Πώς καθάρισαν τα μολυσμένα ποτάμια

Κάθε είδους αστικά και βιομηχανικά λύματα κατέληγαν στα γερμανικά ποτάμια μέχρι πριν από κάποια χρόνια. Μετά από μια σειρά καταστροφών αλλά και έντονων διαμαρτυριών εφαρμόστηκε τελικά στην πράξη μια διαφορετική πολιτική που έφερε αποτελέσματα. «Η κατάσταση στα γερμανικά ποτάμια έχει βελτιωθεί πολύ. Το πρόβλημα των βιομηχανικών λυμάτων έχει σχεδόν επιλυθεί» δηλώνει ο Γκέρχαρντ Βαλμάιερ, ιδρυτικό μέλος της Greenpeace στη Γερμανία.

Με το πλωτό σκάφος τους οι ακτιβιστές κατά τη δεκαετία του 1980 διενεργούσαν ελέγχους στα μολυσμένα νερά των ποταμών. Οι αρχές τότε, σύμφωνα με τον Γκέρχαρντ Βαλμάιερ, ενέκριναν το πώς θα κατέληγαν τα λύματα στους ποταμούς, σύμφωνα με τις επιθυμίες των εταιρειών.

Το 1986 συνέβη και το μεγάλο πυρηνικό δυστύχημα του Τσέρνομπιλ με αποτέλεσμα η ραδιενέργεια να φθάσει σε διάφορα τμήματα της Ευρώπης. Ένα χρόνο αργότερα τα λύματα ενός χημικού εργοστασίου στη Βασιλεία μόλυνε τον Ρήνο.

Ο Χέλμουτ Κολ συγκρότησε το υπουργείο Περιβάλλοντος

Την ίδια εποχή, ως απάντηση στο πυρηνικό δυστύχημα, ο τότε καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Κολ αντέδρασε άμεσα συγκροτώντας το γερμανικό υπουργείο Περιβάλλοντος. Η πολιτική αυτή απόφαση είχε θετικά αποτελέσματα. Η ποιότητα του νερού στα ποτάμια βελτιώθηκε αισθητά. Τα περισσότερα εργοστάσια διέθεταν πλέον μονάδες βιολογικού καθαρισμού και δόθηκαν οικονομικά κίνητρα. Όποιος ρύπαινε λιγότερο το περιβάλλον, πλήρωνε και λιγότερα.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα με το νερό είναι το φωσφάτιο. Μέχρι το 1980 επιτρεπόταν η χρήση φωσφατίου στα γερμανικά απορρυπαντικά. Το φωσφάτιο όμως συμβάλει στη δημιουργία φυκιών. Αυτά με τη σειρά τους μειώνουν το οξυγόνο στο νερό με αποτέλεσμα να πεθαίνουν τα ψάρια. Η απαγόρευση του φωσφατίου στα απορρυπαντικά ήταν ένας αποφασιστικός παράγοντας για την βελτίωση της ποιότητας των υδάτων.

Σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα για το νερό παραμένουν τα φάρμακα. Οι τεχνικές καθαρισμού του νερού που υπάρχουν σήμερα δεν μπορούν να το απαλλάξουν ουσιαστικά από τις βλαβερές ουσίες. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος προτείνει τα εξής: «Κατά την παρασκευή των φαρμάκων θα πρέπει να γίνει κάτι. Τα φάρμακα δεν θα πρέπει να ρίχνονται στην τουαλέτα. Οι εγκαταστάσεις καθαρισμού του νερού χρειάζονται ένα ακόμα επίπεδο» δηλώνει ο Γιοργκ Ράιχενμπεργκ.

Αυστηρή νομοθεσία

Πρωταθλήτρια πάντως στον τομέα της προστασίας των ποταμιών είναι η Ελβετία, η οποία έχει και τους ανάλογους νόμους. «Τα επιπλέον έξοδα που θα χρειάζονταν στη Γερμανία θα ήταν16 ευρώ κατ´ άτομο τον χρόνο» προσθέτει ο Γιοργκ Ράιχενμπεργκ.

Εκτός όμως από τα φάρμακα ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα για την ποιότητα του νερού είναι η γεωργία. Για χρόνια οι αγρότες χρησιμοποιούσαν φυτοφάρμακα που εμπεριείχαν φωσφάτιο καθώς και νιτρικά αζωτούχα λιπάσματα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο. Στο μεταξύ η νομοθεσία για τη χρήση λιπασμάτων έχει γίνει πιο αυστηρή και πλέον απειλούνται υψηλά πρόστιμα εάν δεν τηρούνται οι απαραίτητες προδιαγραφές.

Γκέρο Ρούτερ / Μαρία Ρηγούτσου