«Πετύχαμε επειδή δεν ακολουθήσαμε τις ευρωσυνταγές»
1 Φεβρουαρίου 2013
Ένα από τα πρώτα θύματα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 ήταν η Ισλανδία. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η κατάσταση της τότε ήταν χειρότερη και από εκείνη της Ελλάδας. Σήμερα, όμως, η χώρα μπορεί να σταθεί στα πόδια της. Η οικονομία αναπτύσσεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς και η ανεργία μειώνεται. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ισλανδίας Όλαφουρ Γκρίμσον, η ανάκαμψη οφείλεται στο γεγονός ότι οι Ισλανδοί αντιμετώπισαν με εντελώς διαφορετικό τρόπο την κρίση σε σχέση με τις χώρες της ευρωζώνης. Και όπως επισήμανε στην Deutsche Welle ο πρόεδρος Όλαφουρ Γκρίμσον: «Κατ` αρχήν διαπιστώσαμε νωρίς πως δεν πρόκειται μόνο για μια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, αλλά για μια βαθιά πολιτική και κοινωνική κρίση. Και αυτό μας οδήγησε σε μεταρρυθμίσεις στα εν λόγω πεδία.
«Αφήσαμε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν»
Επιδιώξαμε να αποδώσουμε δικαιοσύνη και παράλληλα να αλλάξουμε τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων. Ο δεύτερος λόγος της επιτυχίας είναι ότι δεν τηρήσαμε τις δυτικές συνταγές για την αντιμετώπιση της κρίσης».
Με λίγα λόγια η Ισλανδία δεν έκανε τίποτε για να διασώσεις τια τράπεζές της, όπως τονίζει ο Όλαφουρ Γκρίμσον, εξηγώντας τους λόγους. «Αφήσαμε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν. Διερωτήθηκα πολλές φορές γιατί να αντιμετωπίζουμε τις τράπεζες σαν να είναι οι Άγιοι Τόποι της οικονομίας. Τι είναι αυτό που ξεχωρίζει τις τράπεζες από άλλες επιχειρήσεις; Οι τράπεζες είναι μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις και όταν διαπράττουν μεγάλα λάθη θα πρέπει να χρεοκοπούν. Σε διαφορετική περίπτωση τους δημιουργούμε την εντύπωση πως μπορούν να παίρνουν μεγάλα ρίσκα χωρίς ευθύνη. Δεν γίνεται όταν έχουν επιτυχία να σημειώνουν μεγάλα κέρδη και όταν αποτυγχάνουν να καλείται ο φορολογούμενος να πληρώσει τον λογαριασμό», εξηγεί ο ισλανδός πρόεδρος.
«Στηρίξαμε το σύστημα προνοίας»
Ο Όλαφουρ Γκρίμσον δεν κρύβει ότι επικρίθηκε έντονα η ισλανδική πολιτική για την αντιμετώπιση της κρίσης. Οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί θεσμοί εξέφρασαν την αντίθεσή τους στον ισλανδικό δρόμο. Ακόμη και σήμερα πολλοί υποστηρίζουν ότι η Ισλανδία τα κατάφερε επειδή απλά είχε το δικό της νόμισμα και δεν ήταν μέλος της ευρωζώνης. «Φυσικά και βοήθησε πολύ το γεγονός ότι είχαμε το δικό μας νόμισμα. Προχωρήσαμε στην υποτίμηση της κορώνας και αυτό ήταν σημαντικό. Ωστόσο, όλες οι άλλες κινήσεις που κάναμε δεν είχαν σχέση με την υποτίμηση. Στηρίξαμε το σύστημα προνοίας. Δώσαμε τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετάσχουν στις πολιτικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Αφήσαμε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν και φτιάξαμε άλλες. Αυτά θα τα κάναμε ακόμη και εάν ήμασταν μέλος της ευρωζώνης», διευκρινίζει ο ισλανδός πρόεδρος.
Το ΔΝΤ διδάχθηκε πολλά από την ισλανδική εμπειρία
Σε ποιο βαθμό όμως μπορεί το ισλανδικό παράδειγμα να ακολουθηθεί από την καγκελάριο Μέρκελ, την διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ και τους άλλους παίκτες που διαχειρίζονται την κρίση στην ευρωζώνη; «Η ισλανδική εμπειρία μπορεί να λειτουργήσει ως „εγερτήριο κάλεσμα“ για τους άλλους. Να τους κάνει να επανεξετάσουν τις καθεστηκυίες στρατηγικές των τελευταίων 30 ετών. Η αντίδραση του ΔΝΤ στην ισλανδική περίπτωση ήταν ενδιαφέρουσα. Το πρόγραμμα διαχείρισης της κρίσης του ΔΝΤ ολοκληρώθηκε πριν από ενάμισι χρόνο. Στην αποχαιρετιστήρια σύσκεψη, οι υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι του ΔΝΤ παραδέχθηκαν ότι διδάχθηκαν πολλά από την ισλανδική εμπειρία», καταλήγει ο Όλαφουρ Γκρίμσον.
Andreas Becker/Σταμάτης Ασημένιος
Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης