Συνάντηση Μέρκελ-Σάντσεθ για το προσφυγικό

Όταν την 1η Ιουνίου ο ηγέτης των Ισπανών Σοσιαλιστών Πέδρο Σάντσεθ κατάφερε να οδηγήσει σε παραίτηση τον πρώην πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι όταν υπερψηφίστηκες η πρόταση δυσπιστίας που το κόμμα του είχε καταθέσει, σίγουρα κανείς στους κόλπους της γερμανικής κυβέρνησης δεν πανηγύριζε. Ο Μαριάνο Ραχόι ήταν αναμφίβολα ένας από τους πιο στενούς πολιτικούς φίλους της καγκελαρίου Μέρκελ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τον Ιούνιο δεν μπορούσε επίσης κανείς στο Βερολίνο να προβλέψει ότι ο σοσιαλιστής Σάντσεθ θα έπαιζε πλέον κομβικό ρόλο στη διαχείριση του προσφυγικού. Έτσι δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Άγκελα Μέρκελ επισκέπτεται τώρα τον νέο Ισπανό ομόλογό της.

Από την περασμένη Δευτέρα η Ισπανία είναι επίσημα η πρώτη χώρα στην ΕΕ που έκλεισε με τη Γερμανία διμερή συμφωνία για την επαναπροώθηση προσφύγων, σύμφωνα με το «σχέδιο δράσης» του Χορστ Ζεεχόφερ για την αντιμετώπιση του προσφυγικού. Στους κόλπους της ισπανικής κυβέρνησης η συμφωνία αυτή ερμηνεύεται ως μια «χειρονομία» υποστήριξης της καγκελαρίου Μέρκελ. Το μεταναστευτικό-προσφυγικό θα βρίσκεται έτσι στο επίκεντρο της ανεπίσημης αυτής επίσκεψης της Άγκελα Μέρκελ στο Finca Las Marismillas στο Εθνικό Πάρκο Ντονιάνα περίπου 50 χιλιόμετρα νότια της Σεβίλλης. Σύμφωνα με την ισπανική κυβέρνηση στο πεδίο αυτό Ισπανία και Γερμανία αναζητούν μια «κοινή προσέγγιση».

Ισπανία, το νέο προσφυγικό «el dorado»;

Σε αντίθεσή με τον προκάτοχό του πάντως, ο Πέδρο Σάντσεθ από τότε που ανέλαβε τα ηνία της χώρας δείχνει αποφασισμένος να ακολουθήσει μια πιο ενεργή πολιτική στο μεταναστευτικό. Από τότε που η Ιταλία και η Μάλτα έπαψαν να δέχονται στα λιμάνια τους ιδιωτικά διασωστικά σκάφη, ολοένα περισσότεροι πρόσφυγες και μετανάστες φτάνουν στην Ισπανία. Στις 17 Ιουνίου η Ισπανία μάλιστα δέχτηκε τους 629 ανθρώπους που είχαν διασωθεί στη Μεσόγειο από το περίφημο πλοίο Aquarius, που αποτέλεσε μήλον της έριδος στην Ισπανία. Επίσης με απόφαση της κυβέρνησης Σάντσεθ οι περίπου 800.000 παράτυποι μετανάστες που βρίσκονται στην Ισπανία θα μπορούν να λαμβάνουν υγειονομική περίθαλψη, κάτι που είχε αποκλείσει το 2012 ο Ραχόι. Επίσης με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών Φερνάντο Γκράντε Μαρλάσκα θα αποσυρθούν οι αμφιλεγόμενες λεπίδες στα συνοριακά συρματοπλέγματα.

Το ερώτημα που θέτουν πλέον πολλοί είναι εάν θα καταφέρει ο Σάντσεθ, ο οποίος κυβερνά για την ώρα με κυβέρνηση μειοψηφίας, να φέρει εις πέρας τη φιλόδοξη πολιτική του στο προσφυγικό. Και θα γίνει η Ισπανία, η νέα Ιταλία ως προς τις μαζικές μεταναστευτικές ροές; Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης μέχρι τις 5 Αυγούστου του 2018 έχουν φτάσει στην Ισπανία από τη Βόρεια Αφρική 23.741 άνθρωποι μέσω της Μεσογείου. Ο αριθμός αυτός είναι ήδη αυξημένος σε σχέση με τις συνολικές αφίξεις του 2017 (περίπου 21.600). Πάντως ενδιαφέρον είναι, ότι στην Ισπανία το γενικό κλίμα του κόσμου είναι υπέρ της υποδοχής προσφύγων, ενώ στα δημαρχεία πολλών πόλεων υπάρχουν αφίσες με συνθήματα υπέρ των προσφύγων. Απλοί πολίτες εργάζονται ως εθελοντές και πολλά σούπερμαρκετ είναι έτοιμα να κάνουν δωρεές τροφίμων προς τους νεοαφιχθέντες.

Η άλλη πλευρά του νομίσματος

Ωστόσο στην πραγματικότητα η κατάσταση δεν είναι τόσο καλή όσο εν πρώτοις φαίνεται. Η ισπανική υπηρεσία προσφύγων CEAR ανακοίνωσε ότι το 2017 μόλις το 35% των αιτήσεων ασύλου (σε σύνολο 13.850) που υποβλήθηκαν στη χώρα έγιναν δεκτές, ενώ πολλές ΜΚΟ κάνουν λόγο για απάνθρωπες συνθήκες στα ισπανικά κέντρα καταγραφής και υποδοχής. Από την άλλη πλευρά, η συντηρητική αντιπολίτευση ήδη ασκεί έντονη κριτική στη νέα προσφυγική πολιτική Σάντσεθ, ενώ αντιδράσεις υπάρχουν και εντός του κόμματός του. Έντονη κριτική ασκεί στη Μαδρίτη και η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας για ελλιπή στήριξη στην υποδοχή προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν στα λιμάνια της περιοχής.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί, ότι ο Σάντσεθ, που στην καυτή φάση της ευρωκρίσης είχε ασκήσει έντονη κριτική στην Άγκελα Μέρκελ για την πολιτική λιτότητας, χαρακτηρίζεται τώρα από τον ισπανικό τύπο ως ο «σωτήρας» της καγκελαρίου. Από την πλευρά της η Γερμανία στο πλαίσιο της νέας διμερούς συμφωνίας δεσμεύεται να αναλάβει το κόστος των επαναπροθήσεων και να βοηθήσει την Ισπανία στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Πάντως η ισπανική κυβέρνηση επιμένει με κάθε ευκαιρία να επισημαίνει ότι το προσφυγικό δεν είναι ένα θέμα που αφορά μόνο την Ισπανία ή τη Γερμανία αλλά ολόκληρη την Ευρώπη.

Εμίλιο Ράπολντ, dpa / Δήμητρα Κυρανούδη