Σκάνδαλο fake news στο Spiegel

Ένα σοβαρότατο δημοσιογραφικό σκάνδαλο έφερε στο φως το περιοδικό Spiegel. Αξιοσημείωτο είναι ότι η υπόθεση αφορά ρεπορτάζ με ψευδείς αναφορές, ανακριβή και ανύπαρκτα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο ίδιο το έγκριτο γερμανικό περιοδικό από τον διακεκριμένο δημοσιογράφο του Spiegel Κλάας Ρελότσιους.

Το γερμανικό περιοδικό επιχειρεί με σειρά δημοσιευμάτων στην ιστοσελίδα του να κάνει γνωστές τις λεπτομέρειες της υπόθεσης. «Ένας ρεπόρτερ του Spiegel διαστρέβλωσε σε μεγάλο βαθμό δικά του άρθρα. Με τη βοήθεια εσωτερικών υποδείξεων και ερευνών επιβεβαιώθηκαν τις προηγούμενες ημέρες οι υποψίες κατά του Κλάους Ρελότσιους, ο οποίος ομολόγησε στο μεταξύ τις ψευδείς αναφορές και αποχώρησε από τον δημοσιογραφικό οργανισμό».

Σύμφωνα με το Spiegel, μοιραίο και καθοριστικό για την αποκάλυψη της ανεύθυνης δημοσιογραφικής δουλειάς του Κλάας Ρελότιους ήταν ένα ρεπορτάζ για μία πολιτοφυλακή στην Αριζόνα που περιπολεί με δική της πρωτοβουλία κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό. Μετά τη δημοσίευση του ρεπορτάζ, η υπεύθυνη για θέματα επικοινωνίας για λογαριασμό της εν λόγω πολιτοφυλακής διατυπώνει μέσω μέιλ προς τον Κλάας Ρελότσιους την απορία για το «πώς μπόρεσε να γράψει άρθρο για την πολιτοφυλακή της χωρίς να έχει περάσει από εκεί ούτε καν για μια συνέντευξη. Και (σ.σ. επισήμανε) ότι της φαίνεται πολύ περίεργο ένας δημοσιογράφος να γράφει ρεπορτάζ χωρίς να συλλέγει στοιχεία επί τόπου».

Το Spiegel επισημαίνει ότι με το συγκεκριμένο ρεπορτάζ άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι που οδήγησε τελικά στην αποκάλυψη των μεθόδων που χρησιμοποιούσε ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος. «Ήταν αυτό το ένα ψευδές άρθρο παραπάνω, επειδή αυτή τη φορά είχε και συνεργαζόμενο συντάκτη, ο οποίος δεν συμμετείχε στις 'ανοησίες' του, σήμανε συναγερμό και σύντομα συγκέντρωσε στοιχεία ενάντια στις μυθοπλασίες (σ.σ. του Ρελότσιους).  Αυτός ο συνεργαζόμενος συντάκτης είναι ο Χουάν Μορένο, ο οποίος από το 2007 ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο ως ρεπόρτερ για λογαριασμό του Spiegel».

«Ένα ναδίρ στην 70χρονη ιστορία του Spiegel»

Το δημοσίευμα επισημαίνει ότι «έτσι μπορεί να πει κανείς ότι ο Κλάους Ρελότσιους, 33 ετών, ένας από τους συντάκτες του Spiegel που ξεχώρισαν ιδιαίτερα, ήδη πολυβραβευμένος, ένα δημοσιογραφικό είδωλο της γενιάς του, δεν είναι ρεπόρτερ, αλλά διηγείται όμορφα φτιαγμένα παραμύθια οποτεδήποτε του αρέσει. Η αλήθεια και το ψέμα μπερδεύονται στα κείμενά του. […] Κατά την ομολογία του την προηγούμενη Πέμπτη ο Ρελότσιους είπε επί λέξει: 'Ζητούμενο δεν ήταν (σ.σ. να καταφέρω) το επόμενο σπουδαίο πράγμα. Επρόκειτο για τον φόβο της αποτυχίας. Η πίεση ότι δεν επιτρέπεται να αποτύχω γινόταν ολοένα και μεγαλύτερη όσο πιο επιτυχημένος γινόμουν'».

Τα ρεπορτάζ του Κλάας Ρελότσιους «τον έκαναν έναν από τους πιο επιτυχημένους δημοσιογράφους των τελευταίων ετών», αναφέρει το Spiegel, διευκρινίζοντας ότι ο σκανδαλώδης δημοσιογράφος κέρδισε μεταξύ άλλων τέσσερα Γερμανικά Βραβεία Ρεπόρτερ, αλλά και κορυφαίες διεθνείς διακρίσεις.

