تلاش آلمان برای پایان دادن به استفاده از «سربازان خردسال»

هیچ کسی رقم دقیق کودکانی را که در سراسر جهان به عنوان سرباز مورد سوءاستفاده قرار می گیرند، نمیداند. اما این واضح است که شمار این کودکان به صدها هزار تن میرسد.

هرچند از سال 2002 به این طرف استخدام کودکان و نوجوانان برای جنگیدن در جبهات در سطح جهان منع قرار داده شده است، با آن هم برخی از کشورها به این ممنوعیت پایبند نیستند. اکنون اما پیتر ویتیگ، نمایندۀ آلمان در سازمان ملل متحد از پیشرفت ناچیز ولی امیدبخش در این عرصه سخن میگوید.

به گفته نمایندۀ آلمان در سازمان ملل متحد، رادهیکا کوماراسوامی مأمور خاص سازمان ملل متحد در امور کودکان در منازعات مسلحانه، در بازگشتاش از افغانستان سندی را با خود آورده است که در آن پولیس ملی افغانستان تعهد کرده است از این به بعد هیچ خردسالی را برای خدمت استخدام نمیکند.

رویدادهای جهان اشتراک کودکان در جنگها را زیر شعاع قرار داده و از نظر به دور نگهداشته است. در آسیا، افریقا و امریکای لاتین، بر اساس تخمین سازمان ملل متحد، دست کم 250 هزار سرباز خرد سال وجود دارند. هر یک از آنان داستان خاص خود شان را دارند، اما وجه مشترک همۀ آنها در رنج و الم شان است.

یکی از سربازان خردسال به نام گریس اکالو میگوید: «وظیفۀ من تنها جنگ نبود، بلکه از سوی قوماندان پیوسته و بارها هدف استفادۀ جنسی قرار گرفته ام».

اکالو 15 ساله بود که شورشیان پس از حمله به مکتباش، او را ربوده و با خود برده بودند. چنین رویدادها نه تنها در مناطق ناآرام افریقا، بلکه در افغانستان نیز همه روزه اتفاق میافتند. براساس گزارشها، با افزایش تلاشها برای تقویت سریع نیروهای پولیس و ارتش، نوجوانان حتا به شکل کاملاً رسمی از سوی ارگانهای امنیتی برای خدمت استخدام میشوند. حالا که حکومت کابل به حفاظت از کودکان در مناطق بحرانی را تعهد کرده است، سازمان ملل متحد از یک گام موفقانه در افغانستان سخن میزند.

کوماراسوامی، مامور ویژه سازمان ملل متحد در امور کودکان در منازعات مسلحانه میگوید: «در رابطه با کودکان همه نظر واحد دارند. هر آن کسی که در افغانستان از نگاه اخلاقی مورد اعتماد و اعتبار است، میخواهد که سوء استفاده از کودکان بالاخره باید پایان داده شود».

سوء استفاده جنسی از کودکان

این تعهد در پهلوی عدم استخدام سربازان خردسال، مساله سوءاستفادۀ جنسی از کودکان را نیز در بر دارد. شمار زیادی از جنگسالاران در افغانستان برای رفع غرایض جنسی شان به اصطلاح «بچه نگه میدارند». این بچهها، که قسماً کمتر از 9 سال عمر دارند، مجبور ساخته میشوند لباس دخترانه بپوشند و برقصند. پس از آن توسط «صاحبان همجنس باز» شان مورد تجاوز جنسی قرار میگیرند.

یکی از دلایلی که سازمان ملل متحد تعهدنامۀ کنونی را یک پیروزی خوانده، این است که افغانستان برای اولین بار موجودیت این انحراف اخلاقی در کشور را رسماً تأیید کرده است.

مشکل بزرگ عملی ساختن این تعهد است، زیرا نه حکومت و نه سازمان ملل به مناطقی دسترسی دارند که در نتیجۀ منازعات قومی و سودجویانه از هم پاشیده اند. با آن هم پیتر ویتیگ از گام مهمی سخن میگوید و انتظار دارد که گامهای دیگری نیز در این راستا برداشته شود.

نمایندۀ آلمان در سازمان ملل متحد با استفاده از عضویت آلمان در شورای امنیت میخواهد در رابطه با موضوع «سربازان خردسال»، به پیشرفتهای بیشتری دست یابد. او میگوید: «شورای امنیت سازمان ملل متحد باید با این موضوع بشری فعالانهتر عمل کند، و ما میخواهیم سهم خود را در این راستا ایفا کنیم. این بخشی از سیاست فعال صلح ما است».

به گفتۀ ویتیگ، آلمان میخواهد در این راستا نقش پیشگام داشته باشد و در این کار از حمایت کشورهای دیگر در سازمان ملل متحد برخوردار است. هدف آلمان رسیدن به یک قطعنامۀ شورای امنیت است که بر اساس آن زمینههای حفاظت از کودکان در منازعات مسلحانه تقویت گردند.

آلمان در این هدفاش همچنان بر شناسایی عاملان تأکید میورزد. به گفتۀ ویتیگ، اسامی عاملان باید در فهرست سیاه قرار داده شود و در صورت لزوم باید مجازات شوند.

ویتیگ میافزاید: «هرگاه عاملان بدجنس به حرف نفهمیدند، آنگاه باید مجازات شوند تا بفهمند. برای این کار ما ابزارهایی در دست داریم که میتوانیم از آن کار بگیریم، و از سوی دیگر تعزیراتی را نیز میتوانیم وضع کنیم».

به باور پیتر ویتیگ آلمان در ماه جولای سال روان فرصت خوبی برای رسیدن به این هدف دارد، زیرا آلمان در این ماه ریاست دورهیی شورای امنیت سازمان ملل متحد را به عهده میگیرد، و میتواند این موضوع را در جمع مسایل بسیار مهم و اولی قرار بدهد.

توماس شمیت/ صفی الله ابراهیم خیل

ویراستار: عارف فرهمند