναν μαζί με τις βουλευτικές το 2021, θα επαναληφθούν λόγω πολλών ατασθαλιών η αντιμετώπιση του προβλήματος εξυπηρετεί και άλλες σκοπιμότητες.

Το ξαφνικό ενδιαφέρον της τοπικής πρωθυπουργού Φραντσίσκα Γκίφαϊ από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, της οποίας οι προοπτικές επανεκλογής στενεύουν, να συγκαλέσει μια λεγόμενη συνάντηση κορυφής «Νεότητας» με εμπειρογνώμονες για τη λήψη μέτρων, ερμηνεύεται προς αυτήν την κατεύθυνση. Αλλά και ο Γενικός Γραμματέας των Χριστιανοδημοκρατών Μάριο Τσάγια, ο οποίος έχει γεννηθεί στο πρώην Ανατολικό Βερολίνο, θέλει να κερδίσει περισσότερους ψηφοφόρους με μεταναστευτικό υπόβαθρο. «Παρατήρησα ότι δεν έχουμε προσεγγίσει συναισθηματικά αυτούς τους ανθρώπους, δεν τους έχουμε πείσει με τα λόγια μας, θα το κάνουμε πολύ καλύτερα στο μέλλον, δεν καταφέραμε να ανοίξουμε διαλόγους επικοινωνίας στο παρελθόν μαζί τους» παραδέχθηκε στο Spiegel.

High Decks στο Neukölln

Δύο εβδομάδες μετά τα πρωτάκουστα γεγονότα της Πρωτοχρονιάς που εκτυλίχθηκαν ως επί το πλείστον στην υποβαθμισμένη συνοικία Neukölln, η Γερμανία συνεχίζει να αναρωτιέται τι πήγε λάθος. Ο ρεπόρτερ της Süddeutsche Zeitung αναζήτησε την απάντηση εκεί. Ακόμη υπάρχει ο καμένος σκελετός του λεωφορείου κάτω από τη γέφυρα, ακόμη είναι ορατά τα σημάδια καπνού σε διπλανή πενταόροφη πολυκατοικία, όπου σε ορισμένα σημεία της έχουν λιώσει τα παράθυρα κι έχουν αντικατασταθεί πρόχειρα με ξύλινα. 6000 άνθρωποι ζουν σε αυτόν τον οικισμό. Όλοι τους αποδέκτες κατακραυγής τις τελευταίες ημέρες. Αυτή η συνοικία High Deck, όπως λέγεται, που χτίστηκε τη δεκαετία το 1970 και έδωσε λύση στο πλαίσιο κοινωνικού προγράμματος στέγασης, ήταν δείγμα σύγχρονης κατοικίας, μια αρχιτεκτονική καινοτομία, ένας κόσμος όπου αυτοκίνητα και πεζοί συνδέονται με πεζογέφυρες από σκυρόδεμα. Μια υπέροχη ουτοπία, όπως δείχνουν και οι δρόμοι γύρω από τον οικισμό που φέρουν ονόματα τραγουδιστών της όπερας. Σήμερα όμως θεωρείται πλέον «η χειρότερη περιοχή του Βερολίνου», όπως γράφει η λαϊκή εφημερίδα B.Z., η προβληματική ζώνη της Δημοκρατίας. Μετά από 30 χρόνια η κοινωνική σύνθεση έχει αλλάξει, οι κάτοικοι προέρχονται από όλες τις χώρες της γης.

Σε καμία άλλη περιοχή της πόλης δεν ζουν τόσοι με κρατική βοήθεια, πάνω από τα 2/3 των παιδιών μεγαλώνουν σε συνθήκες φτώχειας. Η εικόνα οδήγησε πολιτικούς σε γρήγορες διαπιστώσεις. Από «αποτυχημένη ενσωμάτωση» μέχρι «παράλληλες κοινωνίες και «βίαια σόγια». Άλλοι με μια πιο φιλελεύθερη οπτική γωνία αντέτειναν ότι «αυτοί είναι οι νέοι μας». Στον οικισμό άλλοι προέρχονται από γονείς μετανάστες, αραβικής καταγωγής, αλλά που γεννήθηκαν στη Γερμανία και έχουν πάρει γερμανική υπηκοότητα, άλλοι που μένουν δεκαετίες χωρίς καθεστώς παραμονής. Και όσοι γίνονται απλά «ανεκτοί» από το κράτος δεν έχουν χρήματα ούτε καν να μάθουν γερμανικά. Μια άδεια ζωή. Με την περιγραφή του ο ρεπόρτερ της SZ επιχειρεί να παρουσιάσει το άλλο, το κρυφό ίσως, ξεχασμένο ή και ένοχο πρόσωπο της γερμανικής πρωτεύουσας, μακριά από τις πλατιές λεωφόρους και τα υπερπολυτελή καταστήματα. Και να δώσει μιαν απάντηση για τους «μικρούς πασάδες» της Πρωτοχρονιάς.

Ειρήνη Αναστασοπούλου