Τσεχία: Άρση της απαγόρευσης κυκλοφορίας

Μετά από απόφαση του Εφετείου της Πράγας, το οποίο έκρινε παράνομα τα κυβερνητικά μέτρα για την απαγόρευση κυκλοφορίας, μέσα σε λίγες μόνο ώρες η κυβέρνηση της χώρας ήρε ήδη από σήμερα όλους τους ισχύοντες περιορισμούς. Ακόμα και την απαγόρευση εξόδου από τη χώρα.

«Στο ξεκίνημα αυτή της τρέλας του κορωνοϊού αποκλείστηκα σε ένα μικρό χωριό στη νότια Βοημία» λέει η πολωνίδα σκηνοθέτης Κριστίνα Κράουζε, η οποία εδώ και χρόνια ζει στη Πράγα. Τώρα όμως έρχονται οι πρώτοι επισκέπτες στο χωριό, προσθέτει η σκηνοθέτης. Ευτυχής για την αναίρεση των περιορισμών δηλώνει και η κομμώτρια Ζντένα: «Τέρμα τα εξτένσιον! Ζήτω η ελευθερία!»

Ο σκηνοθέτης Πετρ Γιάντζαρεκ, δημιουργός ντοκιμαντέρ για τον πρώην πρόεδρος της Τσεχίας Βάτσλαβ Χάβελ, έμενε το τελευταίο διάστημα στη Πράγα: «Για 30 χρόνια, μια ζωή δηλαδή, το κομμουνιστικό καθεστώς απαγόρευε να ταξιδεύουμε στο εξωτερικό. Επιτέλους όμως η κυβέρνηση υποχώρησε».

Υπό προϋποθέσεις οι περιορισμοί στα θεμελιώδη δικαιώματα

Την περασμένη Πέμπτη το Εφετείο της Πράγας έκρινε παράνομα τα τέσσερα νομοθετικά διατάγματα του υπουργού Υγείας. Δύο προέβλεπαν περιορισμούς στην κυκλοφορία και δύο για το λιανικό εμπόριο.

Ανακοινώνοντας την απόφαση ο πρόεδρος του δικαστηρίου Στέπαν Βιμπόρνι επιχειρηματολόγησε ότι η κυβέρνηση μπορεί να επιβάλει περιορισμούς στα θεμελιώδη δικαιώματα, μόνο υπό την προϋπόθεση ότι συνάδουν με τον ειδικό νόμο για περιόδους κρίσεων. Το δικαστήριο έδωσε διορία στην τσεχική κυβέρνηση μέχρι σήμερα να πάρει πίσω τα μέτρα. Και εκείνη το έπραξε.

Ήδη από την 12η Μαρτίου η κυβέρνηση του Αντρέι Μπάμπις κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για αρχικά 30 μέρες. Στη συνέχεια το κοινοβούλιο έδωσε παράταση μέχρι τέλη Απριλίου και επέβαλε περιορισμούς, που προβλέπονται στο νόμο για περιόδους κρίσεων. Μετά όμως η κυβέρνηση άλλαξε γνώμη και ακύρωσε τα μέτρα. Ο υπουργός Υγείας Άνταμ Βόιτεχ τα επανέφερε, στη βάση όμως του νόμου για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Μια πονηριά της κυβέρνησης

Ο νομικός και ειδικός σε ζητήματα υγείας Όντρεϊ Ντοστάλ, ο οποίος προσέφυγε εναντίον της κυβέρνησης στην δικαιοσύνη δήλωσε χαρούμενος για την δικαστική απόφαση. Το δημοκρατικό κράτος έκανε ένα ακόμα βήμα μπροστά, δήλωσε στον τσεχικό Τύπο και πρόσθεσε: «Με ένα τέχνασμα οι κυβερνώντες θέλησαν προφανώς να αποφύγουν τη καταβολή αποζημιώσεων».

Από τη πλευρά του ο πρώην υπουργός Εσωτερικών και συνήγορος υπεράσπισης Τόμας Σόκολ δήλωσε στην DW ότι η κυβέρνηση εγκατέλειψε τον ασφαλή χώρο του νόμου για περιόδους κρίσεων και ριψοκινδύνευσε στηριζόμενη νομικά στον νόμο περί προστασίας της δημόσιας υγείας για να αιτιολογήσει τις ίδιες απαγορεύσεις. Και υπογράμμισε: «Δεν αποτελεί έκπληξη ότι το δικαστήριο είχε τελικά διαφορετική άποψη».

Για τον δημοσιογράφο και πρώην πρέσβη της Τσεχίας στο Παρίσι Πετρ Γιάνισκα η απόφαση έχει βαρύνουσα σημασία διότι δείχνει στην εκτελεστική εξουσία ότι οφείλει να σέβεται τους νόμους ακόμα και σε περιόδους κρίσεων: «Θα με εξέπληττε ωστόσο αν ο πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις αποδεχόταν την δικαστική απόφαση και δεν προσπαθούσε να την ανατρέψει». Και πράγματι ο Τσέχος πρωθυπουργός θα το πράξει. Ο υπουργός Υγείας Άνταμ Βόιτεχ προσέφυγε ήδη στο Ακυρωτικό Δικαστήριο.

«Δεν θα ξαναμπείτε»

Τη Παρασκευή η κυβέρνηση αποφάσισε να ζητήσει από το Κοινοβούλιο παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης μέχρι τις 25 Μαΐου. Τη μέρα αυτή σχεδιάζεται να αναιρεθούν σχεδόν όλα τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Δύο εβδομάδες νωρίτερα από ότι είχε αρχικά ανακοινωθεί.

Από τη πλευρά του ωστόσο ο πρωθυπουργός δεν αναμένει ανατροπές μετά την απόφαση του Εφετείου της Πράγας. Οι μετακινήσεις στο εξωτερικό, τις οποίες επέτρεψε με την απόφασή του το δικαστήριο είναι ούτως ή άλλως σε θεωρητικό επίπεδο και δεν θα γίνουν πράξη, είπε ο Αντρέι Μπάμπις προειδοποιώντας: «Κανείς δεν θα σας επιτρέψει να ξαναμπείτε στη χώρα».

Από τις γειτονικές χώρες της Τσεχίας μόνο η Αυστρία επιτρέπει προς το παρόν την είσοδο, υπό τη προϋπόθεση ότι κάθε ταξιδιώτης θα φέρει μαζί του πιστοποίηση ότι έχει κάνει τεστ για κορωνοϊό με αρνητικό αποτέλεσμα.

Αουρέλιους Πεντζίβολ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος