Υπόθεση Κασόγκι: Γερμανικό εμπάργκο κατά του Ριάντ

Μετά τις αποκαλύψεις έκθεσης της CIA ότι την εντολή για τη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο του στην Κωνσταντινούπολη έδωσε προσωπικά ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, η Γερμανία θέλοντας πρώτη να δώσει το καλό παράδειγμα επέβαλε εμπάργκο εξοπλισμών προς το Ριάντ. Από το υπουργείο Οικονομικών έγινε γνωστό ότι σταματούν όλες οι εξαγωγές πολεμικού υλικού προς τη χώρα, ακόμη κι αυτές που έχουν ήδη εγκριθεί. Εκτός αυτού το Βερολίνο εξήγγειλε απαγόρευση εισόδου σε 18 Σαουδάραβες υπόπτους. Όπως διευκρίνισε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας η απαγόρευση ισχύει για όλο τον χώρο Σένγκεν.

Πολιτική και οικονομικά συμφέροντα

Η απόφαση προκάλεσε επικρίσεις σε τμήματα της γερμανικής βιομηχανίας που έλαβαν ήδη άδεια για συγκεκριμένες εξαγωγές εξοπλιστικού υλικού ύψους 417 εκ, ευρώ το πρώτο τρίμηνο του χρόνου. «Η Σαουδική Αραβία είναι σημαντικός εταίρος μας, είναι προς το συμφέρον μας να διατηρήσουμε την αμυντική ικανότητα της χώρας» δήλωσε ηγετικό στέλεχος της αμυντικής βιομηχανίας. Από την πλευρά του ο επικεφαλής της Siemens, Τζο Κέζερ δεν πρόκειται να μεταβάλει το πρόγραμμά του και θα συμμετάσχει στη διάσκεψη του πετρελαϊκού κολοσσού Aramco στο Ριάντ. Σε γραπτή ανακοίνωση η εταιρεία του αναφέρει ότι «σε δύσκολους καιρούς είναι σημαντικό να διατηρηθεί ο διάλογος με Σαουδάραβες πελάτες και εργαζόμενους, όπως το ίδιο σημαντικό είναι η διαλεύκανση και η δικαιοσύνη στην υπόθεση Κασόγκι». Οι αντιδράσεις οφείλονται στο ότι εδώ και χρόνια η Σαουδική Αραβία είναι ο ένας από τους καλύτερους πελάτες της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας. Μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2018 δόθηκε η άδεια για εξαγωγές ύψους 160 εκ,. ευρώ, τριπλάσιες μέσα σε ένα χρόνο.

Υπήρξαν όμως και φωνές κατανόησης. Για παράδειγμα ο Χανς Κρίστοφ Ατζπόντιεν, διευθυντής του Συνδέσμου Πολεμικής Βιομηχανίας BDSV ανέφερε ότι «φυσικά και αποδεχόμαστε ότι η πολιτική έχει τον πρώτο λόγο». Βέβαια υπάρχουν ζητήματα που είναι ανοιχτά, όπως για παράδειγμα, εάν θα αποζημιωθούν όσες εταιρείες έχουν ήδη πάρει άδεια για συγκεκριμένο όγκο εξαγωγών. Το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει διευκρινίσει το ύψος τους.

Rheinmetall και Lürssen

Παρόλα αυτά εικάζεται ότι θα πληγεί σημαντικά ο όμιλος Lürssen. Πρόκειται για μια οικογενειακή επιχείρηση με ναυπηγεία στη Βρέμη, όπου κατασκευάζονται 50 παράκτια περιπολικά πλοία για τη Σαουδική Αραβία αξίας 1,5 δις ευρώ. Παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιούνται για καθαρά αμυντικούς λόγους, το κάθε κομμάτι θα περάσει από ενδελεχή έλεγχο από το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο Ασφαλείας, κάτι που προκαλεί επικρίσεις σε μάνατζερ της εταιρείας. Ο συγκεκριμένος όμιλος έχει πάρει τα μέτρα του από καιρό. Επειδή η επιβολή εμπάργκο ήταν θέμα χρόνου, σταμάτησε η κατασκευή αυτών των πλοίων. Σύμφωνα με τη Handelsblatt δύο εξ αυτών είναι έτοιμα, η κατασκευή άλλων 8 που απασχολούν 300 εργαζόμενους, είχε ήδη ξεκινήσει. Όμως η Lürrsen δεν είναι η μόνη που πλήττεται από το εμπάργκο. Και ο ανταγωνιστής της, η εισηγμένη στο χρηματιστήριο Rheinmetall, εξάγει μέσω της θυγατρικής της στην Αυστρία φορτηγά στο Ριάντ, και μέσω των θυγατρικών της στην Ιταλία και τη Νότια Αφρική πυρομαχικά και κομμάτια για τη συναρμολόγηση σφαιρών στην ίδια τη χώρα. Σύμφωνα με ακτιβιστές οι σφαίρες της Rheinmetall χρησιμοποιούνται και στον πόλεμο στην Υεμένη.

Άγνωστο παραμένει εάν και πώς θα επηρεάσει το εμπάργκο εξοπλισμών τις συνολικές οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και ιδιαίτερα το τεράστιο πρότζεκτ 500 δις ονόματι «Νeom», μάνατζερ του οποίου είναι ο πρώην επικεφαλής της Siemens Κλάους Κλάινφελντ, κατ' απόφαση του διαδόχου του Σαουδαραβικού θρόνου. Σε μια επιφάνεια όσο είναι το κρατίδιο της Έσσης πρόκειται να χτιστεί πάνω στην έρημο η πόλη του μέλλοντος. Το 2017 οι γερμανικές εξαγωγές στη μεγαλύτερη οικονομία του Περσικού μειώθηκαν πάντως από 7,3 δις σε 6.6 δις ευρώ.

Ειρήνη Αναστασοπούλου/ Handelsblatt, dpa