Σαν να μην αποχωρεί

Παρ' ότι η καγκελάριος σε λίγο διάστημα θα αποχωρήσει οριστικά από την πολιτική σκηνή, το διήμερο ταξίδι της στην Ελλάδα δεν είχε τον χαρακτήρα αποχαιρετιστήριας επίσκεψης άνευ ουσιαστικού περιεχομένου. Η ατζέντα των συνομιλιών με τον έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη περιελάμβανε όλα τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την Ελλάδα - από τις σχέσεις με την Τουρκία, το Κυπριακό, το μεταναστευτικό ως και την επανάκαμψη των κρατών-μελών της ΕΕ στο Σύμφωνο Σταθερότητας το 2023 και τη δημοσιονομική πειθαρχία. Το γεγονός ότι τέθηκαν όλα τα σημαντικά θέματα που απασχολούν την Ελλάδα δείχνει, αν τη άλλο, ότι η Αθήνα έχει επίγνωση ότι η αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ δεν σημαίνει τομή στις ελληνογερμανικές σχέσεις αλλά παράδοση σκυτάλης.

Με άλλα λόγια, δεν θα πρέπει να αναμένεται ότι η νέα γερμανική κυβέρνηση θα αναθεωρήσει επί της ουσίας την πολιτική που ακολούθησε η κ. Μέρκελ σε ό,τι αφορά την Ελλάδα. Ενδεικτικό της συνέχειας στη γερμανική εξωτερική πολιτική είναι η πρωτοφανής για τα διεθνή δεδομένα απόφαση της Άνγκελα Μέρκελ να καλέσει τον πιθανό διάδοχό της, τον σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς, να συμμετάσχει στις διμερείς συναντήσεις που θα έχει με άλλους ηγέτες στο περιθώριο της Συνόδου των σημαντικότερων 20 χωρών (G20) του κόσμου το Σαββατοκύριακο στη Ρώμη. Ανάμεσα σε αυτούς που θα συναντήσει η κ. Μέρκελ μαζί με τον Όλαφ Σολτς θα είναι ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αλλά και ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Έμφαση στα ελληνοτουρκικά

Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε από την ελληνική πλευρά στα ελληνοτουρκικά. Το θέμα συζητήθηκε διεξοδικά τόσο στο δείπνο που είχε ο κ. Μητσοτάκης με την κ. Μέρκελ την Πέμπτη το βράδυ στην ιδιωτική του κατοικία, όσο και στις συνομιλίες στο Μαξίμου την Παρασκευή. Στη συνέντευξη τύπου μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών η καγκελάριος ανέπτυξε τη λογική της γερμανικής πολιτικής απέναντι στην Άγκυρα, η οποία αντιμετωπίζεται στην Ελλάδα σε αρκετά μεγάλο βαθμό κριτικά και με δυσπιστία. ΕΕ και Τουρκία βρίσκονται σε μια «σχέση αλληλεξάρτησης», τόνισε, επισημαίνοντας στη συνέχεια τη σημασία της Τουρκίας ως εταίρου στο ΝΑΤΟ για την ασφάλεια. Έπειτα, η χώρα έχει υποδεχθεί σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες, οι οποίοι παραμένουν εκεί και δεν συνεχίζουν το ταξίδι τους στην Ευρώπη.

Αναφερόμενη στην ένταση που προκάλεσε η Τουρκία πριν από δύο χρόνια στον Έβρο η καγκελάριος υπενθύμισε ότι η ίδια είχε κατηγορήσει τότε τον τούρκο πρόεδρο ότι σκόπιμα εκμεταλλεύτηκε ανθρώπους στέλνοντάς τους στα σύνορα. Αναφορικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις η Ά. Μέρκελ επεσήμανε ότι έχει στηρίξει όλες τις αποφάσεις στου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ασκούν κριτική στην Άγκυρα – ορισμένες φορές «μετά από συζήτηση». Ενώ κατέστησε σαφές ότι θα πρέπει να τηρούνται διεθνές δίκαιο και αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, επεσήμανε πως «είναι αναγκαίο και τα δύσκολα ζητήματα να επιλύονται με διάλογο, ακόμη αν χρειάζεται περισσότερος χρόνος απ΄ ότι θα περίμενε κανείς.»

Σύμφωνο Σταθερότητας

Αναφορικά με τα μέτρα λιτότητας που συνόδευαν τα τρία πακέτα στήριξης για την Ελλάδα το διάστημα 2010-2018 η καγκελάριος υποστήριξε τη γραμμή που ακολουθούσε. Ναι μεν είχε επίγνωση για το βάρος που επωμίστηκαν οι Έλληνες πολίτες κατά την οικονομική κρίση: «Ξέρω ότι απαίτησα πολλά από τους Έλληνες». Ωστόσο η ίδια ήταν δεσμευμένη υπέρ της διατήρησης της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. «Τελικά καταφέραμε να βρούμε μια κοινή πορεία, έναν κοινό βηματισμό», σημείωσε. Παράλληλα επεσήμανε ότι εκείνο το διάστημα επικρατούσαν στην Ελλάδα, ανάλογα με το ποιος κυβερνούσε, διαφορετικές αντιλήψεις σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις, και ειδικά τις ιδιωτικοποιήσεις.

Κατά τις συνομιλίες στην Αθήνα αφιερώθηκε πολύς χρόνος στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Ο κ.Μητσοτάκης δήλωσε πως θεωρεί αναγκαίο να γίνουν αλλαγές. Επίσης εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα υπάρξουν «παρεμβάσεις στους πολύ αυστηρούς τυπικούς κανόνες του Συμφώνου». Σε αυτό το πλαίσιο ανακοίνωσε ότι σκοπεύει με τη νέα γερμανική κυβέρνηση να διευρύνει «τις ήδη πολύ δυναμικές διμερείς σχέσεις», «αντιμετωπίζοντας και τις όποιες πολύπλοκες εκκρεμότητες» του παρελθόντος. Παράλληλα τόνισε όμως ότι αυτό δεν σημαίνει πως θα ξεχαστεί η δημοσιονομική πειθαρχεία. Η κ. Μέρκελ επέμεινε πάντως ότι «η ευελιξία του ισχύοντος Συμφώνου δεν είναι καθόλου μικρή». Όπως ενδεικτικά δήλωσε, «δεν νομίζω ότι θα πρέπει να το πετάξουμε στη θάλασσα.»

Παναγιώτης Κουπαράνης (αποστολή στην Αθήνα)