Σκεπτικισμός για το Μινσκ ΙΙ

Το ότι οι λεπτομέρειες για τη συμφωνία του Μινσκ δόθηκαν στη δημοσιότητα με το σταγονόμετρο, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι είχαν προηγηθεί ολονύκτιες διαπραγματεύσεις αλλά και στο ότι ακολουθούσε σε απόσταση αναπνοής η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ.

Κατά τη διάρκεια σύντομης συνέντευξης τύπου ο ρώσος πρόεδρος Βλ. Πούτιν ανακοίνωσε πρώτος την έναρξη της κατάπαυσης του πυρός από τα μεσάνυχτα του Σαββάτου. Τη συμφωνία επιβεβαίωσαν λίγο αργότερα οι Μέρκελ και Ολάντ, κάνοντας αμφότεροι λόγοι για «αχτίδες ελπίδας». Πού όμως στηρίζουν τις ελπίδες τους αυτές;

Μινσκ ΙΙ… όπως Μινσκ Ι;

Το τέλος των εχθροπραξιών και της αιματοχυσίας θα ήταν αναμφίβολα ένα ιδιαίτερα χαρμόσυνο νέο, εντούτοις και δεδομένων των λεπτομερειών της συμφωνίας που γίνονται γνωστές, θα πρέπει μάλλον να κρατά κανείς μικρό καλάθι. Μια προσεκτικότερη ανάγνωση της νέας συμφωνίας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το Μινσκ ΙΙ δεν διαφέρει σημαντικά από την πρώτη η οποία υπεγράφη μόλις των περασμένο Σεπτέμβριο. Και εκεί είχε συμφωνηθεί η κατάπαυση του πυρός και η απόσυρση του βαρέως οπλισμού. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η εκεχειρία δεν τηρήθηκε ποτέ.

Εν τω μεταξύ οι υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία μαχητές έχουν κερδίσει σημαντικό έδαφος σε όλα τα μέτωπα. Στο επίκεντρο των μαχών βρίσκεται στην παρούσα φάση ο σιδηροδρομικός κόμβος του Ντεμπάλτσοβο, τον οποίο φέρονται να έχουν περικυκλώσει οι αυτονομιστές και τον οποίο φυσικά δεν θέλουν να παραδώσουν τα κυβερνητικά στρατεύματα αμαχητί. Δεδομένου ότι η κατάπαυση του πυρός ισχύει από την Κυριακή, δεν αποκλείεται να ενταθούν το διάστημα που μεσολαβεί οι μάχες στη συγκεκριμένη πόλη, προκειμένου να δημιουργηθούν νέα στρατιωτικά δεδομένα.

Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι για τις αμφιβολίες που εκφράζονται ως προς την τήρηση της συμφωνηθείσας εκεχειρίας. Εντέλει, οι πιθανότητες επιτυχίας μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός εξαρτώνται πάντα από τον βαθμό ελέγχου της αποστρατικοποιημένης μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών ζώνης από ανεξάρτητες δυνάμεις. Είναι όμως εξαιρετικά αμφίβολο εάν ο ΟΑΣΕ μπορεί να αναλάβει αυτό το ρόλο, καθώς στο κείμενο οι σχετικές αναφορές είναι αρκετά αόριστες. Ο κίνδυνος να συνεχιστούν οι εχθροπραξίες είναι συνεπώς μεγάλος.

Αχτίδα ελπίδας για δυο μέρες;

Πέραν αυτού ζητείται από την πολιτική ηγεσία της Ουκρανίας όχι απλά να αποδεχθεί ένα εχθρικό προς την ίδια καθεστώς στην ανατολική Ουκρανία, αλλά να το στηρίξει και οικονομικά. Ασαφές παραμένει την ίδια ώρα πώς ακριβώς θα ανακτήσει το Κίεβο τον έλεγχο των ρωσο-ουκρανικών συνόρων μέχρι τα τέλη του 2015. Στο πεδίο της ασφάλειας λοιπόν, η συμφωνία αυτή μάλλον δεν αποφέρει πολλά οφέλη για την Ουκρανία.

Για δύο ακόμη ημέρες η Ευρώπη μπορεί να ελπίζει στην τήρηση της εκεχειρίας. Στην παρούσα φάση πάντως δεν μπορεί να θεωρείται βέβαιο ότι το Μινσκ ΙΙ θα οδηγήσει στο τέλος της αιματοχυσίας. Σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι πλέον απαισιόδοξες εκτιμήσεις, τότε θα έρθουν και πάλι στο τραπέζι προτάσεις για ενδεχόμενες νέες κυρώσεις ή και την αποστολή όπλων στην Ουκρανία.

Ίνγκο Μαντόιφελ