«Στις καλένδες» η μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία της ΕΕ

Είναι προφανές ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν θέλει να προσφέρει ακόμη περισσότερους προεκλογικούς «άσους» στην Μαρίν Λεπέν και στο ακροδεξιό Rassemblement National που ήδη προηγείται στις δημοσκοπήσεις, ενόψει ευρωεκλογών. Ούτε επιθυμεί να εξοργίσει και πάλι τους Γάλλους αγρότες, οι οποίοι πολύ πρόσφατα και για πολλές εβδομάδες είχαν παραλύσει τη χώρα, διαμαρτυρόμενοι για το αυξημένο κόστος παραγωγής και τον αθέμιτο, κατά την άποψή τους, ανταγωνισμό από τρίτες χώρες.

Κατά συνέπεια αναβάλλεται μέχρι νεωτέρας- και σίγουρα μέχρι τις ευρωεκλογές του Ιουνίου- η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ανάμεσα στην «ΕΕ των 27» και την ζώνη Mercosur, η οποία περιλαμβάνει μερικές από τις πιο δυναμικές αγορές της Λατινικής Αμερικής (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη, Βενεζουέλα). Σε πρόσφατες δηλώσεις του στη Βραζιλία ο πρόεδρος Μακρόν ανέφερε ότι «η παρούσα συμφωνία δεν είναι καλή» και προφανώς «θα πρέπει να συνάψουμε μία νέα συμφωνία».

Διαφωνία Γαλλίας-Γερμανίας

Έτσι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η διαπραγμάτευση για την μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο, η οποία θα δημιουργούσε μία αγορά 780 εκατομμυρίων καταναλωτών, άρχισε το 1999 και έχει ολοκληρωθεί από το 2019. Τη χρονιά εκείνη ήταν και πάλι η Γαλλία που μπλόκαρε την τελική υλοποίηση, επικαλούμενη τους χειρισμούς του τότε ακροδεξιού προέδρου της Βραζιλίας Ζαίρ Μπολσονάρου και την καταστροφή των δασών του Αμαζονίου.

Τώρα ο Γάλλος πρόεδρος εκφράζει ανησυχίες ότι οι Λατινοαμερικανοί θα πλημμυρίσουν την Ευρώπη με φθηνό κρέας παραγωγής τους, προκαλώντας νέες κινητοποιήσεις των αγροτών και των κτηνοτρόφων στη Γαλλία. Αντιθέτως, η Γερμανία πιέζει για τη γρήγορη υλοποίηση της συμφωνίας και μάλιστα εξετάζει την πιθανότητα να ασκήσει πιέσεις για να προκύψει η απαραίτητη ενισχυμένη πλειοψηφία, ώστε εν ανάγκη η συμφωνία να εγκριθεί ακόμη και χωρίς τη συγκατάθεση της Γαλλίας.

Βιομηχανικοί κολοσσοί όπως η BASF και η Bayer, αλλά και οι αυτοκινητοβιομηχανίες Daimler Benz και Volkswagen (VW) θεωρούν ότι η ολοκλήρωση της συμφωνίας θα προσέφερε νέες και σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες. «Η VW είναι υπέρ μίας ελεύθερης και ανοιχτής εμπορικής πολιτικής, την οποία θα διέπουν συγκεκριμένοι κανόνες και κατά συνέπεια στηρίζει την άμεση επικύρωση της συμφωνίας με τη ζώνη Mercosur» αναφέρει εκπρόσωπος της επιχείρησης, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της DW.

Στην Κομισιόν φαίνεται να επικρατεί χαλαρή διάθεση παρά την εμφανή καθυστέρηση. Ο Όλοφ Γκιλ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα εμπορικής και αγροτικής πολιτικής, δηλώνει στην DW ότι «οι διαπραγματευτές της ΕΕ διατηρούν τις επαφές τους σε τεχνικό επίπεδο ώστε να διευθετήσουν ζητήματα, τα οποία παραμένουν ανοιχτά. Η ΕΕ θέλει να διασφαλίσει ότι η συμφωνία εκπληρώνει τα κριτήριά της περί βιωσιμότητας ενώ παράλληλα λαμβάνει υπόψη τις ευαισθησίες της στον αγροτικό τομέα».

Κομβικός ρόλος της Αργεντινής

Στα τέλη του 2023, όταν η Γαλλία δεν είχε βρεθεί αντιμέτωπη με κινητοποιήσεις των αγροτών, θα ήταν ίσως μια καλή ευκαιρία για την υλοποίηση της συμφωνίας. Όμως ο τότε πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντεζ δεν ήθελε να φέρει προ τετελεσμένων τον πιθανό διάδοχό του Χαβιέρ Μιλέι, τον αποκαλούμενο «αναρχοκαπιταλιστή», που έλεγε ότι θα αποχωρήσει από την ομάδα Mercosur.

Τώρα ο Μιλέι έχει αλλάξει γνώμη και δηλώνει ότι συνυπογράφει τη συμφωνία εμπορικών συναλλαγών με την ΕΕ. Καθώς όμως η Γαλλία καθυστερεί την τελική υλοποίηση, πληθαίνουν και στην Αργεντινή οι φωνές που κάνουν λόγο για μία «επανεξέταση» όρων της συμφωνίας με γνώμωνα τα εθνικά συμφέροντα. Πάντως η Μαρσέλα Κριστίνι, επικεφαλής οικονομολόγος του Ιδρύματος Επιστημονικών Ερευνών (FIEL) της Αργεντινής, λέει στην DW ότι «η κυβέρνηση Μιλέι θέλει να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις, να ανοίξει την οικονομία της χώρας για το εμπόριο και να ενισχύσει τη διεθνή παρουσία της» και γι αυτόν τον λόγο έχει ήδη συνάψει συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών αφενός με τη Σιγκαπούρη και αφετέρου με τις ευρωπαϊκές χώρες της ζώνης EFTA (Νορβηγία, Ελβετία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν).

Επωφελείται η Κίνα;

Η Κριστίνι προειδοποιεί ότι οι Ευρωπαίοι καλό είναι να μην χάσουν πολύ χρόνο ακόμη γιατί υπάρχει και ένας «ελέφαντας στο δωμάτιο» που ακούει στο όνομα «Κίνα» και παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις. Βέβαια ο ίδιος ο Μιλέι στον προεκλογικό αγώνα είχε επιτεθεί φραστικά στο Πεκίνο, λέγοντας ότι αρνείται «να κάνει δουλειές με κομμουνιστές».

Όμως η Κίνα εδραιώνει την παρουσία της στην περιοχή. Ήδη, 21 χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής έχουν δηλώσει ότι στηρίζουν την κινεζική πρωτοβουλία για έναν νέο «Δρόμο του Μεταξιού». Εξάλλου, επισημαίνει η οικονομολόγος από την Αργεντινή, «η Κίνα είναι ήδη μία από τις μεγαλύτερες αγορές για τα αγροτικά και βιομηχανικά προϊόντα της ζώνης Mercosur. Και αν δει κανείς την κάθε χώρα ξεχωριστά, το Πεκίνο είναι ο εμπορικός εταίρος Νο 1 ή Νο 2».

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου