Ώρα για πράξεις, όχι άλλα λόγια!
Όταν ακούς από διπλωμάτες ότι «η συζήτηση εμπεριείχε αντίθετες απόψεις» τότε μάλλον οι μετέχοντες διαφωνούσαν, αν όχι ήρθαν σε σύγκρουση. Η διήμερη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των κρατών μελών της ΕΕ στο Λουξεμβούργο ίσως να ήταν άλλο ένα χάσιμο χρόνου. Οι διαφορές μεταξύ μιας πλειοψηφίας ανατολικοευρωπαϊκών χωρών και χωρών της δυτικής Ευρώπης ήταν εμφανείς. Εκτός από τη Γαλλία και τη Γερμανία, πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων η Τσεχία και η Πολωνία, τάχθηκαν κατά της καθιέρωσης υποχρεωτικής ποσόστωσης στην κατανομή των προσφύγων. Αντ´ αυτού υπογράμμισαν ότι η Ευρώπη θα κάνει τα πάντα για να διαφυλάξει τα εξωτερικά της σύνορα, ώστε να μην φθάνουν πρόσφυγες σε ευρωπαϊκά εδάφη. Οι προτεραιότητες πολλών χωρών τη δεδομένη στιγμή εστιάζονται σε θέματα εσωτερικής πολιτικής. Αλλού επίκεινται εκλογές, αλλού η οικονομία βρίσκεται σε αλγεινή κατάσταση, αλλού ο ντόπιος πληθυσμός δεν αποδέχεται τους μετανάστες. Οι δικαιολογίες είναι πολλές. Χειρότερη έκφανση αυτής της στάσης είναι ο απροκάλυπτος εθνικισμός της ουγγρικής κυβέρνησης. Πολλοί μάλιστα επαναφέρουν στο δημόσιο διάλογο το παλιό διαλεκτικό δίπολο της σύγκρουσης θρησκειών και πολιτισμών: Χριστιανισμός έναντι Ισλάμ.
Πράγματι, προκαλεί κατάπληξη το γεγονός ότι επιστρέφουμε σε μια ρητορεία που παραπέμπει στον 16ο αιώνα, στον αγώνα της Δύσης να διασώσει τη χριστιανική Βιέννη από τους Οθωμανούς κατακτητές ή ακόμη, στο πιο πρόσφατο παρελθόν, σε ιδεολογίες όπως ο ναζισμός. Είναι αστείο να λέει ο Βίκτορ Όρμπαν ότι θέλει να διαφυλάξει την «χριστιανική Ευρώπη» και ως προς αυτό μάλλον θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τον υπ. Εξωτερικών του Λουξεμβούργου, Ζαν Άσελμπορν, που απάντησε σε όλα αυτά ως εξής: «Εάν ο Βίκτορ Όρμπαν είναι χριστιανός, τότε χριστιανός είναι και ο Κιμ Ιλ Σουνγκ!»
Πράξεις αντί λόγων
O γερμανός υπ. Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ επανέλαβε από το Λουξεμβούργο το δίλημμα της Ευρώπης: Εάν κλείσουμε τα σύνορα, προδίδουμε τις ευρωπαϊκές αξίες μας. Αλλά εάν επιλέξουμε να μη διαχειριστούμε το μεταναστευτικό, θα χάσουμε τη λαϊκή συναίνεση. Είναι σαφές ότι μια πανευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν και τις δύο πτυχές. Για το λόγο αναμένεται να συγκληθούν στο επόμενο διάστημα έκτακτες σύνοδοι των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων αλλά και των αρμόδιων υπουργών. Τα κράτη μέλη της ΕΕ κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα: οργανώνουν συναντήσεις.
Ωστόσο τα μηνύματα που εκπέμπονται τις τελευταίες ημέρας από τις τραγικές εικόνες που κυκλοφόρησαν δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αναλύσεις. Τα πράγματα είναι σαφή. Χρειάζεται άμεση δράση και συγκεκριμένες ενέργειες, όχι άλλες συζητήσεις επί συζητήσεων. Βεβαίως, ταυτόχρονα οφείλει να γίνει μια διεξοδική συζήτηση για την μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση του προβλήματος, εντούτοις τα άμεσα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη είναι επείγοντα. Ο χειμώνας έρχεται και τα καταλύματα υποδοχής προσφύγων δεν είναι οργανωμένα να δεχθούν όλους αυτούς τους ανθρώπους. Χρειάζονται τρόφιμα, φάρμακα, διερμηνείς, γιατρούς, συνοριοφύλακες, στρατιώτες, ειδικό προσωπικό παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Παράλληλα πρέπει να βοηθηθούν χώρες όπως η Ελλάδα και η πΓΔΜ που αντιμετωπίζουν εντονότερα το πρόβλημα. Πρόκειται για πρακτικά θέματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι πρέπει να επιδείξουν τώρα τις ηγετικές τους ικανότητες προκειμένου να αποφευχθεί μια ανθρωπιστική καταστροφή.
Επαφή με την πραγματικότητα
Στο μεταξύ η φράση «πρέπει να καταπολεμήσουμε τα αίτια που ωθούν τους πρόσφυγες να εγκαταλείψουν τις χώρες καταγωγής τους» είναι πλέον μέρος του «ρεπερτορίου» των συνόδων της ΕΕ. Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για μια πολιτική απάτη διότι η αλήθεια είναι απλώς κυνική. Ποιος σταμάτησε το δολοφονικό εμφύλιο πόλεμο στη Συρία; Ποιος έθρεψε το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ; Ποιος έβαλε τέλος στη δικτατορία στην Ερυθραία, επεδίωξε την ειρήνη στο Σουδάν και μια νέα πολιτική τάξη στο Αφγανιστάν; Το μαζικό κύμα προσφύγων είναι απόρροια όλων αυτών. Στο παρελθόν χάθηκαν πολλές ευκαιρίες και τώρα καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν είναι πρόθυμη να αναλάβει τις ευθύνες και να γίνει μέρος της λύσης. Από τη δική μας πλευρά αυτό που μπορούμε μόνο να κάνουμε είναι να επιστρατεύσουμε όλες μας τις δυνάμεις για την επίλυση του προβλήματος.
Μπάρμπαρα Βέζελ