تحول بزرگ در سیاست مهاجرت آلمان

از ۲۰ سال به این سو، در میان احزاب آلمان درباره یک قانون مهاجرت بحث می شود و سیاستمداران در مورد آن سرسختانه منازعه می کنند. حالا آنها به یک توافق نزدیک شده اند و طرح نخستین در این مورد ارایه شده است.

وزیران داخله، کار و اقتصاد آلمان روی نکاتی باهم تفاهم کرده اند که برمبنای آن باید مهاجرت نیروی کار متخصص در آلمان آسان شود. زیرا به قول نهادها اقتصادی، این کشور با کمبودی  ۱.۶ میلیون نیروی کار مواجه است.

به این دلیل از طرح  قانون مهاجرت به میزان زیادی جانبداری می شود. اریک شوایتسر، رئیس اتاق تجارت و صنعت آلمان (DIHK) با ابراز خوشنودی گفت که این یک زیگنال مثبت به شرکت ها و نیروهای متخصص است تا "آنها بتوانند به صورت فوری، نیروی کار متخصص خود را از خارج نیز استخدام کنند".

آلمان یک کشور مهاجرت؟

آیا آلمان یک کشور مهاجرت یا مهاجرپذیر است؟ احزاب سوسیال دموکرات و سبزهای آلمان، به این پرسش جواب مثبت، اما احزاب محافظه کار به آن جواب منفی می دهند. مهاجرت در آلمان از سال ها به این سو، یک موضوع بسیار پر تنش بوده است. به همین دلیل طرح یک قانون مهاجرت، کار آسانی نبوده است.

انگلا مرکل، صدراعظم و رئیس حزب محافظه کار دموکرات مسیحی آلمان نیز در این باره گفت: «این برای ما از نظر سیاسی نیز ناخوشایند است زیرا قرار است انسان هایی به آلمان بیایند که می خواهند به صورت پایدار در آلمان کار کنند و در این جا نیز به آنها بعد از ده سال نیاز خواهد بود».

مرکل افزود که در مورد مساله مهاجرت، به "شهامت" و "سنجش" نیاز است. دقیقا در حزب  او مدت طولانی در این مورد ملاحظاتی وجود داشته است.

مهمانان کاری برای معجزه اقتصادی آلمان

در دو دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، سال هایی که از آن به عنوان معجزه اقتصادی آلمان یاد می شود، شرکت های این کشور به نیروی کار خارجی نیاز داشتند. به این دلیل حکومت آلمان با میزان وسیعی، کارگران را از خارج خواست.

نیروی کار خارجی قبل از همه در فابریکه ها به کار گماشته می شدند. میلیون ها کارگر از ایتالیا، ترکیه و یونان به اصطلاح به عنوان "کارگران مهمان" به آلمان آمدند، اما برنامه مشخص برای چگونگی ماندن دوامدار آنها در آلمان وجود نداشت. از آن زمان به بعد، در آلمان همواره در مورد مهاجرت مشاجره صورت گرفته است.

شفافیت و روشنی

حکومت کنونی آلمان با ائتلاف احزاب دموکرات مسیحی، سوسیال مسیحی و سوسیال دموکرات آلمان در ماه فبروری در قرارداد ائتلاف شان توافق کردند که یک قانون مهاجرت را طرحریزی کنند. در پیش نویس این طرح آمده است که قاعده های قانون مهاجرت باید "با نیاز به نیروی کار متخصص اقتصادمان" مطابقت داشته باشد، و همه چیز باید به صورت شفاف تر و روشن تر طرحریزی شود.

در این مورد برخی از محدودیت ها باید از میان بروند: مثلاً تاکنون باید در بررسی اولیه تضمین می شد که متقاضیان بومی برای جاهای کار ترجیح داده می شوند؛ و افزون بر آن، چنانچه تاکنون معمول بوده، نیروی کار خارجی فقط به کاری هایی گماشته می شد که متقاضیان آن ها کم می بودند.

حزب سوسیال دموکرات آلمان حالا، به خواست هایش در قانون مهاجرت به موفقیت دست یافته است. بر این اساس باید در آینده، کسانی نیز بتوانند به آلمان بیایند که تا هنوز هیچ جواب مثبت برای یک شغل در آلمان ندارند. هوبرتوس هایل، وزیر کار آلمان دراین باره گفت که آنها در آینده نیم سال وقت دارند تا در آلمان  کار جستجو کنند. او افزود: «این باید ممکن باشد که متتقاضیان، در آلمان نیز  بتوانند تقاضاها و فورم های بروکراتیک را برای رسمیت شغل ها و چیز های مشابه آن انجام دهند». از دید او، این امر می تواند جریان بررسی تقاضاهای کاری را سرعت بخشد.

منازعه بر سر آمدن پناهندگان

اما تا هنوز دیدگاه های مختلفی در مورد جمله بندی یک قانون مهاجرت در میان سیاستمداران وجود است.  دانیل گونتر، نخست وزیر ایالت شلسویگ- هولشتاین از حزب دموکرات مسیحی آلمان، مفهوم "تغییر اثر" را در این مورد مطرح کرده است. هدف او این است که پناهندگانی که تقاضاهایشان رد شده، نیز باید چانس داشته باشند که به عنوان نیروی کار به صورت قانونی در آلمان بمانند.

اما انگلا مرکل صدراعظم در این مورد تردید دارد. اشتفان زایبرت سخنگوی حکومت آلمان توضیح داد: «قاعده های متفاوتی برای مهاجرت به دلایل بشری برای نیروهای کاری وجود دارد».

اما حزب سوسیال دموکرات آلمان با این پیشنهاد موافقت کرده است. لارس کلینگ بایل، دبیر کل این حزب گفت: «ممکن نیست که نیروهای کار زحمتکش در بخش پرستاری یا پیشه وران، از شرکت ها جدا و بعد اخراج شوند».

این سیاستمدار از حزب سوسیال دموکرات آلمان تاکید کرد که برای یک پناهجو که تقاضای پناهندگی اش رد شده، اما به خوبی در آلمان ادغام شده است، پیشنهاد دانیل گونتر، نخست وزیر ایالت شلسویگ- هولشتاین برای ماندن او در آلمان دورنمای خوبی را فراهم می سازد.

اما اتحادیه ها و احزاب اپوزیسیون از طرح قانون مهاجرت انتقاد کرده اند. انِلی بودتنباخ، عضو ریاست انجمن اتحادیه های آلمان گفت که شفافیت بیشتر را نمی توان از این طرح نامنظم انتظار داشت.

حزب دموکرات های آزاد آلمان، در این طرح فقدان یک نکته اساسی براساس الگوی کشورهای موفق مهاجرنشین را احساس می کند.

حزب چپ آلمان انتقاد کرده است که کشورهای دیگر با فقدان نیروی کار متخصص مواجه خواهند شد، در صورتی که آلمان آنها را جذب کند.

واکنش مثبت حزب سبزها این بود که قبل از همه احزاب متحد دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی که قبلاً با شدت یک قانون مهاجرت مخالفت می کردند و ادعا می کردند که آلمان یک کشور مهاجرت نیست، حالا بالاخره به واقعبینی رو آورده اند.

کوهلر/ح.م