Το γαλλικό μοντέλο προστασίας από τους καύσωνες

Προκειμένου να εξοπλίσει τη Γερμανία ενάντια στους επικίνδυνους καύσωνες, ο υπουργός Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ θέλει να αναπτύξει ένα σχέδιο προστασίας. Προς αυτόν τον σκοπό ο πολιτικός του SPD παρακολουθεί το παράδειγμα της Γαλλίας, η οποία έχει σχέδιο προστασίας εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια. Ποιος είναι ο στόχος του Λάουτερμπαχ, πώς ακριβώς λειτουργεί το γαλλικό σύστημα και τι έχει επιτύχει;

Το γερμανικό σύστημα θα τεθεί σύντομα σε εφαρμογή

Ήδη από τα τέλη Ιουνίου ο Λάουτερμπαχ διαβουλεύθηκε με τον τομέα της περίθαλψης, τον ιατρικό κλάδο, τις τοπικές αρχές και τους ειδικούς για το σχέδιο προστασίας από τους καύσωνες, το οποίο αναμένεται να εφαρμοστεί σύντομα. Η πρώτη υπηρεσία θα είναι μια πύλη, όπου οι δήμοι θα μπορούν να λαμβάνουν πληροφορίες. Όπως προειδοποιεί ο Λάουτερμπαχ, χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν ήδη από τη ζέστη κάθε χρόνο - όχι μόνο ηλικιωμένοι, αλλά και έγκυες γυναίκες, χρόνια ασθενείς και άστεγοι. Αυτοί θα μπορούσαν να σωθούν εάν υπήρχε ένα σχέδιο προστασίας κατά το πρότυπο του γαλλικού μοντέλου. Το περασμένο καλοκαίρι περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Ευρώπη εξαιτίας της ζέστης.

Η ομοσπονδιακή υπουργός Περιβάλλοντος Στέφι Λέμκε (Πράσινοι) δήλωσε ότι οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης έχουν φτάσει στη Γερμανία και την Ευρώπη. Πιο σημαντική θα ήταν επίσης η παροχή πόσιμου νερού και η δροσιά στις πόλεις μέσω περισσότερων χώρων πρασίνου και σκιάς.

Το σχέδιο προστασίας ξεκίνησε στη Γαλλία μετά τον καύσωνα του 2003. Τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς η Γαλλία υπέφερε από σοβαρό καύσωνα που προκάλεσε τον θάνατο πολλών ανθρώπων. Για να διασφαλιστεί πως κάτι τέτοιο δεν θα επαναληφθεί, αναπτύχθηκε το σχέδιο για τον καύσωνα, που αργότερα αντικαταστάθηκε από ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τα κύματα καύσωνα.

Τέσσερα επίπεδα προειδοποίησης

Ετησίως, το σύστημα προειδοποίησης για τη ζέστη και την υγεία εντείνεται από τον Ιούνιο και μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου. Το σύστημα ελέγχεται από την υγειονομική αρχή Santé Publique και την κρατική μετεωρολογική υπηρεσία Météo France και έχει τέσσερα επίπεδα προειδοποίησης. Το πρώτο είναι ένα είδος βασικού επιπέδου που ισχύει καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Το σύστημα λειτουργεί με τη συλλογή και αξιολόγηση βιομετεωρολογικών δεδομένων. Επειδή η Κορσική, για παράδειγμα, είναι πιο συνηθισμένη στη ζέστη από τη Βρετάνη, ισχύουν τοπικά διαφορετικά όρια για τα επίπεδα προειδοποιήσεων. Οι προειδοποιήσεις είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο και ανανεώνονται κάθε πρωί και απόγευμα.

Το δεύτερο επίπεδο προειδοποίησης είναι ένα είδος ενδιάμεσου σταδίου. Οι τοπικές οριακές θερμοκρασίες είτε υπερβαίνονται για σύντομο χρονικό διάστημα είτε η θερμοκρασία είναι ήδη υψηλή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά εξακολουθεί να είναι κάτω από τις οριακές τιμές. Οι πληγείσες περιοχές εμφανίζονται με κίτρινο χρώμα στον χάρτη προειδοποίησης, κινητοποιούνται οι φορείς και αυξάνονται οι συμβουλευτικές προτάσεις προς τον πληθυσμό.

Όταν η θερμοκρασία φτάνει τα τοπικά όρια για τρεις συνεχόμενες ημέρες και νύχτες, ενεργοποιείται το τρίτο επίπεδο προειδοποίησης. Τόσο οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και τα άτομα με αναπηρία, όσο και όλοι όσοι είναι ιδιαιτέρως εκτεθειμένοι στη ζέστη, όπως οι άστεγοι ή όσοι εργάζονται στον ήλιο, θεωρείται πως διατρέχουν κίνδυνο. Τα αποτελεσματικά μέτρα προστασίας ποικίλλουν από τόπο σε τόπο.

Το υψηλότερο επίπεδο προειδοποίησης, ο ακραίος καύσωνας, εφαρμόζεται όταν ολόκληρος ο πληθυσμός μιας περιοχής θεωρείται ότι κινδυνεύει, επειδή η ζέστη διαρκεί για ιδιαίτερα μεγάλο χρονικό διάστημα ή είναι ιδιαιτέρως έντονη. Το στάδιο αυτό κηρύσσεται μόνο σε συνεννόηση με το Υπουργείο Υγείας. Οι δήμοι θα πρέπει στη συνέχεια να διευκολύνουν την πρόσβαση σε κολυμβητήρια και παραλίες, για παράδειγμα, μέσω δωρεάν εισόδου ή μεγαλύτερου ωραρίου λειτουργίας, να διανέμουν νερό ή να ακυρώνουν τις αθλητικές δραστηριότητες στα σχολεία. Οι αθλητικές εκδηλώσεις ενδέχεται να ακυρωθούν συνολικά και τα σχολεία να παραμείνουν κλειστά.

Γραμμή επικοινωνίας για πληροφορίες

Μόλις εκδηλωθεί ο πρώτος καύσωνας στη Γαλλία, λειτουργεί επίσης μια τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας. Οι πολίτες μπορούν να θέτουν δωρεάν ερωτήσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας και να λαμβάνουν υγειονομικές συμβουλές για τις ιδιαίτερα ζεστές ημέρες. Επιπλέον οι αρχές ενημερώνουν τον κόσμο για την ορθή συμπεριφορά στη ζέστη.

Μητρώο για τις ομάδες σε κίνδυνο

Οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρία που ζουν στο σπίτι τους μπορούν να εγγραφούν σε ένα κοινό μητρώο για να λάβουν υποστήριξη κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα. Οι τοπικές αρχές θα επικοινωνούν τακτικά με τους εγγεγραμμένους στον κατάλογο, θα τους υπενθυμίζουν τις συμβουλές για την αποφυγή της αφυδάτωσης και θα προσφέρουν βοήθεια σε όποιον τη χρειάζεται. Εάν κάποιος από τους εγγεγραμμένους στο μητρώο δεν απαντά στο τηλέφωνο και οι αρχές ανησυχούν, μπορούν επίσης να στείλουν την αστυνομία να ελέγξει εάν είναι υγιείς.

Ενώ ο σοβαρός καύσωνας του 2003 σκότωσε περίπου 15.000 ανθρώπους, οι επόμενοι καύσωνες στη Γαλλία ήταν λιγότερο θανατηφόροι. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, η αυξημένη θνησιμότητα ήταν 2.100 άτομα στον καύσωνα του 2006, περίπου 1.700 άτομα το 2015 και περίπου 1.900 άτομα στους τρεις καύσωνες του 2020. Το περασμένο καλοκαίρι, το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη, περίπου 4.800 άνθρωποι πέθαναν στη Γαλλία λόγω της ζέστης, σύμφωνα με έκθεση ερευνητικής ομάδας στο περιοδικό Nature Medicine.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς