Υπολογιστές και Smartphones τον 19ο αιώνα

Όποιος αναζητεί σήμερα κάποια πληροφορία, μπορεί μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα να εντοπίσει στο διαδίκτυο τα στοιχεία που επιθυμεί. Αν αυτό στις μέρες μας φαίνεται αυτονόητο, τα πράγματα δεν ήταν φυσικά έτσι πριν από 200 χρόνια. Ωστόσο ένας αυτοδίδακτος μαθηματικός από τη μικρή πόλη Λίνκολν που βρίσκεται στο μέσο της Μεγάλης Βρετανίας έθεσε εν έτει 1854 τους νόμους της λογικής, σύμφωνα με τους οποίους λειτουργούν οι σύγχρονοι υπολογιστές, οι βάσεις δεδομένων, τα Smartphones και οι μηχανές αναζήτησης.

Η λεγόμενη «άλγεβρα Μπουλ» αποτελεί το θεμέλιο της σύγχρονης πληροφορικής. Όπως τονίζει ο διευθυντής της Γερμανικής Ένωσης Μαθηματικής Λογικής και Έρευνας Αρχών της Επιστήμης (DVMLG) καθηγητής Μπένεντικτ Λόβε, «η έννοια της άλγεβρας όπως την εισήγαγε ο Μπουλ βρίσκεται στην καρδιά της σύγχρονης λογικής κι ως εκ τούτου στο switchboard κάθε υπολογιστή». Οι λογικές συναρτήσεις του Μπουλ είναι ο πυρήνας των πληροφοριακών συστημάτων και των βάσεων δεδομένων.

Μια αυτοδίδακτη ιδιοφυΐα

Ο Τζορτζ Μπουλ γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1815. Η μητέρα του ήταν καμαριέρα ενώ ο πατέρας του ένας υποδηματοποιός που αγαπούσε τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Τα πρώτα του μαθήματα τα έλαβε ο Τζορτζ από τον πατέρα του, ο οποίος εμφύσησε στον γιο του την επιθυμία να κατασκευάζει οπτικά όργανα.

Στο σχολείο ο Τζορτζ παρουσίασε μεγάλη κλίση στην εκμάθηση των γλωσσών. Στα δεκατέσσερά του μετέφρασε σε έξοχο ύφος τον έλληνα ποιητή Μελέαγρο. Δυο χρόνια αργότερα ο Μπουλ έγινε βοηθός δασκάλου, για να υποστηρίξει οικονομικά την οικογένειά του μετά τη χρεοκοπία της επιχείρησης του πατέρα του. Παράλληλα μελετούσε το έργο των μεγάλων μαθηματικών.

Την πρώτη του μαθηματική μελέτη τη δημοσίευσε ο Μπουλ το 1844, σε ηλικία 29 ετών, γεγονός που του εξασφάλισε μια πρώτη επιστημονική αναγνώριση. Πέντε χρόνια αργότερα έγινε καθηγητής στο Queen's College του Κορκ της Ιρλανδίας, χωρίς ο ίδιος να έχει πάει ποτέ στο πανεπιστήμιο. Εκεί δημοσίευσε το 1854 το σημαντικότερο έργο του, τη «Διερεύνηση των νόμων της σκέψης».

Έπρεπε να περάσουν 100 χρόνια, ώστε με τις ιδέες του Άλαν Τούρινγκ, του «πατέρα» της επιστήμης των υπολογιστών, και τη συμβολή του στην κρυπτογραφική ανάλυση κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο να θριαμβεύσει η «άλγεβρα Μπουλ» στην τεχνολογία των υπολογιστών. Ο ίδιος ο Μπουλ δε θα ήταν σε θέση να κατασκευάσει βέβαια έναν υπολογιστή με τα μέσα του 19ου αιώνα. Φαίνεται ωστόσο πως είχε πλήρη επίγνωση της σημασίας της εργασίας του για την εξέλιξη της επιστήμης, την οποία θα είχε εμπλουτίσει ακόμη περισσότερο εάν δεν πέθαινε σε ηλικία μόλις 49 ετών.

Δημήτρης Ελευθεράκης (dpa)