Όταν το ίντερνετ ήρθε στην Κούβα…

Η Κούβα εισέρχεται σταδιακά στην εποχή του διαδικτύου. Η μετάβαση ωστόσο από την κλειστή κοινωνία και οικονομία στον εικονικό χώρο του ίντερνετ δεν είναι ρόδινη. Ο κρατικός οργανισμός τηλεπικοινωνιών της Κούβας (Etesca) εγκαινίασε τον περασμένο Ιούλιο 35 ασύρματα δίκτυα, ενώ παράλληλα η σύνδεση των χρηστών στο ίντερνετ γίνεται μέσω ειδικών καρτών που προσφέρουν πρόσβαση για ορισμένο χρονικό διάστημα. Η διανομή όμως των καρτών διά της νόμιμης οδού είναι περιορισμένη και δύσκολη, αφού οι κάρτες είναι δυσεύρετες. Πρόσφατα η κρατική τηλεόραση της Κούβας αποκάλυψε ότι ο διευθυντής της Etesca διέθετε στην αγορά μόνο ένα μέρος των καρτών, ενώ κρατούσε ένα άλλο τμήμα τους για να το διαθέσει στη μαύρη αγορά. Ένας νέος τομέας παραοικονομίας άρχισε έτσι να ανθεί με αντικείμενο το νέο αγαθό, το διαδίκτυο.

Αθέμιτος ανταγωνισμός και παραεμπόριο

O Ραουλίτο είναι ένας από τους Κουβανούς που έχουν αντλήσει κέρδος από την παράνομη διάθεση χρονοκαρτών για ίντερνετ στους δρόμους της Αβάνας. Οι δοσοληψίες γίνονται απλά. Ο ίδιος στήνει το εμπόρευμά του σε διάφορα κεντρικά σημεία, όπως στο σινεμά Γιάρα στη συνοικία Βεντάδο. Στην περιοχή αυτή συχνάζουν πολλοί άνθρωποι με ηλεκτρονικούς υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα που προσπαθούν να συνδεθούν στο ίντερνετ. Ο Ραουλίτο φωνάζει «Εδώ κάρτες! Εδώ κάρτες!». Τρία πέσος για μία ώρα στο διαδίκτυο. Τα Σαββατοκύριακα, όπως λέει, πουλά ακόμη και 200 κάρτες. Κάπως έτσι λειτουργεί μέχρι τώρα ο χώρος του διαδικτύου στην Κούβα, γεγονός που ηχεί αναχρονιστικά στα δυτικά ώτα. Η πρόσβαση στο ίντερνετ από το σπίτι είναι ουτοπικό σενάριο. Μέχρι το καλοκαίρι ασύρματο ίντερνετ μπορούσε να βρει κανείς μόνο σε ορισμένα ξενοδοχεία και αυτό σε υψηλές τιμές και μετά από πολύ ώρα αναμονής σε ειδικές αίθουσες υπολογιστών της Etesca. Από τον Ιούλιο η απελευθέρωση των 35 δικτύων δίνει τη δυνατότητα για πρόσβαση στο διαδίκτυο σε διάφορα σημεία της πόλης, όπου υπάρχει Wifi. Bασική προϋπόθεση είναι ο χρήστης να διαθέτει ειδικό λογαριασμό email στην Etesca και την ειδική χρονοκάρτα αξίας 2,5 πέσος ανά ώρα. Ωστόσο ο χρόνος αναμονής στα αποκλειστικά σημεία πώλησεις της Etesca είναι παροιμιώδης.

Υψηλά πρόστιμα

Μέσω της μεταπώλησης χρονοκαρτών για πρόσβαση στο ίντερνετ ο Ραουλίτο βγάζει τα έξοδα της εβδομάδας. Όσοι θέλουν να αποφύγουν τις τεράστιες ουρές στην Etesca ή δεν μπορούν να βρουν κάρτες γιατί έχουν εξαντληθεί, έρχονται στον Ραουλίτο. Την ίδια δουλειά κάνουν άλλοι τουλάχιστον 30 με 40 άνθρωποι στο κέντρο της Αβάνας, εκμεταλλευόμενoι τα σημεία Wifi. Οι περισσότεροι είναι άνδρες, αλλά υπάρχουν και γυναίκες. Κάθε μέρα έρχονται αντιμέτωποι με την αστυνομία, η οποία δε σταματά να τους επιβάλει πρόστιμα. «Χθες με πιάσαμε και έπρεπε να πληρώσω 60 κουβανέζικα πέσος, δηλαδή τα κέρδη μιας εβδομάδας. Είναι το δεύτερο πρόστιμο που πληρώνω μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα» αναφέρει ο Ραουλίτο.

Ίντερνετ, ο νέος χρυσός στο νησί της Καραϊβικής

Παρά την άνθηση του παραεμπορίου, ένα είναι σίγουρο: τα επόμενα χρόνια όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στην ανάπτυξη του κουβανικού διαδικτύου. Ήδη από τον Ιούλιο περίπου ένα εκατομμύριο Κουβανοί απέκτησαν email στην Εtesca, προκειμένου να σερφάρουν στο ίντερνετ. Στο μεταξύ η Εtesca, σύμφωνα με την επικεφαλής της, Μάιρα Άρεβιτς Μαριν, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού σχεδιάζει την επέκταση των ασύρματων δικτύων, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στο ίντερνετ και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Σε κάθε περίπτωση η Κούβα θεωρείται σε αυτή τη φάση «αναπτυσσόμενη χώρα» στον τομέα του διαδικτύου. Βασικό μέλημα της κυβέρνησης είναι πάντως να επεκτείνει σε πρώτη φάση τη χρήση του διαδικτύου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και στον τομέα της υγείας. Η επέκταση του διαδικτύου για ιδιωτική χρήση έπεται.

Αντρέας Κνόμπλοχ, Aβάνα / Δήμητρα Κυρανούδη