Παραιτείται, αλλά ...δεν φεύγει ο Κουρτς

Ως κεραυνός εν αιθρία έπεσε το Σάββατο η παραίτηση του Αυστριακού καγκελάριου Σεμπάστιαν Κουρτς, υπό το βάρος κατηγοριών για διαφθορά. Ωστόσο ο καγκελάριος δεν αποχωρεί από την πολιτική, αλλά μέχρι νεωτέρας αναλαμβάνει καθήκοντα επικεφαλής στην κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος (ÖVP), ενώ στην καγκελαρία τον διαδέχεται ο έμπιστος συνεργάτης του Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, υπουργός Εξωτερικών και ορκισμένος συνεχιστής της πολιτικής του. «Σκιώδης καγκελάριος» παραμένει ο Κουρτς, εκτιμά στο πρωτοσέλιδό της η αυστριακή εφημερίδα Salzburger Nachrichten. Για την έγκυρη Der Standard της Βιέννης η ανάληψη της καγκελαρίας από τον Σάλενμπεργκ αποτελεί ένδειξη ότι ο Σεμπάστιαν Κουρτς «μπορεί να επιστρέψει ανά πάσα στιγμή». Όσο για την ελαφρώς σκανδαλοθηρική Kronen Zeitung, κάνει λογοπαίγνιο με το όνομα του απερχόμενου καγκελάριου και κυκλοφορεί με τίτλο «Kurz mal weg» («Φεύγει για λίγο»).

Σε μία σύντομη ομιλία του το Σάββατο ο ίδιος ο Κουρτς, εξηγώντας τους λόγους της παραίτησής του, τονίζει ότι «σε αυτές τις δύσκολες στιγμές δεν προέχει το προσωπικό ή το κομματικό συμφέρον, δεν προέχουν οι πολιτικοί ελιγμοί. Θεωρώ τη χώρα μου πιο σημαντική από το πρόσωπό μου». Πράγματι, οι στιγμές είναι δύσκολες για τον Κουρτς, που αντιμετωπίζει κατηγορίες για ηθική αυτουργία σε υπόθεση διαφθοράς. Έμπιστοι συνεργάτες του λέγεται ότι έχουν διαθέσει χρήματα από τα κρατικά ταμεία για χειραγωγημένες δημοσκοπήσεις ή ακόμη και για δημοσίευση άρθρων που εγκωμιάζουν τον καγκελάριο. Η εφημερίδα Der Standard κάνει λόγο για μήνυμα που είχε στείλει το 2018 σε chat room ο τότε γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών Τόμας Σμιντ, λέγοντας «Δεν πρόκειται να συμμετέχω άλλο σε όλα αυτά…» Οι αρχές εξετάζουν και SMS του ίδιου του Κουρτς, για τα οποία πλέον ο ίδιος λέει ότι «έχουν συνταχθεί εν θερμώ και σήμερα δεν θα τα είχα διατυπώσει με τον ίδιο τρόπο». Προ ημερών η εισαγγελία πραγματοποίησε έρευνα στα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος ÖVP και σε ιδιωτικές κατοικίες συνεργατών του απερχόμενου καγκελάριου. Μέχρι την τελευταία στιγμή πάντως ο Σεμπάστιαν Κουρτς επιμένει ότι «οι κατηγορίες αναφέρονται στο έτος 2016, είναι εσφαλμένες και θα το αποδείξω. Είμαι απολύτως πεπεισμένος γι αυτό».

Συνεχίζεται η συνεργασία των ανόμοιων εταίρων

«Παιδί-θαύμα» της αυστριακής πολιτικής τον είχαν αποκαλέσει. Γεννημένος το 1986, ο Σεμπάστιαν Κουρτς έγινε υπουργός Εξωτερικών σε ηλικία μόλις 27 ετών και καγκελάριος στα 31 του, αφού προηγουμένως δεν δίστασε να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με το ακροδεξιό κόμμα FPÖ. Όμως αυτή η κυβέρνηση κατέρρευσε μετά την εμπλοκή του ακροδεξιού αντικαγκελάριου Χάιντς Κρίστιαν Στράχε σε υπόθεση διαφθοράς, η οποία αποκαλύφθηκε σε βίντεο από κρυφή κάμερα, που άγνωστοι διοχέτευσαν στη δημοσιότητα. Ο ίδιος ο Κουρτς όχι μόνο βγήκε αλώβητος από την υπόθεση, αλλά παρέμεινε καγκελάριος, αλλάζοντας πολιτικό στρατόπεδο και συμμαχώντας με το Κόμμα των Πρασίνων. Μόνο που οι τελευταίες αποκαλύψεις προκάλεσαν αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των ούτως ή άλλως ανόμοιων εταίρων. Οι Αυστριακοί Πράσινοι είχαν ήδη δεχθεί κριτική για τη συμμετοχή τους σε μία κυβέρνηση, που ακολουθεί την πιο αυστηρή μεταναστευτική πολιτική στην Ευρώπη - μαζί με τη Δανία. Τώρα ο «κόμπος έφτασε στο χτένι» και οι Πράσινοι ξεκαθάρισαν ότι, πρώτον, θα πρέπει να παραιτηθεί ο Κουρτς για να παραμείνουν στην κυβέρνηση και, δεύτερον, εάν δεν παραιτηθεί οικειοθελώς μέχρι την Τρίτη, θα συνυπογράψουν και οι ίδιοι πρόταση μομφής εναντίον του στη Βουλή.

