Ποιά τα πραγματικά αίτια μιας σεισμικής δόνησης;

Τι είναι ένας σεισμός; Σύγκρουση μιας ηπειρωτικής πλάκας με μια άλλη, θα απαντήσουν οι περισσότεροι. Είναι έτσι; Ή μήπως περίπου έτσι; Τι προκαλεί ένα σεισμό; Στα ερωτήματα αυτά δίνει απαντήσεις ο Γερμανός σεισμολόγος Ράινερ Κίντ, διευθυντής του Γεωδυναμικού Κέντρου Ερευνών του Πότσνταμ. Ας ξεκινήσουμε όμως από τα βασικά: υπάρχουν δύο κατηγορίες πλάκας: η ηπειρωτική και η ωκεάνια. Και το πάχος τους μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό, εξηγεί ο Γερμανός ειδικός: «Η ωκεάνια πλάκα μπορεί να είναι πολύ λεπτή, από 10 μέχρι 100 χλμ. Αντίθετα η ηπειρωτική πλάκα, η οποία είναι πολύ παλαιότερη και αποτελείται κυρίως από γρανίτη, έχει πάχος μέχρι και 300 χλμ. Είναι εντυπωσιακό ότι οι τεράστιοι αυτοί όγκοι μετακινούνται μέσα σε εκατομμύρια χρόνια καλύπτοντας αποστάσεις πολλών χιλιάδων χλμ. Όπως συνέβη για παράδειγμα με την Αφρική και τη Νότια Αμερική που αποτελούσαν κάποτε μια ήπειρο».

Πλάκες των οποίων το μέγεθος ξεπερνά τη φαντασία

Ο Γερμανός σεισμολόγος επισημαίνει ότι δεν έχουμε να κάνουμε με πλάκες με επιφάνεια μόνο μερικών χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, αλλά με πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις: «Οι πλάκες είναι ήπειροι. Η νότια Αμερική είναι μία, η Αφρική με τις γύρω ωκεάνιες πλάκες, άλλη. Μια από τις μεγαλύτερες πλάκες είναι η Ευρασία που εκτείνεται από τον Ατλαντικό μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Μετά είναι και οι ωκεάνιες πλάκες. Έχουμε για παράδειγμα την πλάκα του Ειρηνικού, η οποία συγκρούεται στα δυτικά με την πλάκα της Ασίας προκαλώντας τους σεισμούς στην Ιαπωνία».

Η σύγκρουση των πλακών εκτονώνεται στην επιφάνεια…

Οι πλάκες βρίσκονται λοιπόν συνεχώς εν κινήσει. Ποια είναι όμως τα αίτια μιας σεισμικής δόνησης; «Οι περισσότεροι σεισμοί προκαλούνται στις άκρες των πλακών, εκεί ακριβώς όπου εκείνες αποτελούνται από σκληρά, ανελαστικά υλικά, απαντά ο Γερμανός σεισμολόγος. Στην περίπτωση της Χιλής όπου, είχαμε πρόσφατα ένα μεγάλο σεισμό, η ωκεάνια πλάκα συγκρούεται με την ηπειρωτική της νότιας Αμερικής. Η ωκεάνια πλάκα μετακινείται σταθερά κατά 10 εκατοστά το χρόνο εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Εκεί όπου συγκρούονται οι δύο πλάκες δημιουργούνται εντάσεις, οι οποίες εκτονώνονται στην επιφάνεια της γης με τη μορφή ενός σεισμού».

Andreas Ziemons/Στέφανος Γεωργακόπουλος

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης