Ρωσία: Απειλές και πρόστιμα για αντιπάλους του πολέμου

Ο «νόμος κατά της δυσφήμησης των ενόπλων δυνάμεων» έχει τεθεί σε ισχύ εδώ και έναν μήνα στη Ρωσία. Έκτοτε έχουν συλληφθεί περισσότεροι από 300 «ύποπτοι», ενώ σε 21 περιπτώσεις ασκήθηκε ποινική δίωξη. Μερικοί από τους συλληφθέντες είχαν απευθύνει ρητή έκκληση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, άλλοι διαμαρτύρονταν σιωπηλά ή τουλάχιστον αυτό έκριναν οι αρχές.

Μία χαρακτηριστική περίπτωση διηγείται ο Αλεξέι, ο οποίος έχει αλλάξει το όνομά του για ευνόητους λόγους. «Κοντά στη δουλειά έχει ένα αστυνομικό τμήμα, επί ενάμιση χρόνο περνούσα απ' έξω χωρίς να ενδιαφερθεί για μένα κάποιος αστυνομικός», λέει. «Το ίδιο συνέβαινε και τον τελευταίο μήνα, με τη διαφορά ότι είχα περάσει μία πράσινη ταινία στο σακίδιό μου». Είναι γνωστό ότι η πράσινη ταινία θεωρείται μία συμβολική κίνηση σιωπηλής διαμαρτυρίας για τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Ο ίδιος ο Αλεξέι ισχυρίζεται ότι στην αρχή επρόκειτο για μία ένδειξη στήριξης στον αγώνα κατά του καρκίνου, αλλά δεν κρύβει ότι σήμερα αισθάνεται αλληλεγγύη με τους επικριτές της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Τελικά ο Αλεξέι συνελήφθη στο κέντρο του Καζάν.

«Στο αστυνομικό τμήμα ήμουν αυτόπτης μάρτυρας σε μία πολύ ενδιαφέρουσα σκηνή», λέει ο ίδιος. «Ο προϊστάμενος μιλούσε συνεχώς στο τηλέφωνο με κάποιον, μέχρι να ξεκαθαρίσει τι ακριβώς θα έγραφε στην αναφορά του, ποια θα ήταν η κατηγορία που θα αντιμετώπιζα», αναφέρει ο Αλεξέι. «Έγραψαν ένα πρωτόκολλο, μετά ένα δεύτερο, στη συνέχεια τα ξαναέγραψαν όλα από την αρχή». Τελικά τον κατηγόρησαν ότι «δυσφημεί τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας ενώπιον πολιτών»

Συλλήψεις στη μέση του δρόμου

Στο Καζάν συνελήφθησαν επίσης πριν λίγες μέρες ο Ασάτ Σαμπίροφ και η Ιρίνα Μπατερτίνοβα. Έμπαιναν σε καταστήματα της πόλης και αντικαθιστούσαν τις τιμές με μικρά, αλλά ηχηρά μηνύματα κατά του πολέμου. Για παράδειγμα, μπορεί να έγραφαν σε μία ταμπέλα: «Ο ρωσικός στρατός βομβάρδισε τη Σχολη Καλών Τεχνών στη Μαριούπολη. Περίπου 400 άνθρωποι είχαν αναζητήσει εκεί καταφύγιο». Τώρα αντιμετωπίζουν και οι δύο την κατηγορία της «υπονόμευσης της εμπιστοσύνης προς τις ένοπλες δυνάμεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας». Μέχρι στιγμής πάντως δεν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη εναντίον τους.

Κάτοικοι του Καζάν λένε ότι τις τελευταίες ημέρες γίνονται όλο και περισσότερες συλλήψεις στους δρόμους. Ένας πολίτης, που θέλει να παραμείνει ανώνυμος, λέει ότι τον σταμάτησε η αστυνομία γιατι φορούσε μπλε κασκόλ και κίτρινο μπουφάν, μία εμφάνιση που παραπέμπει στα εθνικά χρώματα της Ουκρανίας. Μία κυρία λέει ότι την συνέλαβαν γιατί μοίραζε αντιπολεμικά φυλλάδια σε δημόσιες τουαλέτες. Ένας άλλος ισχυρίζεται ότι τον σταμάτησαν, γιατί κρατούσε ένα μπουκέτο με μπλε και κίτρινα αποξηραμένα λουλούδια. «Όταν άρχισε ο πόλεμος πήγα κι εγώ σε μία συμβολική εκδήλωση διαμαρτυρίας», διηγείται ένας άνδρας. «Ήρθαν δύο αστυνομικοί, πιάσαμε συζήτηση, είχαμε διαφορετική άποψη, ωστόσο δεν υπήρξε κάποιο πρόβλημα. Αλλά μετά από λίγες εβδομάδες βρέθηκα ξαφνικά στο τμήμα κι εκεί δεν σήκωναν καμία συζήτηση. Έγραφαν την αναφορά τους και χαίρονταν γιατί θα εισπράξουν το πριμ, που προβλέπεται για τέτοιες περιπτώσεις...»

Έρευνες και ποινικές διώξεις

Πριν αρχίσουν οι συλλήψεις η αστυνομία του Καζάν είχε διεξάγει έρευνες σε δημοσιογράφους, ακτιβιστές και φοιτητές και μάλιστα σε τρία κύματα: στις 6, στις 17 και στις 25 Μαρτίου. «Στη διάρκεια των ερευνών ακούστηκαν τρομακτικές προσβολές, απειλές, μας χτυπούσαν στο κεφάλι και στην πλάτη» γράφει ο ακτιβιστής Αντρέι Μπογιαρσίνοφ, που επίσης ζει στο Καζάν. «Μας πέρασαν χειροπέδες, μας υποχρέωσαν να μείνουμε γονατιστοί για τρεις, τέσσερις ώρες. Απειλούσαν ότι θα ξεβρακώσουν τη μητέρα μου, που είναι 69 ετών, αν δεν τους πω πού είχα κρύψει το κινητό μου τηλέφωνο». Ο ακτιβιστής παρέδωσε τη μαρτυρία του σε δημοσιογράφους. Το κείμενο έχει περιέλθει στην κατοχή της Deutsche Welle. Τώρα ο Μπογιαρσίνοφ έχει προφυλακιστεί και κατηγορείται για «υποκίνηση σε τρομοκρατική δράση». Ο ίδιος απορρίπτει τις κατηγορίες.

Άλλοι τρεις πολίτες του Καζάν, η Μαρίνα Ιόνοβα, ο Τιμούρ Τουχβατούλιν και ο Ρουσλάν Τερέντγιεφ, κατηγορούνται ότι οργάνωσαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας μετά την αστυνομική έρευνα. Ένδειξη ενοχής θεωρείται μεταξύ άλλων ένα μήνυμα σε τσατ του Telegram με την υπογραφή «Μίκυ Μάους», στο οποίο καλούνται οι πολίτες του Καζάν να αντιδράσουν βίαια στην αστυνομική αυθαιρεσία. Το μήνυμα έχει πλέον σβηστεί. Οι ακτιβιστές που είναι ακόμη ελεύθεροι και οι δικηγόροι τους θεωρούν ότι όλα αυτά είναι σκηνοθετημένα και προσχηματικά.

Απόπειρα εκφοβισμού για τους αντιφρoνούντες

Παρόμοιες ιστορίες ακούγονται και σε άλλες περιφέρειες της Ρωσίας, από το Καλίνινγκραντ μέχρι το Μανταγκάν. Αστυνομικοί και δικαστές ισχυρίζονται ότι τα αντιπολεμικά φυλλάδια, τα γκράφιτι και η ενδυμασία σε μπλε και κίτρινο χρώμα αποτελούν «δυσφήμηση» των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. «Οι διώξεις συνεχίζονται» λέει η Έλσα Νισαμπένκοβα, ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα. «Μοναδικός σκοπός είναι ο εκφοβισμός, οι αρχές νομίζουν ότι ο κόσμος θα σιωπήσει».

Στις περισσότερες περιπτώσεις η «δυσφήμηση» των ενόπλων δυνάμεων τιμωρείται μόνο με πρόστιμο. Αλλά όποιος υποτροπιάζει και συλλαμβάνεται ξανά μέσα σε έναν χρόνο, συνήθως βρίσκεται αντιμετώπος με ποινική δίωξη.

 

Μαρία Κουζνέτσοβα

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου