Τουρκία: Χαμηλότερα επιτόκια, καλπάζων πληθωρισμός

Όσο πέφτουν οι θερμοκρασίες στην Κωνσταντινούπολη τόσο συχνότερα η πόλη τυλίγεται σε πρωτόγνωρα σύννεφα καπνού. Η έξαρση στις τιμές ενέργειας ωθεί ολοένα και περισσότερους στην καύση ξυλείας ή κάρβουνου για να θερμάνουν τα σπίτια τους. Ο λόγος για την πρωτοφανή άνοδο των τιμών ενέργειας οφείλεται κυρίως στην νομισματική κρίση που ταλαιπωρεί την τελευταία τριετία την Τουρκία. Ο πληθωρισμός κοντά στο 20% πιέζει αφόρητα την τουρκική λίρα. Για 1 δολάριο απαιτούνται πλέον 10,6 λίρες. Από τις αρχές του χρόνου το τουρκικό εθνικό νόμισμα έχασε πάνω από το 30% της αξίας του έναντι του αμερικανικού δολαρίου.

Όσο περνά ο χρόνος, τόσο εντείνεται η δυσαρέσκεια των Τούρκων με την κυβέρνηση Ερντογάν, η οποία δεν έχει κάτι ουσιαστικό να αντιτάξει στις διακυμάνσεις τιμών. Όλες οι προσπάθειές της οδηγούνται μέχρι σήμερα σε αδιέξοδο.

Σχεδόν μη αναστρέψιμη η τάση για υποτίμηση της λίρας

Για μια ακόμα φορά η τουρκική κεντρική τράπεζα προσπάθησε να τιθασεύει την οικονομική κρίση, μειώνοντας το βασικό επιτόκιο από το 16% στο 15%. Παράλληλα άφησε να εννοηθεί ότι τον ερχόμενο μήνα θα ενισχύει ακόμα περισσότερο την χαλαρή νομισματική της πολιτική. Ας σημειωθεί ότι μόλις τον περασμένο μήνα οι τούρκοι κεντρικοί τραπεζίτες προχώρησαν σε μείωση των επιτοκίων κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες.

Η πορεία των επιτοκίων στην Τουρκία καθορίζεται εμμέσως πλην σαφώς από τον πρόεδρο Ερντογάν, γνωστό αντίπαλο υψηλών επιτοκίων. Συνήθως όμως είθισται ο υψηλός πληθωρισμός να καταπολεμάται διεθνώς με αύξηση των επιτοκίων.

Η οικονομολόγος Γκουλέι Ελίφ Γιλντιρίμ επικρίνει την πολιτική του φθηνού χρήματος: «Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε σε διεθνές επίπεδο τη μια κεντρική τράπεζα μετά την άλλη να αυξάνουν τα βασικά επιτόκια. Σε αντίθεση εμείς στην Τουρκία ακολουθούμε αντίθεση πορεία». Η Τουρκάλα ειδικός παρατηρεί ότι σπάζοντας το φράγμα των 10 δολαρίων η τουρκική λίρα ξεπέρασε ένα ψυχολογικό όριο: «Ποτέ δεν έχουμε δει στην Τουρκία τέτοια ισοτιμία. Πρόκειται για τάση σχεδόν μη αντιστρέψιμη».

Στο 22% η ανάπτυξη της οικονομίας μεταξύ Απριλίο - Ιουνίου

Από την πλευρά του ο οικονομολόγος Σονέρ Κούρου εκτιμά ότι τόσο η τουρκική αγορά όσο και οι πολίτες θεωρούν πλέον δεδομένο ότι η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων θα συνεχιστεί μακροπρόθεσμα: «Οι άνθρωποι κάνουν ότι μπορούν για να σώσουν τα χρήματά τους από τον πληθωρισμό. Ακόμα όμως κι αν στραφούν στον χρυσό ως σανίδα σωτηρίας, ενισχύουν εμμέσως το δολάριο από τη στιγμή που ο χρυσός εξαρτάται από το αμερικανικό δολάριο. Ολοένα και συχνότερα θα δούμε τους Τούρκους να κοιμούνται με χαρτονομίσματα δολαρίων κάτω από το μαξιλάρι τους. Ζούμε σε μια εποχή όπου ακόμα και εκείνοι που δεν είχαν ποτέ κάνει συναλλαγές σε δολάρια αντιμετωπίζουν το αμερικανικό εθνικό νόμισμα ως ασφαλές λιμάνι».

Παρά την εκτόξευση του πληθωρισμού και την διολίσθηση της λίρας η τουρκική οικονομία σημειώνει και επιτυχίες. Την ώρα που η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος προκαλεί προβλήματα κυρίως στην καθημερινότητα ωφελεί τα μάλα τις εξαγωγές, αλλά και τις επενδύσεις στην Τουρκία. Σύμφωνα με στοιχεία της τουρκικής στατιστικής υπηρεσίας (TÜiK) η τουρκική οικονομία αναπτύχθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2021 κατά 21,7%. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ανάπτυξη από το 1999. Δυστυχώς όμως αυτή η άνοδος της τουρκικής οικονομίας, όσο σημαντική κι αν είναι, δεν φθάνει στο πορτοφόλι του τουρκικού πληθυσμού. Τους τελευταίους μήνες η αύξηση του πληθωρισμού κατέστησε ακριβότερα βασικά είδη τροφίμων στη χώρα προκαλώντας την έντονη δυσαρέσκεια των τούρκων πολιτών.

Ντάνιελ Μπέλουτ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος