Χρειάζεται η Βρετανία τη Βουλή των Λόρδων;

Η Σάρλοτ Όουεν πρόκειται να σημειώσει ρεκόρ. Αν όλα ακολουθήσουν τη συνήθη πορεία, η 29χρονη θα γίνει σύντομα το νεότερο στην ιστορία ισόβιο μέλος της Βουλής των Λόρδων, του δεύτερου νομοθετικού σώματος του Βρετανικού Κοινοβουλίου. Η Όουεν διετέλεσε σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον και σ’ αυτόν οφείλει τώρα τον διορισμό της στη Βουλή των Λόρδων. Υποψηφιότητες όπως αυτή της Όουεν, του σχεδόν συνομήλικου πρώην συνεργάτη του Τζόνσον, Ρος Κέμπσελ, ή ορισμένων βουλευτών που φημολογείται ότι διατηρούν πολύ στενή σχέση με τον πρώην πρωθυπουργό, εξοργίζουν τους επικριτές.

Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Κιρ Στάρμερ από το Εργατικό Κόμμα εκφράζει τη δυσαρέσκειά του δηλώνοντας ότι «λακέδες και χορηγοί» προωθούνται από το Συντηρητικό Κόμμα στην υψηλού κύρους Βουλή. Η αναπληρώτριά του Άντζελα Ρέινερ κάνει λόγο για μια «ύπουλη απόπειρα χειραγώγησης του συστήματος ευνοώντας την προαγωγή των φιλικά προσκείμενων στο Συντηρητικό Κόμμα». Η πρόταση των Εργατικών: Διάλυση και αναδημιουργία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς θεσμούς, η οποία έχει κλονιστεί από πολυάριθμα σκάνδαλα επί θητείας Τζόνσον και στις τάξεις των Συντηρητικών.

Η προσοχή στρέφεται συνεχώς στη Βουλή των Λόρδων. Εκεί συμμετέχει χάρη στον Τζόνσον, για παράδειγμα, ο στενός φίλος του, Εβγκένι Λεμπέντεφ. Ο γιος του ολιγάρχη και ιδιοκτήτης της εφημερίδας «Evening Standard» έχει προξενήσει μέχρι τώρα εντύπωση πρωτίστως με τον τίτλο ευγενείας του, ο οποίος είναι εξαιρετικά βαρύγδουπος ακόμα και για τα βρετανικά πρότυπα: «Βαρόνος του Χάμπτον στο δημοτικό διαμέρισμα Ρίτσμοντ επί του Τάμεση του Λονδίνου και της Σιβηρίας στη Ρωσική Ομοσπονδία».

Οι εκλεκτοί των παραιτηθέντων πρωθυπουργών

Όπως όλοι οι απερχόμενοι πρωθυπουργοί, ο Τζόνσον μπορεί να διορίσει επιπλέον μέλη στη Βουλή των Λόρδων με τη «Resignation Honours List». Σύμφωνα με τα ΜΜΕ, στη λίστα περιλαμβάνεται η πρώην υπουργός Πολιτισμού, Ναντίν Ντόρις. Η στενή έμπιστη του πρώην πρωθυπουργού θεωρείται από τους επικριτές ως μία από τις πιο ανίκανες πολιτικούς στην πρόσφατη ιστορία. Ο δισεκατομμυριούχος, μεγάλης κλίμακας χορηγός των Τόρις, Ντέιβιντ Ρος, φέρεται επίσης να είναι υποψήφιος.

Ο διορισμός δεν είναι απλώς μια συμβολική διάκριση. Η Βουλή των Λόρδων ασκεί πραγματική επιρροή στην πολιτική. Ως δεύτερο νομοθετικό σώμα, η Άνω Βουλή μπορεί να τροποποιήσει ή να ασκήσει βέτο σε νόμους που ψηφίζονται από τα εκλεγμένα μέλη της Κάτω Βουλής. Πολλοί υποψιάζονται ότι ο Τζόνσον με τους διορισμούς του θέλει να διευκολύνει το κόμμα του να προωθήσει συντηρητικούς νόμους.

Ο ηγέτης των Εργατικών Στάρμερ εκπονεί σχέδια για το πώς οραματίζεται το μέλλον της Άνω Βουλής. Υπό συζήτηση είναι ένα είδος περιφερειακού νομοθετικού σώματος. Με αυτόν τον τρόπο, οι οικονομικά αδύναμες περιοχές, για παράδειγμα στη Βόρεια Αγγλία, θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν. Στήριξη έρχεται από επικριτές του θεσμού, όπως η Εταιρεία Εκλογικής Μεταρρύθμισης: «Η κατάργηση της απαρχαιωμένης και μη αντιπροσωπευτικής Βουλής των Λόρδων προσφέρει την ευκαιρία να μεταφερθεί η πολιτική από το Γουέστμινστερ - και να δημιουργηθεί μια αντιπροσωπευτική Γερουσία εθνών και περιφερειών.» Η Ένωση επικαλείται επίσης τα οικονομικά στοιχεία: Τα μέλη δικαιούνται 323 στερλίνες την ημέρα - ποσό που είναι αφορολόγητο. Η Άνω Βουλή απαρτίζεται από περίπου 800 βαρόνους, λόρδους και κόμητες. Παγκοσμίως, μόνο η Κίνα διαθέτει μεγαλύτερο κοινοβουλευτικό σώμα με το Λαϊκό Κογκρέσο. Οι επικριτές κάνουν λόγο για μια υπερμεγέθη επιχείρηση, που σύντομα είναι πιθανόν να γίνει ακόμα μεγαλύτερη. Εκτός από τον Τζόνσον, η διάδοχός του Λιζ Τρας έχει επίσης τη δυνατότητα να απονείμει «τιμές επί τη παραιτήσει» της - αν και η θητεία της δεν διήρκεσε περισσότερο από λίγες μόνο εβδομάδες.

Κατάργηση ή μεταρρύθμιση;

Πρόκειται για έναν παραδοσιακό θεσμό που πρέπει να διατηρηθεί ή να καταργηθεί; Οι ειδικοί αναγνωρίζουν τις ελλείψεις. Ωστόσο αμφισβητούν μια ριζική μεταρρύθμιση. Θα χανόταν πολλή τεχνογνωσία, για παράδειγμα πρώην δικαστές μένουν εκτός εδράνων. Πρέπει επίσης να αποσαφηνιστεί πώς θα γίνει ο διαχωρισμός ενός περιφερειακού νομοθετικού σώματος από τις περιφερειακές κυβερνήσεις, ειδικά εφόσον οι επιμέρους περιοχές της χώρας αποστέλλουν ήδη βουλευτές στην Κάτω Βουλή.

Ο νομικός Αλεξάντερ Χορν είναι υπέρ των μικρών βημάτων. Μια ιδέα είναι ο τερματισμός του συστήματος της κληρονομησιμότητας. Επί του παρόντος, στην Άνω Βουλή συμμετέχουν 92 άτομα που οφείλουν τους τίτλους τους στους προγόνους τους. Επίσης, θα μπορούσαν να καταργηθούν οι ανώτεροι κληρικοί, πρόκειται για 26 αρχιεπισκόπους στη Βουλή των Λόρδων. Και οι δύο αυτοί θεσμοί δεν συνάδουν με μια σύγχρονη δημοκρατία, σχολιάζει η δεξαμενή σκέψης Ινστιτούτο Διακυβέρνησης. Η εισαγωγή ενός ανώτατου ορίου θεωρείται επίσης ένα πιθανό βήμα.

Για την ώρα πάντως η δυσχερής θέση του Συντηρητικού Κόμματος βολεύει τους επικριτές. Ορισμένοι Τόρις ζητούν βέβαια από τον πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ να εμποδίσει τον διορισμό της πρώην υπουργού Ντόρις και άλλων τριών βουλευτών. Διαφορετικά, θα χρειαστούν αναπληρωματικές εκλογές στις εκλογικές τους περιφέρειες - αλλά οι Συντηρητικοί πιθανότατα θα τις έχαναν δεδομένων των χαμηλών ποσοστών τους στις δημοσκοπήσεις.

Μπένεντικτ φον Ίμχοφ, dpa

Επιμέλεια: Ιοκάστη Κροντήρη