Το Spiegel τονίζει τη σημασία της απαρέγκλιτης τήρησης των αξιών της δημοσιογραφίας. «Γι' αυτό η υπόθεση Ρελότσιους σημαδεύει ένα ναδίρ στην 70χρονη ιστορία του Spiegel. Οι στόχοι που το ίδιο είχε θέσει δεν επετεύχθησαν, κινήθηκε πολύ χαμηλότερα από τις δικές του αξιώσεις, παραβίασε παραδοσιακές αξίες. Το πόσο συχνά ακριβώς και με ποιους τρόπους, θα πρέπει ακόμη να διερευνηθεί», επισημαίνει το γερμανικό περιοδικό, προναγγέλοντας ενδελεχή έρευνα με συμμετοχή και εξωτερικών ερευνητών προκειμένου να διαλευκανθεί η υπόθεση, ενώ ζήτησε παράλληλα συγγνώμη από όσους πιθανόν θίχτηκαν από τα ψευδή ρεπορτάζ, αλλά και από τους αναγνώστες του.

Η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να αποκλίνει από τη λιτότητα

Ο γερμανικός Τύπος σχολιάζει την ψήφιση του ελληνικού προϋπολογισμού για το ερχόμενο έτος στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Σύμφωνα με την αριστερή εφημερίδα Neues Deutschland, «η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί με τον προϋπολογισμό του 2019 να αποκλίνει από τη γραμμή της λιτότητας. […] Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δέκα χρόνια η Ελλάδα ψήφισε έναν προϋπολογισμό χωρίς να υπάγεται στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Διάσωσης».

Η γερμανίδα αρθρογράφος διερωτάται αν μετά την έξοδο από τα μνημόνια θα διαγράψει η Ελλάδα ανοδική πορεία, κάνοντας λόγο για αυξημένο πρωτογενές πλεόνασμα μέχρι τον περασμένο Νοέμβριο και για τα 33 εκατομμύρια τουριστών που επισκέφθηκαν το 2018 τη χώρα και «πιθανώς έβαλαν κι αυτοί το μερίδιό τους» για την υπέρβαση των στόχων. Η Neues Deutschland αναφέρει ότι «στον προϋπολογισμό του 2019 προβλέπεται οικονομική ανάπτυξη 2,5% και πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ. Οι επενδύσεις προβλέπεται να αυξηθούν κατά 11,9% και η ανεργία να υποχωρήσει από 20% σε 16,7%». Όπως σχολιάζει το δημοσίευμα, «η λιτότητα εφαρμόζεται ακόμη, όμως θα πρέπει να είναι λιγότερο επώδυνη –αυτό φαίνεται να είναι το μήνυμα».

Καταδίκη της Ελλάδας για εφαρμογή της Σαρίας

Ο γερμανόφωνος Τύπος αναφέρεται στην καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΑΔ) για διάκριση σε βάρος μουσουλμάνων της Θράκης λόγω χρήσης του ισλαμικού δικαίου της Σαρίας σε υπόθεση κληρονομικού δικαίου.

«Η Ελλάδα καταδικάστηκε επειδή εφήρμοσε τη Σαρία», γράφει σε σύντομο δημοσίευμά της η Γερμανική Ραδιοφωνία Deutschlandfunk στην ιστοσελίδα της και προσθέτει: «Στην περιοχή της δυτικής Θράκης, εφαρμόζεται η Σαρία σε περιορισμένο βαθμό. Στη συγκεκριμένη υπόθεση άσκησε προσφυγή μια ελληνίδα χήρα, η οποία επρόκειτο να κληρονομήσει το σύνολο της περιουσίας του συζύγου της. Οι αδελφές του συζύγου προσέβαλαν τη διαθήκη με το επιχείρημα ότι ο αδελφός τους ανήκε στη μουσουλμανική μειονότητα. Κατόπιν αυτού η δικαιοσύνη (σ.σ. ο Άρειος Πάγος) έκρινε ότι ισχύει το ισλαμικό δίκαιο. Συνέπεια αυτού ήταν να απολέσει η χήρα τα τρία τέταρτα της διαθήκης».

Όπως επισημαίνει η Γερμανική Ραδιοφωνία, «το ΕΔΑΔ απεφάνθη τώρα ότι το ελληνικό κράτος, με τη χρήση της σαρίας, παραβίασε την αρχή της μη διάκρισης».

«Έγινε χρήση της Σαρίας σε υπόθεση αστικού δικαίου: η Ελλάδα καταδικάστηκε», γράφει στην ιστοσελίδα της η αυστριακή εφημερίδα Die Presse. Το δημοσίευμα περιγράφει σύντομα το χρονικό της συγκεκριμένης υπόθεσης και επισημαίνει: «Θα πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι η Ελλάδα είναι πράγματι η μόνη χώρα της ΕΕ όπου μπορεί να γίνει μερική χρήση της Σαρίας. Συγκεκριμένα στη δυτική Θράκη. […] Εκεί ζει ως συνέπεια της εκατοντάδων ετών οθωμανικής κυριαρχίας και μια μουσουλμανική μειονότητα. […] Από το 1923 ισχύει, εφόσον παραστεί ανάγκη και σε περιορισμένο πλαίσιο, και η Σαρία».

Άρης Καλτιριμτζής