Σαχίν-Τουρετσί: Παίρνουμε “βραβεία Νόμπελ” καθημερινά

Για μεγάλο χρονικό διάστημα στην ελληνική κοινή γνώμη το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού ήταν συνδεδεμένο με την αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Pfizer. Στην εδραίωση αυτής της πεποίθησης συνέβαλε το γεγονός ότι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλός της είναι ένας Έλληνας, ο Άλμπερτ Μπουρλά, γέννημα-θρέμμα της Θεσσαλονίκης. Το ότι το εμβόλιο βασίζεται σε μια επαναστατική τεχνολογία που αναπτύχθηκε στη Γερμανία, στην πόλη Μάιντς, από τη φαρμακευτική εταιρεία βιοτεχνολογίας BioNTech, χάρη στις επίμονες προσπάθειες ενός ζεύγους στην επιστήμη και στη ζωή, των Σαχίν-Τουρετσί, ήταν δευτερεύον. Να λοιπόν, που ένα ελληνικό βραβείο ευρωπαϊκής πνοής ήρθε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Στις 13 Οκτωβρίου, στην εμβληματική αίθουσα Ροτόντα της συμπρωτεύουσας, οι Ουγκούρ Σαχίν και Οζλέμ Τουρετσί, Γερμανοί τουρκικής καταγωγής, έλαβαν από τα χέρια της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου το “Βραβείο Θεοφανώ” για την προσφορά τους στον άνθρωπο και την επιστήμη.

Σαχίν: “Ο προπάππος της μητέρας μου από τη Θεσαλονίκη”

Η επιλογή του ονόματος του βραβείου δεν είναι τυχαία. Η αυτοκράτειρα Θεοφανώ, θαμμένη στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παντελεήμονα στην Κολωνία, απετέλεσε τη γέφυρα ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση και συνέβαλε στην ανάπτυξη των γραμμάτων και τεχνών. Η προσωπικότητά της ενέπνευσε τους προέδρους της Διοικούσας Επιτροπής Σταύρο Ανδρεάδη και τον πρόεδρο της Συμβουλευτικής Επιτροπής του βραβείου Χέρμαν φαν Ρομπέι, πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πρώην πρωθυπουργό του Βελγίου, να βρουν στους δύο επιστήμονες τους καλύτερους εκφραστές αυτού που ενσαρκώνει η Θεοφανώ. “Νιώθουμε την ιστορική κληρονομιά της Θεοφανούς, την ηχηρή της προσωπικότητα” είπε η Οζλέμ Τουρετσί στην άψογα οργανωμένη εκδήλωση. Ο σύζυγός της Ουγκούρ Σαχίν επισήμανε τις δυνατότητες που ανοίγονται στο εξής με την τεχνολογία mRNA, την τεχνολογία του μέλλοντος, για την καταπολέμηση του καρκίνου, του AIDS, της ελονοσίας, της φυματίωσης και αυτοάνοσων νοσημάτων.Δεν είναι πολύ γνωστό, αλλά οι προπάτορες του Σαχίν κατάγονται από τη Θεσσαλονίκη. Μας το εκμυστηρεύτηκε, όταν τους συναντήσαμε την επόμενη της βράβευσής τους.“Από την πλευρά της μητέρας μου ο προπάππος της κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη" μας είπε ο Ουγκούρ Σαχίν. Στη συνέχεια η οικογένεια πήγε στην Κρήτη και από την Κρήτη μετακόμισε στο Ισκεντερούμ, (Αλεξανδρέττα), όπου εγώ γεννήθηκα. Θυμάμαι τη μητέρα μου να διηγείται συνεχώς αυτήν την ιστορία του πατέρα και του παππού της, πόσο στενές ήταν η κουλτούρα και οι σχέσεις”.

Στην ερώτηση πότε θα τελειώσει η πανδημία, η Οζλέμ Τουρετσί, δεν μπορεί να δώσει ακριβή απάντηση. “Κάθε μέρα μαθαίνουμε πώς ο ιός αντιδρά στο εμβόλιο, χρειαζόμαστε τη γνώση για την τελική κρίση. Εκείνο όμως που μπορώ να πω είναι ότι σταδιακά επιστρέφουμε στην καθημερινότητα, ήδη το αισθανόμαστε, μαθαίνουμε πώς να αντιμετωπίζουμε τον ιό. Πολλοί από μας που έχουν εμβολιαστεί, αποκτούν νέες ελευθερίες. Ασφαλώς θα περάσουν κάποια χρόνια με πανδημία. Το μέλλον θα δείξει εάν θα εμφανιστούν νέες μεταλλάξεις, στις οποίες το εμβόλιο δεν θα προκαλεί ανοσία και θα πρέπει να το αναπροσαρμόσουμε. Αλλά με το πέρασμα των χρόνων ο ιός θα γίνει όπως η γρίπη, όπου τμήματα του πληθυσμού θα εμβολιάζονται κάθε ένα, δύο χρόνια, κι άλλα όχι”.

“Συστήνουμε ευρύτερη ενημέρωση για το εμβόλιο”

Το ζευγάρι των επιστημόνων συνεχίζει εντατικά την έρευνα. Μέχρι τέλος του χρόνου θα παραδώσει μεταξύ άλλων στις αρχές δεδομένα για το εμβόλιο που προορίζουν για βρέφη από 6 μηνών μέχρι 4 ετών. Είναι βασικό, όπως υποστηρίζουν, να υπάρχει η προσφορά, και όταν το εμβόλιο εγκριθεί, να μπορεί ο καθένας να αποφασίζει αν θέλει τα το χρησιμοποιήσει ή όχι. “Απογοητεύεστε που υπάρχουν πολλοί που δεν θέλουν να εμβολιαστούν, απορρίπτουν το εμβόλιο”; τους ρωτήσαμε. “Δεν είμαστε καθόλου απογοητευμένοι, μπορούμε να το κατανοήσουμε. Αυτό που κάνουμε από την πλευρά μας είναι να θέτουμε την πληροφορία με διαφάνεια στη διάθεση όλων” λέει η Τουρετσί. “¨Βρίσκω ωραίο ότι κάθε χώρα έχει την ομάδα επιστημόνων που ενημερώνει τον πληθυσμό μέσα από εφημερίδες κι άλλα μέσα, έτσι ώστε να έχει ο καθένας τη δυνατότητα να καταλαβαίνει τα δεδομένα. Το μόνο που συστήνω είναι η όσο τον δυνατόν ευρύτερη ενημέρωση και όχι η μονομερής, για να παίρνει ο καθένας τις σωστές αποφάσεις”.

Πολλοί απογοητεύτηκαν που δυο από τους πρωτοπόρους της τεχνολογίας mRNA δεν πήραν το φετινό βραβείο Νόμπελ. Όχι όμως οι ίδιοι. Η καθημερινότητά τους, όπως λένε, γεμίζει από πολλά βραβεία Νόμπελ. Υπό μορφή μέιλ, καρτών με ευχαριστίες και φωτογραφιών με τη γιαγιά, που “επιτέλους μπορούν να την επισκεφθούν, αυτά είναι τα μαζικά βραβεία, που έχουν για μας μεγάλη αξία” λέει η Τουρετσί. Και το βραβείο Θεοφανώ; “Αντιπροσωπεύει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, προέρχεται από μια πόλη από την οποία κατάγεται ο φίλος και εταίρος μας Άλμπερτ Μπουρλά” λέει ο Σαχίν. “Εμείς δεν σκεπτόμαστε σε κατηγορίες και μέσα από πολιτικές διαστάσεις, αλλά πώς μπορούμε να δρούμε ως άνθρωποι για να επιλύουμε μαζί τις προκλήσεις”.

Ειρήνη Αναστασοπούλου