Ακολούθησαν τακτικοί ελιγμοί από όλους τους ενδιαφερόμενους. Αρχικά ο Κουρτς μάλλον ήλπιζε να επιβιώσει πολιτικά στο κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο της Αυστρίας ακόμη και αν περνούσε η πρόταση μομφής, καθώς ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης προϋποθέτει τη συνεργασία άλλων κομμάτων με τους «αποσυνάγωγους» του ακροδεξιού FPÖ. Πάντως η επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών (SPÖ) Πάμελα Ρέντι Βάγκνερ ξεκαθάρισε ότι δεν θα δίσταζε να προχωρήσει ακόμη και σε αυτή την πρωτοφανή συμμαχία προκειμένου να απαλλαγεί από τον Κουρτς, προτείνοντας με την ευκαιρία αυτή τον εαυτό της ως καγκελάριο. Ο διχασμός των Αυστριακών Σοσιαλδημοκρατών μπροστά στο σενάριο πιθανής συνεργασίας με το FPÖ είναι μία από τις ιδιαιτερότητες της αυστριακής πολιτικής που αξιοποιούσε για λογαριασμό του ο Σεμπάστιαν Κουρτς. Τελικά όμως ο καγκελάριος παραιτήθηκε και ο «Πράσινος» αντικαγκελάριος Βέρνερ Κόγκλερ δήλωσε ότι δεν βλέπει πλέον εμπόδιο για τη συνέχιση του κυβερνητικού συνασπισμού. «Μπορούμε να συνεχίσουμε στη βάση του κοινού μας, κυβερνητικού προγράμματος», αναφέρει χαρακτηριστικά. «Έχουμε να υλοποιήσουμε σημαντικά πράγματα και κυρίως να καταθέσουμε τον κρατικό προϋπολογισμό για την επόμενη χρονιά και να υλοποιήσουμε μία φορολογική μεταρρύθμιση με οικολογικό και κοινωνικό πρόσημο».

Παραμένει το «σύστημα Κουρτς»;

Ωστόσο το ερώτημα παραμένει: Έχουν πληρώσει στελέχη του Λαϊκού Κόμματος ινστιτούτα κοινής γνώμης για να εξασφαλίσουν ευνοϊκές δημοσκοπήσεις; Έχουν πληρώσει δημοσιογράφους για «άρθρα-αγιογραφίες»; Και μάλιστα με κρατικά κονδύλια; Στελέχη της αντιπολίτευσης σημειώνουν ότι θα συνιστούσε διπλή απάτη να πληρώνουν οι ίδιοι οι πολίτες τη χειραγώγησή τους… Η Μπεάτε Μάινλ Ράιζινγκερ, επικεφαλής του φιλελεύθερου κόμματος NEOS, αντιμετωπίζει με δυσπιστία την παραίτηση Κουρτς. «Πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να γίνει πιο νωρίς και αναρωτιόμαστε αν είναι αρκετή», λέει. «Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία βλέπουμε ότι εδώ υπάρχει ολόκληρο σύστημα προσκόλλησης στην εξουσία, δεν είναι υπόθεση ενός μεμονωμένου ατόμου. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν θέλουμε να διατηρηθεί αυτό το σύστημα εξουσίας…»

Στο ίδιο μήκος κύματος η επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών, Πάμελα Ρέντι Βάγκνερ, υποστηρίζει ότι το «σύστημα» παραμένει, καθώς ο διάδοχος του Κουρτς στην καγκελαρία Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ θεωρείται ένας από τους πιο έμπιστους συνεργάτες του. Όσο για το ακροδεξιό κόμμα FPÖ, ανεβάζει τους τόνους απέναντι στον πρώην κυβερνητικό εταίρο του και καταγγέλλει ότι στόχος του Σεμπάστιαν Κουρτς δεν είναι άλλος, παρά να οχυρωθεί πίσω από την κοινοβουλευτική ασυλία που θα του παρέχει στο μέλλον η ηγεσία της Κ.Ο. του Λαϊκού Κόμματος. Πάντως ο ίδιος ο Κουρτς έχει δηλώσει ότι σε αυτή την περίπτωση θα ζητούσε ο ίδιος την άρση της ασυλίας του.  

Γιάννης Παπαδημητρίου (DPA, APTN, Der Standard, ORF)