Το γέλιο είναι μεταδοτικό και θεραπευτικό

«Πάρτε μια βαθιά ανάσα και τραβήξτε τις γωνίες του στόματός σας προς τα πάνω. Κρατήστε την αναπνοή σας και στη συνέχεια εκπνεύστε με χα, χα, χα,", εξηγεί η ειδικός στο “τηλέφωνο γέλιου” στο Βούνστορφ της Κάτω Σαξονίας. Η ειδικός είναι εκπαιδεύτρια στη γιόγκα του γέλιου. Το ζεστό γέλιο της είναι μεταδοτικό. Αν και στην αρχή είναι λίγο παράξενη αίσθηση, το να γελάει κανείς με έναν άγνωστο χωρίς λόγο, λειτουργεί.

Το να γελάς στο τηλέφωνο για τρία λεπτά «έτσι απλά» σου φέρνει καλή διάθεση και γυμνάζει το διάφραγμα, λέει η συνιδρύτρια της τηλεφωνικής γραμμής Ζάντρα Μαντλ. Η ίδια σκέφτηκε την ιδέα μαζί με άλλους το καλοκαίρι του 2019: «Επειδή είναι πολύ πιο ωραίο να γελάμε μαζί», λέει. «Αφιέρωσε χρόνο για να γελάσεις, είναι η μουσική της ψυχής», είναι το σύνθημα της ανώνυμης και δωρεάν υπηρεσίας, την οποία διαχειρίζονται περίπου 100 εθελόντριες και εθελοντές. Από τότε που ένα πρόσφατο βίντεο στο TikTok έκανε γνωστό το «Τηλέφωνο Γέλιου», που χρηματοδοτείται από δωρεές στο διαδίκτυο, ένας ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός παιδιών και νέων έχει τηλεφωνήσει, λέει η Μαντλ.

Τί είναι η γιόγκα του γέλιου;

Ο Ινδός γιατρός Μαντάν Κατάρια ανέπτυξε την έννοια της γιόγκα του γέλιου τη δεκαετία του 1990. Πρόκειται για έναν συνδυασμό απλών τεχνικών γιόγκα και παιχνιδιάρικων ασκήσεων γέλιου. Το 1998, ο ίδιος θέσπισε επίσης την Παγκόσμια Ημέρα Γέλιου την πρώτη Κυριακή του Μαΐου. Φέτος είναι στις 5 Μαΐου.

Το γέλιο είναι μεταδοτικό, ακόμη και αν δεν γνωρίζει κανείς το λόγο για τον οποίο γελάει, εξηγεί ο ψυχίατρος Μίχαελ Τίτσε από το Τούτλινγκεν της Βάδης-Βυρτεμβέργης σε συνέντευξή του στην Ευαγγελικό Πρακτορείο Ειδήσεων (epd): «Το γέλιο είναι μια έκφραση καθαρής απελευθέρωσης, πλήρους χαλάρωσης».

Tι ακριβώς όμως συμβαίνει όταν γελάμε; Στον εγκέφαλο ενεργοποιείται η περιοχή που είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των μυών του γέλιου στο πρόσωπο, εξηγεί ο Τίτσε, ο οποίος θεωρείται πρωτοπόρος του θεραπευτικού χιούμορ στη Γερμανία και έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία σχετικά με το θέμα. Δεκαεπτά μύες στο πρόσωπο τραβούν τις γωνίες του στόματος προς τα πάνω και εξασφαλίζουν μια χαρούμενη έκφραση.

Περίπου 300 μύες σε όλο το σώμα ενεργοποιούνται όταν γελάμε. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα, το σώμα είναι πολύ ενεργό, ο μεταβολισμός διεγείρεται και εκκρίνονται οι ορμόνες της ευτυχίας. Το αποτέλεσμα είναι μετρήσιμο στο αίμα. Σχηματίζονται αυξημένες ποσότητες ουσιών που εξυπηρετούν την άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η σύγκριση με τον αθλητισμό

Ο ιδρυτής της έρευνας για το γέλιο, ο Αμερικανός ψυχίατρος Γουίλιαμ Φράι (1924-2014), σύγκρινε μάλιστα το γέλιο με τον αθλητισμό. Σύμφωνα με τον ίδιο, 20 δευτερόλεπτα γέλιου ισοδυναμούν περίπου με τρία λεπτά γρήγορης κωπηλασίας ή τρεξίματος. Το 1964, ο Φράι ίδρυσε ένα Ινστιτούτο Γελωτολογίας στο Στάνφορντ της Καλιφόρνιας. Καθώς οι συνάδελφοί του τον γελοιοποιούσαν με την κυριολεκτική έννοια της λέξης, ο Φράι ξεκίνησε το έργο του με την οικονομική υποστήριξη της ευκατάστατης συζύγου του, λέει ο Τίτσε.

Το γέλιο ανακουφίζει από το άγχος και τις εντάσεις, ανεβάζει τη διάθεση και μειώνει τον πόνο, εξηγεί ο Τίτσε, ο οποίος ίδρυσε τον διεθνή οργανισμό για το θεραπευτικό χιούμορ «Humorcare». Για παράδειγμα, μια μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε πέρυσι, έδειξε ότι το γέλιο αποδεδειγμένα μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες.

Το θεραπευτικό γέλιο λειτουργεί ακόμη και για εκείνους, για τους οποίους το γέλιο των άλλων αποτελεί βάσανο, εξηγεί ο ερευνητής. Αυτοί οι αποκαλούμενοι γελωτοφοβικοί συχνά έχουν δεχτεί κοροϊδίες και φοβούνται τον χλευασμό. Στα πλαίσια μίας θεραπείας, ωστόσο, οι γελωτοφοβικοί μπορούν να μάθουν μια πιο χαλαρή προσέγγιση απέναντι στο γέλιο, λέει ο Τίτσε. Το γέλιο δίνει κουράγιο και είναι ένα καλό φάρμακο κατά των αβεβαιοτήτων της ζωής, λέει η πάστορας Μπετίνα φον Κίνλε από το Βίλινγκεν κοντά στο Μέλανα Δρυμό, η οποία είναι και εκπαιδεύτρια χιούμορ.

Η εμπειρία της λέει ότι είναι χρήσιμο να θυμόμαστε τις χαρούμενες στιγμές, ακόμη και μπροστά στην ασθένεια και τον θάνατο. Η ευλογία της εκκλησίας, για παράδειγμα στο τέλος μιας λειτουργίας, είναι για την Κίνλε «ένα είδος χαμόγελο του Θεού».

Επιμέλεια: Σοφία Κλεφτάκη